सादारणपणान वर्गीकरण करतात. आदीम जमातींनीय धर्मीक-वंशीक स्वरूपाच्या नाचांनी तांच्या आंगीक हालचाली, नाचाचो भेस आनी नाचाचो हेत हेविशीं रितीबद्द जाल्लो दिसता. नाचाचो उपेग चलचित्रां, नाटकां हांतुतूय जावपाक लागलो. फ्रॅड आस्टेअर हो नामनेचो चित्रपट नर्तक, ‘टॅप’ नाचा खातीर ताची नामना आशिल्ली.
आफ्रिकन पिग्मी नर्तकांचो वेवसायीक वर्ग इजिप्तांत आशिल्लो. दरबारी आनी सधन लोकांचो तांकां आलाशिरो मेळटलो. इ.स. पयलीं 1500 या अदमासाक भारतांतल्यो देवदासी इजिप्तांत पाविल्ल्याचें दिसता. इजिप्ती नाचाचो प्रभाव क्रीटाचे वतीन पुर्विल्ल्या ग्रीक नाचाचेर पडलो. क्रीटांतलो वृषभनाच , इजिप्ती दिक्षाविधी नाचाभशेन आसा. क्रीटांतलो दुसरो म्हत्वाचो नाचाचो प्रकार ‘पिऱ्हिक’. प्लॅटोन देहाची सोबीतकाय वाडोवपी तशेंच अचकट विचकट हावभाव करून देहाची कुरूपताय दाखोवपी अशे नाचाचे प्रकार मानिल्ले. देवतां भोंवतणीं ग्रीसी आंकवार चलयो प्रदक्षिणा नाच करताल्यो. डायोनायसस देवते खातीर द्राक्षांच्या शारदी हंगामांत विमुक्त नाच जातालो. ‘मेनॅड’ म्हणून वळखुपी बायलो तातूंत वांटो घेताल्यो. सुखात्मिकांच्या प्रयोगांनी ‘कोरडॅक्स’ नांवाचो स्वैर उत्तान नाच लोकप्रिय आशिल्लो.
इ.स. पयलीं 200 वर्साच्या अदमासाक पेरणेच्या हंगामांत मिरवणूक काडून, हे मिरवणुकींत सगळ्यांत मुखार पुरयत रावता. मंगळ हे झुजादेवतेचो ‘साली’ म्हळ्यार पुजारी शस्त्रसज्ज आनी भपकेदार भेसांत धाली वाजयत नाचाचो फेर धरता.
सम्राट ऑगस्टसच्या काळांत रोमी मूकनाट्य उदयाक आयलें आनी लोकप्रिय जालें. मध्ययुगांतले ‘डान्स ऑफ डॅथ’ आनी ‘सेंट व्हायट्स’ हे नाच उल्लेख करपा सारके आसात. चवदाव्या शेंकड्यांत जर्मनींत ‘टोटेण्टाझ’ नांवाचो असलोच डान्स ऑफ डॅथ नाचा भशेन नाच जातालो. प्रबोधनकाळांत अस्तंती, नृत्यकला देखणी आनी प्रेक्षणीय जायत गेली. नृत्यसंगीताचीय उदरगत ह्याच काळांत जाली. उकते सुवातेर व्हड देखाव्यांचे नाचाचे प्रयोग हें ह्या काळांतलें खाशेलपण आसा. ह्या देखाव्यांच्या नाचां भितर ‘त्रिओन्फी’ ह्या नाचाची चड नामना आशिल्ली. भीशीक नाचांभाशेन दरबारी नाच लेगीत खूब लोकप्रिय आशिल्ले. ‘मॉरिस्का’ हो मुळांत स्पेनी भूर प्रकाराचो नाच त्या काळांत चड लोकप्रिय आशिल्लो. दोमोनिको दा प्याचेंत्सा ह्या नृत्यविशाराचो ‘ऑन द आर्ट ऑफ डान्सिंग ऍन्ड डायरेक्टिंग कोरसेस’ हो प्रबंध 1416 वर्सा उजवाडा आयलो. आंतोनियो कोर्नात्सानो हो ताचो शिश्य. ताणें ‘बुक ऑफ द आर्ट ऑफ डान्स’ हो प्रबंध 1460 वर्सा उजवाडायलो. ह्या प्रबंधांतल्यान ‘बाल्ली’ म्हळ्यार ह्या नृत्यविशारदांनी केल्ल्या नव्या नृत्यप्रयोगांची म्हायती मेळटा. फ्रांसांत ‘ब्रानल’ ह्या मूळ शेतकारांच्या नाचाचे विंगड विंगड प्रकार दरबारी नाच म्हणून विकसीत जाले. ह्याच काळांत ‘मॉरिस्का’ वा ‘मोरेस्क’ हो मूळ स्पेनी मूर लोकांचो नाच फ्रांसांत लोकप्रिय जालो. 1489 वर्सा ड्युक ऑफ मिलानच्या लग्न सुवाळ्यांत जेवणा वेळार एक नृत्यनाट्य (बॅले) केल्लें ताचो विषय जेसन आनी गोल्डन फ्लीस हे पुराणकथेचेर आदारिल्लो आशिल्लो. इंग्लंडांत सोळाव्या शेंकड्याच्या दुसऱ्या अर्दांत पयली एलिझाबेथ हिणें नाचाचे कलेक खूब उर्बा दिली. तिका स्वताक ‘गॅल्यर्ड’ आनी ‘व्होल्टा’ हे नाच येताले. सरदार वर्गांत ‘जिग’ हो लोकांनाच चड प्रिय आशिल्लो. ह्याच काळांत नाचाच्यो शाळा सुरू जावन त्या नाचाचे भौशीक प्रयोग जावंक लागले. स्पेनिश राज्यविस्ताराक लागून नृत्यकलेंत आफ्रो-अमेरिकन नृत्यप्रवाह येवन भरसले. ‘सरबॅंड’ आनी ‘कॅकोन’ ह्या मध्य अमेरिकन भडक कामूक नाचाक सौम्य स्वरूपांत स्पेनांत मेळ्ळी. उपरांत फ्रॅंच दरबारी नाचांनीय ह्या नाचाचो आस्पाव जालो. दुसऱ्या हॅन्रीची रानी केथरिन द मेदीची ही नाचाची खूब णोक्ती आशिल्ली. 1581 वर्सा तिचे खातीर पयलो ‘बॅले’ (बॅले कॉमिक द ल ऱ्हायन) सादर केलो. हातुंतल्यानूच उपरांत ‘बॅले द कू’ हाचो उदय जालो.
नृत्यकला कशी शिकची हेविशीं 1588 वर्सा झां ताबॉरो ह्या धर्मोपदेशकान थोईनो आर्बो ह्या टोपण नांवाखाल ताचो एक प्रबंध उजवाडायलो. तातूंत ‘बास’, ‘पॅव्हन’, ‘गॅल्यर्ड’, ‘व्होल्टा’ ह्या त्या काळांतले नाच आनी ‘ब्रानल’ हाच्या विंगड विंगड तेवीस रूपभेदांचीं वर्णनां आसात. 1661 वर्सा चवदाव्या लुईन स्थापन केल्ले ‘रॉयल ऍकॅडमी ऑफ म्युझिक ऍन्ड डान्स’ हे संस्थेक लागून अस्तंती नृत्यकलेक खूब नेट आयलो. 1682 वर्सा क्लॉद-फ्रांस्वा मेनेस्त्रिये हाचो ‘ऑन डान्सीस, एन्शंट ऍन्ड मॉडर्न’ हो नृत्यकलेच्या इतिहासाचेर बरयल्लो ग्रमथ उजवाडा आयलो. 1701 वर्सा ‘कोरिओग्राफी’ हो दुसरो म्हत्वाचो ग्रंथ राऊल फये हाणें उजवाडायलो.
1650 ते 1750 हो शेंकडो मिन्युत ह्या समाजीक नृत्यप्रकाराच्या प्रभावाचो मानतात. जोडप्यांनी वांटो घेवपाच्या ह्या नाचाक व्हर्सायच्या फ्रॅंच दरबारांत नृत्यमाला कार्यावळींत इंचेली सुवात आशिल्ली.
इंग्लंडांत ‘मॉरिस’ नाच खूब लोकप्रिय आशिल्लो. फ्रॅंच राज्यक्रांती उपरांत युरोपीय कलाक्षेत्र स्वच्छंदतायवादाच्या प्रभावाखाल आयलें. नाचाच्या क्षेत्रांत वॉल्ट्स ह्या जर्मन नाचाच्या प्रकारान स्वच्छंदतावादी क्रांती घडोवन हाडली. एकामेकांक वेंगांत घेवन वाटकुळाकार गरींत रंगत वचपी ह्या युग्मनृत्याचे फ्रांस, अमेरिका ह्या देशांनी नवे नवे प्रयोग जायत रावले. 1840 च्या अदमासाक पोल्क हो बोहेमियीन नाच फुडें आयलो. पोल्क म्हळ्यार अर्दें पावल वा पदन्यास. पोल्का भशेन ‘रेडोवा’ हो दुसरो बोहेमियीन लोकांनाच नी पोलंडाचे ‘मझुर्क’ आनी ‘क्रॅकोव्याक’ हे लोकानांच युरोपांत मान्य जाले.
अठराव्या शेंकड्याच्या निमाणें बॅले नाचाचें मुळावण पडिल्ल्यान एकुणिसाव्या शेंकड्यांत स्वच्छंदतायवादी बॅलेचो पुराय विकास जालो. कार्लो ब्लासिस हाचें ‘एलिमेंटरी ट्रीटायझ अपॉन द थिअरी ऍन्ड प्रॅक्टिस ऑफ दी आर्ट ऑफ डान्सिंग’ हें पुस्तक बॅले वयलें प्रमाणभूर पाठ्यपुस्तक थरलें. ‘द स्लीपींग ब्युटी’, ‘स्न लेक’ हे अभिजात रशियी बॅले संवसारीक नामनेचे आसात.
पॅरिसांत ‘कॅनकॅन’ को फक्त बायलांचो लोकप्रिय नाच आसा. एकुणिसाव्या शेंकड्यांत दळणवळणाव्यो सवलती वाडिल्ल्यान सगळ्या प्रकाराचें संस्कृतीक दिवप-घेवप सोंपें जालें. व्हड व्हड युरोपी शारांनी भौशीय नाचघरां आनी नाचाच्यो संस्था हांची वाड जाली. तातूंत अमेरीकन ‘केकवॉक’ भाशेन सगळें आंग घुसळून करपाच्या नाचाचो प्रकार लोकप्रिय थारलो.
विसाव्या शेंकड्याच्या रंभासावनच लॅटिन अमेरिकी आनी आफ्रिकी नृत्यसंगिताचो प्रभाव युरोपी नृत्यकलेचेर चड करून भौशीक नाचाचेर व्हड प्रमाणांत जाल्ल्याचें दिसता. ‘टर्की ट्रॉट’, ‘फॉक्स ट्रॉट’ हे आफ्रिकी नाचाचे प्रकार. ‘टॅंगो’, ‘रुंबा’, ‘सांबा’, ‘च्या च्या च्या’ असले लॅटिन अमेरिकी नाचाचे प्रकार आनी अमेरिकी खापऱ्यांचें जॅझ संगीत हांची
