Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/453

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

इन्स्टिट्युटांत उद्येगीक रसायनशास्त्राचो प्राध्यापक आनी संचालक म्हणून ताणें काम केलें. 1938 त तो मिलनाच्या पॉलिटॅक्नीक इन्स्टिट्युटांतल्या इन्स्टिट्युट ऑफ इंडस्ट्रियल कॅमिस्ट्रींत प्राध्यापक आनी संचालक म्हणून काम करूंक लागलो. 1938 त इटालियी सरकारान ताची संश्लशीत रबर तयार करपी संस्थेत संशोधनांत मार्गदर्शन करपा खातीर नेमणूक केली.

1923 त ताणें कार्बनी आनी अकार्बनी द्रव्यांचे जाळयेचे रचणुकेच्या अभ्यासा खातीर आनी रसायनशास्त्रांतल्यो कांय समस्या सोडोवपा खातीर क्ष-किरणांचो उपेग केलो. मिथॉनॉल, फॉर्माल्डिहायड, ब्युटिराल्डीहायड आनी सक्सिनीक आम्ल हांच्या व्हडा प्रमाणा वयल्या उत्पादनाचे नदरेन ताचें कार्य बुन्यादी थरलां एथिलिनाच्या बहुवारिकीकरणा खातीर त्झीग्लर हाणें सोदून काडिल्ल्या उत्प्रेरकांत फावो तो बदल करून नॅता हाणें उण्या मोलाच्या खनीज तेल उत्पादना पसून पॉलिप्रोपिलीन हें उंचेल्या बळाचें आनी उंचेलो वितळबिंदू आशिल्लें बहुवारीक तयार केलें. अशा बहुवारीकांचो उपेग फिल्म, प्लास्टीक, कृत्रीम तंतू आनी संश्लेशीत रबर हांचे निर्मितींत करतात. ताच्या ह्या सोदा खातीर ताका 1963 वर्साचो रसायनशास्त्रा खातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार कार्ल त्झीग्लर हाचे वांगडा वांटून मेळ्ळो. -कों. वि. सं. मं.

नॅशनल बूक ट्रस्ट : एक ग्रंथ प्रसारक राष्ट्रीय संस्था. हे संस्थेची स्थापना 1957 वर्सा जाली. ग्रंथा विशीं आवड निर्माण करपाच्या उद्देशान पयलो प्रधानमंत्री पं. जवाहरलाल नेहरू हाचे प्रेरणेक लागून केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयावतीन हे स्वायत्त संस्थेची स्थापना जाली. संस्थेचो पयलो अध्यक्ष डॉ. जॉन मथाय हो आशिल्लो. हे संस्थेच्यो मुखेल कार्यावळी अश्यो – 1) प्रकाशन – समाजांतल्या सगळ्या वयोगटांतल्या दर एका वर्गा खातीर इंग्लीश-हिंदी धरून संवेधनाच्या आठव्या परिशिश्टांत आस्पावल्ल्या सगळ्या भारतीय भासांनी पुस्तकाचें प्रकाशन करतात. ते भायर प्रायोगीक तत्वाचेर आओ, गारो, खॉंसी, मिसींग आनी मिझो ह्या आदीवासी भासांनी भुरग्यां खातीर भुरग्यां खातीर पुस्तकां प्रकाशीत करप जाता. स्वताचे वितरण वेवस्थे मार्फत उण्या मोलांत ह्या पुस्तकांचें वितरण करतात. 2) पुस्तक विक्री आनी पुस्तक वाचन उत्तेजन – प्रादेशीक आनी भाशाकणीक पुस्तकां प्रदर्शनाचें आयोजन ही एक खाशेली कार्यावळ पुस्तकां मोकां मेरेन पावोपाक आनी पुस्तकांची आवड निर्माण करपाक आदार करता. हाचेच जोडयेक एक खाशेलो विशय घेवन भारतीय आनी परदेशी प्रकाशकांचे जागतीक वर्सुकी पुस्तक प्रदर्शनाचें आयोजन करता. दर वर्सा 14 ते 20 नोव्हेंबराक राष्ट्रीय पुस्तक सप्तक ट्रस्टा मार्फत साजरें करप जाता. हातूंत पुस्तक लेखन, पुस्कत निर्मिती, पुस्तक वितरण सारकिल्ल्या पुस्तकां संबंदीच्या बाबींचेर परिसंवाद, कार्यशाळा, प्रदर्शना घडोवन हाडटात. पुस्तक वाचनाक उत्तेजन मेळपाचे नदरेन पुस्तक भेट येवजण चालीक लायल्या. 3) भारतीय प्रकाशनाक परदेशी बाजारपेठेंत वाव दिवचो ह्या उददेशान ट्रस्ट आंतरराष्ट्रीय पुस्तक प्रदर्शनांनी वांटो घेवन भारतीय प्रकाशनाच्या पुस्तकांचें थंय प्रदर्शन भरयता. 4) लेखक आनी प्रकाशक हांकां अर्थीक सहाय्य – शिक्षणीक तशेंच संदर्भ पुस्तकाचें निर्मितीक उत्तेजन मेळून अशे तरेचीं पुस्तकां सहजतायेन उण्या मोलान आनी जायतितल्या प्रमाणांत उपलब्ध जावची म्हूण ट्रस्ट अशे पुस्तक निर्मितीक अर्थीक अनुदान दिता. 5) भुरग्यांच्या पुस्तक निर्मितीक उत्तेजन-भुरग्यांच्या पुस्तकांची निर्मिती आनी भुरग्यां मदीं वाचनाची आवड ह्यो मोखी मुखार दवरून राष्ट्रीय भुरग्यांचें साहित्य केंद्र ही यंत्रणा ट्रस्टान उबारल्या. हिचे मार्फत लायब्ररी कम डोक्युमेंटेशन सेंटर, वाचक क्लब, वाचन सर्वेक्षण हे उपक्रम हातांत घेतल्यात. ‘नॅशनल बूक ट्रस्ट नीवझ लेटर’ हें पुस्तक विश्वाचें म्हायती दिवपी नियतकालीक ट्रस्ट प्रकाशीत करता. ‘द बूक इन इंडिया’ हें तीन म्हयनाळें प्रकाशीत करपाचो ट्रस्टाचो विचार जाता.

नॅशनल बूक ट्रस्टाच्यो कांय मुखेल प्रकाशन मालिका अशो आसात – 1) भारत : देश आनी लोक (इंडिया : द लॅंड ऍड द पीपल) – ह्या मालिकेंतल्या पुस्तकां वरवीं भारताचें सर्वांगीण आनी सजीव चित्रण करपी भौतीक पर्यावरण, वेगवेगळ्यो संस्कृतीक परंपरा तशेंच वनस्पत आनी मोनजात हांची वळख जाता. तशेंच त्या त्या विशयाच्या तज्ञा कडल्यान सादे आनी सोपें भाषा शैलींत बरयल्लीं हीं पुस्तकां अशा वाचप्यांक प्रमाणीक आनी अद्ययावत म्हायती दिता, जांकां ह्या विशयांचें व्हडलेंशें गिन्यान नासता. 2) तरूण भारती (यंग इंडिया लायब्ररी) – हे पुस्तक माळे वरवीं प्रकाशीत जातल्या पुस्तकांचो मुखेल उद्देश म्हळ्यार, सुमार 18 वर्सां पिरायेच्या तरणाट्या भुरग्यांक समाजीक, अर्थीक आनी राजनीतीक मुल्यां, मुद्दे आनी पर्याय हांची वळख करून दिवप. जाचे वरवीं तांकां तांच्या फुडाराक मार्गदर्शन मेळूंक पावतलें. हे पुस्तक माळेंत धाडसी कामां, भोंवड्यांचो वृतांत, नोकऱ्यांच्या संधि विशींच्या म्हायतीचीं पुस्तकां हांचोय आस्पाव जाता. 3) लोकोपयोगी विज्ञान (पोपुलर सायन्स) – हे माळेचो उद्देश शिकिल्ल्या सवरिल्ल्या सामान्य वाचकांक सरभोंवतणच्या वाठारा विशीं आनी विज्ञानाचे प्रगतीविशीं म्हायती दिवप मदत करप. तशेंच सदचे जिणेतलें विज्ञान आनी तंत्रविज्ञानाचे भुमिके विशीं म्हायती दिवप. तेचपरी जंय शक्य आसाथंय संबंदीत क्षेत्रांतल्या भारताच्या योगदानाचेर उजवाड घालपाचोय हांगा यत्न जाता. सादेम सोपें भाशेंत बरयल्ल्या ह्या पुस्तकांतलें लिखाण रेखाचीत्र आनी फोटवांवरवीं चड स्पश्ट करप जाता. 4) आदान – प्रदान – ही माळ वेगवेगळ्या मळावेल्या सृजानत्मक साहित्याचो अदलाबदल करून राष्ट्रीय एकात्मेक मोलादीक हातभार लायता. हे माळे वरवीं वेगवेगळ्या भाशेंतल्यो नामनेच्यो रचणुको जातूंत चड करून कादंबरी आनी काणयो हांचो आस्पाव जाता, त्यो हेर भाशेंतल्या वाचप्यांक अणकारीत करून दितात. आदान प्रदान हे माळेंत फकत त्या त्या वेळावेल्योच रचणुको प्रकाशीत जाता आशिल्ल्यान, पुर्विल्ल्यो आनी पारंपारीक साहित्य रचणुको ‘भारतीय साहित्य निधी’ हे माळे वरवीं प्रकाशीत करप जातात. 5) लोक संस्कृती आनी साहित्य (फॉक्लोअर) – सुर्वेक हे माळेचो उद्देश एका वाठारांतल्या वाचप्यांक देशांतल्या हेर वाठारांतल्या लोकसंस्कृतीची आनी साहित्याची वळख दिवपाचो आशिल्लो. ह्या माळेंतल्या पुस्तकांत संबंदीत वाठार, थंयचे लोक,पुराणीक काणयो, धर्म, रितरीवाज, परंपरा, जागर, फेस्तां, सण-परबो, संगीत, नाच, नाटक, कला आनी शिल्प, लोकसाहित्य आदिंचेर म्हायती दिवप जाता. सद्या हें माळे वरवीं पयलींच्या परंपारीक सांच्यापासून पयस वचून लोक साहित्य आनी लोकजीण अशे तरेन मांडप जातलें जातूंत नवें लोक साहित्य एक जितें जिवें रूप घेवन