Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/404

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

पूण तेचवांगडा दुर्योधनाचें कसल्याय विशयावयलें सांगणें तो न्हयकारिनाशिल्लो. भीष्म, विदूर हांच्या सांगण्यावयल्यान ताणें पांडवांक अर्दें राज्य दिलें. पूण पांडवांक द्युतांत हारोवपाखातीर दुर्योधनान कपट-कारस्थान रचलें. त्या वेळार धृतराष्ट्रान ताका मोन्यांनी परवानगी दिली. वनवासाक सावन परत येतकच, पांडवांक राज्य परत दिवंचो ना ह्या दुर्योधनाच्या निर्णयान धृतराष्ट्राक दूख्ख जाल्लें. पूण, दुर्योधनावांगडा झूज करिनासतना भीक मागून पोट भरात असो युधिष्ठिराकूच उपदेश केलो. (महाभारत, उद्योगपर्व 129)

घोव कुड्डो आशिल्ल्यान ताची बायल गांधारी हा आपल्या दोळ्यांचेर पट्टी बांदून रावताली.

निमाणें धृतराष्ट्र आनी गांधारी तप करूंक वनांत गेल्लेकडेन थंय लागिल्ल्या उज्यांत तीं दोगांय मेलीं. - कों. वि. सं. मं.


धेंपो उद्देग समूह : गोंयांत आनी भारताच्या हेर राज्यांनी धेंपो उद्देग समूहांचले वेगवेगळे उद्देग-धंदे खूबकडेन पातळ्ळ्यात.

वसंतराव धेंपो हो ह्या मुखेल शिल्पकार. ताचो जल्म 4 मार्च 1916 दिसा जालो. ताचें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान जालें. पूण मुखावयलें शिक्षण ताणें पुर्तुगेज आनी इंग्लिशींतल्यान घेतलें. पिरायेच्या अठराव्या वर्सासावनच तो वेवसायांत गुंथलो. 1941त ताणें 'मेसर्स धेंपो' ह्या नांवान लोखण म्हालाचो नवो वेवसाय सुरू केलो. उपरांत तो वेवसाय लोखण म्हालाची निर्यात करपी गोंयांतलो एक मुखेल वेवसाय थारलो. बेगीनूच त्या वेवसायाची खूब भरभराट जाल्ल्यान पुर्तुगेज राज्यकर्त्यांनी ताका कांय खास सवलती दिल्यो. उपरांत 'धेंपो मायनिंग कॉर्पोरेशन' हे कंपनीन आदले मूळ कंपनीच्या तेंक्यान खाण उद्देगांत खूब उदरगत घडोवन हाडली. आदल्या तशेंच सद्याच्या काळांतूय गोंयच्यान निर्यात जावपी लोखण म्हालांत धेंपो खाण म्हालाचो म्हत्वाचो वांटो आसा.

खाण उद्देगा खेरीज सद्या ताचे 'धेंपो उद्देग समूह' ह्या नांवाखाल गोंयांत आनी भारताच्या हेर कांय राज्यांनी वेगवेगळे अशे साबार उद्देग पातळ्यात. सद्या धेंपो उद्देग समुहांतल्या वेगवेगळ्या कारखान्यांनी आनी उद्देगांनी सुमार चार हजारांवयर कामगार वावुरतात. धेंपो उद्देग समुहाक लागून गोंयची अर्थीक स्थिती सुदारपाक व्हडा प्रमाणांत हातभार लागला.

गोंयच्या खाण उद्देगाक खूब वाव आसा. हें जाणून, एम्. व्ही. प्रियदर्शनी आनी एम्. व्ही. प्रियवंदा ह्यो दोन आधुनिक क्रॅन बोटी हाडल्यो. खोल दर्यांत 80,000 टन म्हाल व्हरपी बोटींनी दिसाक 15,000 टन म्हाल भरपाची प्रियदर्शनी क्रेनीची क्षमता आसा. जाल्यार प्रियवंदा क्रेनीची 2,50,000 टन म्हाल व्हरपी बोटींनी दिसाक 25,000 टन म्हाल भरपाची क्षमता आसा. खाण उद्देगांत घसघशीत यश मेळ्ळया उपरांत धेंपेन आपलें लक्ष हेर उद्देगांकडेन वळयलें. उपरांत धेंपो उद्देग समूहाखाल साबार नवें उद्देग अस्तित्वांत आयलें. 'गोवा कारबन लिमिटेड' हे कंपनीची वर्साक 50,000 टन कॅल्सायनाड पेट्रोलियम कोक तयार करपाची क्षमता आसा. 1988-89 वर्सातली गोंयची उत्कृश्ट कंपनी म्हणून तिका पारितोशीक मेळ्ळें. 'नॅशनल ऑटो अॅसेसरीज' हे वाहन कंपनीखातीर कांय सुटे भाग तयार करपी धेंपे कंपनी आसा. तशेंच कर्नाटकांत दूद प्रक्रिया करपाचो (Dhempo Dairy rural area) कारखानो आसा. धेंपेन गोंयांत उबारिल्ली हिंदूस्थान फुड्स लिमिटेड कंपनी, ग्लॅक्सो (Glaxo) कंपनीच्या जोड पावलान उत्सारीत खाण (Extruded food) न्याहारी पदार्थ (Breakfast food), तशेंच बॉनी मिक्स, फॅरेक्स फ्रूट्स, रोझाना ह्या नांवाखाल भुरग्यांचें खाण तयार करतात. गोंयांत पर्यटन वेवसायाक नेट आयला तें जाणून 1988त धेंपो कंपनीन 'यूनिवर्सल बेवरेजीस लिमीटेड' ही शीतपेयाची कंपनी 'लेहर पेप्सी ब्रँड' नांवाखाल चलता. ही कंपनी सद्या संबंद गोंयांत तशेंच महाराष्ट्र आनी कर्नाटकांतल्या शेजारच्या गांवांनी शीतपेयाची पुरवण करता. गॅलॅक्सी आनी गॅलॅक्सायड डॅकोरेटीव्ह पेंट, वॉरनीश आनी एनामेल तयार करपी धेंप्याचो 'गोवा पेंट्स अँड अॅलीड्' हो कारखानो आसा. धेंपो इंजिनिअरिंग वर्क्स लिमिटेड हे कंपनीची आधुनिक सुकी गोदी आसून, ती बार्जी, न्हंयांतल्यान चिखल उसपूपी बोटी आनी लाँची बांदता.

भारतांत तशेंच जागतीक मळारूय एक यशस्वी उद्देग समूह म्हणून धेंपो उद्देग समूहाची नामना आसा. धेंपो उद्देग समूहाचो शिल्पकार वसंतराव धेंपो हाणें सरकारी तशेंच बिनसरकारी समितींचो, सल्लागार फांट्यांचो आनी वेपारी संस्थांचो वावर केला. 'गोवा चेंबर ऑफ कॉमर्स अँड इंडस्ट्रीज'चो अध्यक्ष म्हणून ताची तीन खेपो निवड जाली. तशेंच गोवा मिनरल ओर एक्सपोर्टस असोसिएशनाचो अध्यक्ष म्हणून दोन खेपे ताणें मुखेलपण केलां. गोंय इंजिनियरींग कॉलेज आनी गव्हर्नमेंट पॉलिटॅक्नीकचो सल्लागार मंडळाचो चेअरमन म्हणून ताणें वावर केला. इंडियन कमिटी ऑफ लॉयडस् रजिस्टर ऑफ शिपिंग, इंडियन टॅक्निकल कमिटी ऑफ द अमेरिकन ब्यूरो ऑफ शिपिंग. इंडिया जपान जपान बिजनस को-ऑपरेशनचो तो वांगडी, आसून, ताची इंडो-पुर्तुगाल ट्रेड काउन्सिलाचो अध्यक्ष म्हणून निवड जाल्ली. तसोच इंडिया-कोरिया गव्हर्नींग काउन्सिल ऑफ मार्केटींग मॅनेजमेंटचे स्थायी कमिटीचोय तो वांगडी आसा. उद्देगांखेरीज गोंयच्या सांस्कृतीक, शिक्षणीक आनी खेळा मळारूय उदरगत जावची म्हणून तो खूब वावूरला. विद्यार्थी, देवळां तशेंच हेर संस्थांक आदार करपा खातीर ताणें 'धेंपो चॅरिटी द्रस्टाची' थापणूक केल्या. धेंपे कॉलेज ऑफ आर्टस अँड सायन्स आनी श्रीनिवास सिनाय धेंपो कॉलेज ऑफ कॉमर्स अँड इकोनोमिक्स हीं ताणें स्थपित केल्लीं गोंयचीं आद्य आनी नामनेचीं म्हाविद्यालयां. तशेंच ताणे सुरू केल्लीं 'द नवहिन्द टायम्स' (इंग्लीश) आनी 'नवभारत' (मराठी) हीं गोंयचीं प्रसिध्द दिसाळीं आसात.

उद्देगीक आनी भौशीक मळार केल्ल्या वावराक लागून वसंतराव धेंपे हाका साबार पुरस्कार फाव जाल्यात. शिरोमणी संस्थानान ताचो शिरोमणी राश्ट्रीय एकता पुरस्कार दिवन भोवमान केला. भारताचो मान वाडोवपी आनी राश्ट्रीय उदरगतीक हातभार लावपी म्हणून 'एन. आर. आय. - इन्स्टिट्यूट-लंडन' हे संस्थेन जवाहरलाल नेहरू एकता पुरस्कार दिवन 1990 त ताचो सत्कार केला. गोंयचें अर्थीक उदरगतीखातीर