भेटोवन ताचो भोवमान केलो. -कों.वि.सं.मं.
टिनबर्जेन,निकोलस:(जल्म:१५ एप्रिल १९०७,ध हेग).
नामनेचो ब्रिटीश प्राणीविज्ञानीक.ताचें शिक्ष्ण विएन्ना आनी येल विद्यापिठांनी जालें १९३२त ताणें लायडन विद्यापिठाची पदवी मेळयली.एक वर्स आर्क्टिक प्रदेशांत रावले उपरांत तो लायडन विद्यापिठांत व्याख्यातो म्हणून लागलो.दुस-या म्हाझुजामेरेन तो थंयच आशिल्लो आनी तेन्ना वर्सभर (१९३८) ताणें फ्रिश हाचेवांगडा कार्य केलें.म्हाझुजाच्या काळांत तो जर्मनांचो कैदी आशिल्लो.ते उपरांत १९४७ मेरेन तो लायडन विद्यापिठांत प्रायोगिक प्राणिविज्ञानाचो प्राध्यापक आनी प्राणिविज्ञान विभागाचो मुखेल आशिल्लो १९४९त मानजातीचो वागणुके विशींचो विभाग उबारपाखातीर तो ऑक्सफर्ड विद्यापिठांत गेलो आनी १९६६ सावन थंय प्राध्यापक म्हणून काम करूंक लागलो.
गांधीलमूस घराकडेन परततना मार्ग कसो सोदतात,हाचो सविस्तर अभ्यास ताणें केल्लो.उपरांत ताणें मुसांच्या समाजीक एकचाराचेर आनी कुरवांचें संशोधन केलें.ताका लागून कुरवांचें प्रणयाराधन आनी मैथुना वेळावयलें वर्तन हाचेविशींचे म्हत्वाचे निश्कर्श ताणें काडलें.टिनबर्जेन हाणें अशेंय दाखयलें,शिकून आयिल्लें वर्तन हें सहजप्रवृत्त वर्तनाइतलेंच म्हत्वचें आसता.परभक्षी आनी भक्ष्य हांच्यांतल्या आंतरक्रियांचो ताणें खाशेलो अभ्यास केलो आनी कांय निश्कर्श काडले,ते अशे:मोनजातीक आपले जातीचे जीव मारप पसंत आसना.खास करून जेन्ना भक्ष्याच्या मुखामळावयलो भाव शरणांगतीचो आसता,तेन्ना भक्षी भक्ष्याक मारपापसून परावृत जाता.हेराम्च्यो आनी स्वताच्यो कल्पना तपासून पळोवपाखातीर ताणें नव्यो सुटसुटीत पद्दती सोदून काडल्यो,हें ताचें म्हत्वाचें कार्य जावन आसा.
सैमीक स्थितींत मोनजातीचे वागणुकेचो अभ्यास करपी शास्त्रांत म्हळ्यार वर्तनशास्त्रांत ताणें मोलादीक सुदारणा करून वर्तनशास्त्रांत उदरगत घडोवन हाडली.व्यत्त्किगत आनी समाजीक वर्तनांच्या तरांचें संघटण आनी त्यो सिदून काडिल्लेखातीर ताका कार्ल फ्रिश आनी कॉनरॅड लॉरेण्ट्स हांचेवांगडा १९७३ वर्साचो वैजकी आनी शरीरक्रियाविज्ञान विहयखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फावो जालो.ताणें बरयल्लीं कंय पुस्तकां अशीं-Eskima land(१९३५),The Study of Instinct(१९५१), Social Behaviour in Animals(१९५३), Curious Naturalists(१९५९), Animal Behaviour(१९६५), Signals for Survival(१९७०), The Animal in its world(१९७२). -कों.वि.सं.मं.
टिनबर्जेन यान:(जल्म:१२ एप्रिल १९०३,ध हेग).
नामनेचो डच अर्थशास्त्रज्ञ आनी अर्थशास्त्रांतल्या पयल्या नोबॅल पुरस्काराचो सहविजेतो.ताणें १९२९त लंडन विद्यापिठाची डॉक्टरेट मेळयली.१९२९ त टायन योहाना डे विट हिचेकडेन ताचें लग्न जालें.१९२९-३६ तशेंच १९३८-४५ ह्या काळांत ध हेग हांगाच्या डच सरकाराच्या 'सॅंट्रल ब्युरो ऑफ स्टॅटिस्टिक्स'हातूंत ताणें काम केलें.१९३६-३८ ह्या काळांत राश्ट्रसंघांत ताणें वेपारचक्र संशोधन तज्ञ म्हणून कार्य केलें.१९४५-५५ ह्या काळांत ध हेग हांगाच्या 'सॅंट्रल प्लॅनिंग ब्युरो'चो तो संचालक आशिल्लो.१९३३ सावन तो 'रॉटरडॅम स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स'हे संस्थेंत विकास नियोजनाचो प्राश्यापक आशिल्लो.संयुत्त्क राश्ट्रांचे समाजीक उदरगत संशोधन संस्थेचो तो अश्यक्ष आशिल्लो.१९५५ सावन वेगवेगळ्या देशांचीं सरकारां आनी आंतरराश्ट्रीय संघटना हांचो सल्लागार म्हणून ताणें कार्य केलें.
टिनबर्जेनान अर्थमितींत मोलाची भर घाल्या.१९३०-३५ च्या सुमाराक ताणें समस्त (Aggregative)अर्थवेवस्थेच्या प्रथिमानांविशीं लेख उजवाडायले.तातूंत अनेकवर्णी गतिक समीकरणांचो वापर केला.नेदर्लंड्सची अर्थवेवस्था हें टिनबर्जेनान उजवाडायल्लें पयलें पुराय प्रतिमान.हें प्रतिमान खूब घुस्पागोदळाचें आसून तातूंत २७ समीकरणां आनी ५० परस चड चलपदांचो आस्पाव आशिल्लो.तातूंत डच संशोधकांक अर्थीक समस्यांचें निराकरण करपी वेगवेगळ्या मार्गांचें मुल्यमापन तशेंच थोड्या काळांतलीं विश्र्लेशणां करप सोंपें जालें.ताचो उपेग राजकीय आनी अर्थीक नियोजन क्षेत्रांनी करप शक्य जालें.
टिनबर्जेन राश्ट्रसंघाचो अर्थसल्लागार प्रतिमान तयार केलें.ताचें हें कार्य म्हळ्यार फुडें जगभर व्हडा प्रमाणांत तयार जावपी प्रतिमानांची बुन्याद आनी मुखेल प्रेरणा थारली.फुडें विकसीत जाल्ल्या वेपारचक्र सिध्दांताखातीर तशेंच अर्थीक स्थिरीकरण पद्दतींखातीर आधारी साहित्य त्या प्रतिमानाच्या अभ्यासाक लागून तयार जालें.
दुस-या म्हाझुजाउपरांत डच शासनान नियोजन,अर्थसंकल्पन आनी अर्थनीत हांचेविशींचीं धोरणां थारायतना टिनबर्जेनच्या अर्थमितीय प्रतिमानांचो उपेग केलो.अर्थीक नियोजनाच्या संदर्भात अर्थमितीय प्रतिमानांचो वापर करतना टिनबर्जेनच्या ज्या म्हत्वाच्या संकल्पनांचो उपेग जालो,तातूंत लक्ष्यां(Targets)आनी साधनां(Instruments)ह्यो संकल्पना म्हत्वाच्यो आसात.टिनबर्जेनान ह्याच संकल्पनांचो वापर अर्दविकसीत देशांखातीर विकास प्रतिमानां तयार करपाखातीर केलो.
वेपारचक्रांचें गणितीय विश्र्लेशण,उत्पन्न वांट्याचो सिध्दांत,अर्थीक उदरगत सिध्दांत ह्या विशयांचेर टिनबर्जेन हाणें म्हत्वाचें बरप केलां.अर्थीक प्रक्रियांखातीर वेव्हारीक प्रतीमानां विक=सीत केल्ल्याच्या मोलादीक वावराखातीर ताका १९६१ वर्साचो अर्थशास्त्र विशयाखातीर आशिल्लो नोबॅल पुरस्कार फ्रिश राग्नार हाचेवांगडा वांटून मेळ्ळो.
ताणें बरयल्लीं कांय पुस्तकां अशीं-On the theory of Economic Policy(१९५२),Economics Policy:Principles and design(१९५६),Selected papers(१९५९),Development planning(१९६८). -कों.वि.सं.मं.
टिप-यो:एक खेळाचें साधन.बारा ते चवदा इंच लांबायेच्यो लाकडाच्यो बडयो कांतून गोल करतात.हांचीं तोंकां तासून अशीर करतात.तांकां टिप-यो म्हण्टात.ह्यो रंगयतात आनी तांकां रंगीत गोंडे बांदतात.फेर धरून नाचतना ताल धरपाखातीर ह्या टिप-यांचो उपेग जाता.
खूब पुर्विल्लो हो टिप-यांचो खेळ,श्रीकृष्ण गोपींवांगडा खेळिल्ल्यांचीं
