Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/382

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

वा विद्युत् निर्मितीखातीर जाता.

धरणांचे खूब प्रकार आसात - फातरी बांदकामाचें धरण, कॉक्रि चें धरण, मातयेचें धरण, फातरांच्या राशींचे धरण अशे मुखेल प्रकार आसात. तेच भाशेन लोखणी धरण, लाकडी वा रबरी (फुगोवपाक येवपी) धरण, अश्या तरांचींय धरणां केन्नाकेन्नाय बांदप जातात.

न्हंयेचेर धरण बांदपाचें आसल्यार तें खंय बांदचें आनी कसलें तरेचें बांदचें हे दोन म्हत्वाचे प्रस्न आसतात. धरण बांदपाची सुवात थरयतकच धरणाचो प्रकार थारोवप जाता.

न्हंयेचें देगण जंय अशीर आसता थंय धरण बांदप अर्थीक नदरेन फायद्याचें आसता कारण धरणाची लांबाय जितली उणी तितलोच धरणबांदणेचो खर्च उणो आसता.

धरण बांदतना धरणाचे बसकेक खूब म्हत्व आसता. मुळावण जितलें घट तितलो धरणाक बरो आदार मेळटा. धरण बांदपाची सुवात बरी पाशाणी - फातरी घाल्यार ती सगळ्यांत बरी बुन्याद आसता. दुसरे एके नदरेनूय धरणाचे बसकेचें परिक्षण करचें करचें पडटा. सांठयल्लें बरेचशें उदक, बसकेपोंदच्यान झिरपता आसल्यार, खडकांनी चुन्याच्या खडपाचो स्तर आसल्यार वा मातयेच्या धरणापोदांची मातयेची बसका रेंवाळ मातयेची आसल्यार, ते बसकेचेर खाशेली उपाय-येवजण करतात. ते खातीर शिमीट आनी उदक हांचें पातळ मिश्रण, करून तें बुन्यादीक बुराक करून तातूंत ओततात. हें मिश्रण खडपांतल्या चिरांनी आनी वेरांनी वचून उपरांत घट जाता आनी तळाचो स्तर चड मजबूत जाता. तेच भाशेन मातयेच्या धरणापोंदची झिरपण उणी करपाखातीर शिमिटाबदला खाशेले चिकणमातयेचें मिश्रण वापरतात. गरज पडल्यार बुन्याद घट करपापसत, खडपांनी लांब नांगरबोल्ट (Bolt & Nut) घट्ट आंवळून बुन्याद घट करपाची चाल आसा.

उदकाचे सांठवणेचें प्रमाण थरयतकच धरणाची उंचाय थरयतात. ह्या सांठ्यांतलें उदक एका वर्सांत कितलें वापरप जातलें ह्या प्रमाणान अदमास करून धरणाची उंचाय निश्चीत जाता. उंचाय थरतकच धरणाचो आकार थरोवप गरजेचें आसता. धरणाच्या माथ्यार रस्तो बांदपाचो आसल्यार तेखातीर गरजेप्रमाण रुंदाय धरून उपरांत धरणाच्या दोनूय वटांनी योग्य ते उतार दिवन ताचो आकार थरोवप जाता. धरणाचे उदका दटेंतलो उतार आनी दुसरे वटेंतलो उतार हे उणे चड आसतात.