Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/324

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

(5) एमिट्रॉन (6) व्हिडिकॉन (7)प्लॅविकॉन (8)सिलिकॉन व्दिप्रस्थ व्हिडिकॉन.

इलॅक्ट्रॉन शलाकेवरवीं क्रमवाक्षण ( Electron beam Scanning ): हें दोन तरांनी करूं येता. साद्दा क्रमविक्षणांत शलाका सगळे प्रतिमेचेर एका सकयल पावतकच परत वयल्यान सुरू करता.

आ.क्र.1 आंतरगुफित क्रमविक्षण
आ.क्र.1 आंतरगुफित क्रमविक्षण

आकृती क्र. 1 हातूंत दाखयल्लेप्रमाण आंतरगुफित क्रमविक्षण ( Interlaced Scanning ) हे पद्दतीन शलाका क्रमान एका सकयल एक अशा सगळ्या रेशांचेर धांवनासतना पयली ती विषम क्रमाकांच्या सगळ्या रेशांचेर धांवता आनी मागीर सम क्रमांकाच्या सगळ्या रेशांचेर धांवता. अशें केल्ल्यान नलिकेंत दिसपी चित्र अदीक स्थीर दिसता. अ ते आ (चित्रांत दाकयल्ले प्रमाण) ह्या कालावधीक trace अशें म्हण्टात जाल्यार आ ते इ ह्या कालावधीक Retrace अशें म्हण्टात. Retrace च्या वेळार शलाकेचेर नियंत्रण करून ती ते वेळेपुरती पड्डयाचेर रेशा तयार करता अशी वेवस्था केल्ली आसता. हाकाच Blanking अशें म्हण्टात.

युरोपीय पद्दतींत (जी भारतांय वापरतात) एके चौकटेंत 625 ओळी आसतात जाल्यार अमेरिकी (जी जपानांतय वापरतात) पद्दतींत एके चौकटेंत 525 ओळी आसतात. 625 ओळींचे क्रमविक्षण करता आसतना एके ओळीचेर भोंवपाक शलाकेक 64 मायक्रोसेकंद ( 1 सेकंद =10 मायक्रोसेकंद ) लागतात. ही सगळी क्रिया करपाखातीर शलाकेक क्षितीज आनी उदग्र (vertical) दिशांनी विशिश्ट तरांच्यो गती दिवंच्यो पडटात. तेभायर कॅमेरानलिका आनी चित्रनलिका (picture tube) जी दूरचित्रवाणी ग्राही संचांत आसता. ह्या दोगांतल्या शलाकांची गती एकच उरची आनी दोगांयमदीं समकालीकता आसची हेखातीर विशेश प्रकारचीं इलॅक्ट्रॉनीक मंडळां वापरचीं पडटात.

सरयेच्या वेंटाळ्यान खरवतीच्या दांतांच्या आकाराची तरंगाकृती आशिल्लो विद्दुत् प्रवाह सोडल्यार शलाकेची जाय तशी हालचाल जावं येता.अशा प्रकारचो विद्दुत प्रवाह करपी आंदोलक (Sweep Oscillator) जी कंप्रताय तयार करता ती थीर आसची पडटा. ना जाल्यार ग्राहींत तयार केल्लें चित्र वयर-सकयल धांवपाक शकता वा दाव्यांत उजव्यांत हालपाक शकता. हे खातीर आंदोलकाची पुनरावृत्ती कंप्रता एक प्रमाण आंदोलक वापरून नियंत्रीत करतात.

एका सेकंदान 50 चौकटी करतात (अमेरिकी पद्दतींत 60). हाचेवयल्यान अशें कळटा की आंदोलकाची 625 x 50=15,625 Hz इतली आसची पडटा. ही क्षितीज आंदोलकाची कंप्रता एका सेकंदाक 50 चौकटी दवरचेखातीर जो उदग्र आंदोलक लागता ताची कंप्रताय अर्थांतूच 50Hz आसची पडटा. दूरचित्रवाणी प्रेषण :- हातूंत दृक (Video) आनी (2) श्राव्य (Audio) अशे दोन प्रकारांचे संकेत एकाच वेळार प्रक्षेपीत करचे पडटात. हें कार्य करपाखातीर वापरांत येवपी येवजण आकृती 2 हातूंत दाखयल्या.

दृश्यापसून मेळपी संदेश 2,4 वापरून Amplify करतात. 3ह्या मंडळाचें काम क्रमवीक्षण क्रियेखातीर लागपी विद्दुत् संकेत आनी समकालीकरण संकेत तयार करप. दृश्य चित्र जाय तशें मेळटा काय ना हें पळोवपाखतीर 15 आनी 16 वापरतात. हातूंत 16 हिं घरांत वापरतात, तसल्या संचातली चित्रनलिका आसा. 6 हातूंत दृश्य संकेताचे संदेशवाहकावांगडा (जो 5 निर्माण करता) विरुपण करतात. 2 हाचेभाशेनच ध्वनीग्राहकान ओडून घेतिल्लो ध्वनी 10 आनी 11 Amplify करतात. मागीर तो 13 ह्या ध्वनी विरुपित विवर्धकांत वता. तेचवांगडा 12 हो ध्वनीवाहक कंप्रता तयार करता. 13 त विरुपण जाता.17 हो विवर्धक आनी 18 हो ध्वनीक्षेपक मेळून येता तो आवाज बरोबर आसा काय ना हें कळपाक मदत करतात. हाकाच ध्वनी परिक्षक (Monitoring of audio) अशें म्हण्टात.

आकृती क्र. 2. दूरचित्रवाणी प्रेषक मंडल येवजणेचो आराखडो

(1)दूरचित्रवाणी कॅमेरा (2,4) दृक कंप्रता विवर्धक (Video Amplifier) (3) क्रमविक्षण आनी समकालीकरण जनित्र (scanning & Synehronizing Sweep generator) (5) दृक संदेशवाहक कंप्रता आंदोलक (Video Carrier oscillator) (6) विरुपित विवर्धक (चित्र) (Modulator amplifier for Video) (7)उपपट्टा गाळणी (Bandpass filter)(8) विविध केत भारक (Combining network) (9) ध्वनी ग्राहक (Microphone) (10) (11) श्राव्य कंप्रता विवर्धक (Audio Amplifier) (12) ध्वनीसंकेत वाहक कंप्रता (Audio Carrier Oscillator) (13) विरूपित विवर्धक (ध्वनी) (Modulator Amplifier for Audio) F.M (14) आकाशक (Antenna) (15) चित्रपरीक्षा विवर्धक (Video Monitor Amplifier) (16)परिक्षा चित्रनलीका (Monitoring picture tube) (17)ध्वनी परिक्षक, विवर्धक (Audio Monitor Amplifier) (18) ध्वनीक्षेपक (Loudspeaker) (19) दृश्य (Picture).