Page:Konkani Viswakosh Vol2.pdf/172

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

देशांतल्या लोकांक व्हडा संख्येन देशत्याग करचो पडचोना अशी परिस्थिती तयार करप आनी झूजकाळांत दोनूय देशांनी एकामेकांची आस्पत आनी संपत्त ताब्यांत घेतिल्ली आसल्यार,ती परत करपाखातीर वाटाघाटी करप.(9) अती उंचेल्या आनी हेर पांवडयावयल्या हितसंबंदाच्या प्रस्नाचेर वेळोवेळ विचार करप. हे कबलाती उपरांत भारताचे प्रधानमंत्री लालबहादूर शास्त्री हाका ताश्कंदांतूच काळजा आताकान मरण आयलें.

तासोःगोंयचें एक लोकवाद्य.पुर्विल्ल्या काळासावन हें वाद्य गोंयांत घोळणुकेंत आसा अशें दिसता.कारण गोंयांतल्या पंचवाद्यांतलें तासो हें मुखेल वाद्य.पोरण्या चित्रांनी आनी शिल्पांनी तासो वाजोवप्याचें चित्र वा ताची आकृती पळोवपाक मेळटा.

तासो हें पांटलो वा कायलीच्या आकाराचें तांब्याचें वा पितळेचे वाद्य आसता.कांय ताशे पितूळ-तांबे अशा मिश्र धातूपसून तयार करतात.अशे तरेच्या ताशाक गंगाजमनी तासो अशे म्हण्टात.


ताशाची पुडी(तोंडे) बोकडेच्या चामडयान सादयतात,वेताच्या आंटयार चाप बसोवन दोरयेन चामडें सादयतात.आतांचे ताशे लोखणी पट्टेच्या आटयान सादयतात.लोखणाचे पट्टेक लागून ताका स्कू लावपाक मेळटात.चावयेच्या आदारान ताशा भोंवतणचे स्क्रू उणेंच ते बारा आनी चडूच ते अठरा नेरेन आसतात.वाजोवपी आपले खोशयेप्रमाण हे स्क्रू बसोवन घेतात,ताशाचो व्यास एक फूट ते सवाय फूट इतलो आसता.

दोनूय हातांनी हातभर लांबयेच्यो दोन वेताच्यो बडयो घेवन हें वाद्य वाजयतात.तासो चडसो गळ्यांत घालून वाजयतात.भारतीय तालशास्त्रांतले सगले ताल ताशाचेर वाजोवं येतात.ताशाचें वादन एकेरी केन्नाच आसना.ताचे बोल धोलकें ह्या वाद्यान पुराय जातात,वांगडा शेनाय,सूर्त आनी कांसाळें हीम वाद्यांय आसतात.पंचवाद्य मेळांत तासो हें मुखेल वाद्य आसता.तासो,शेनाय वाद्याक साथ करत पूण तासो आनी तांची सांगाती वाद्यां नासतना फक्त शेनाय वाजली जाल्यार ताका रंग येना.

तबल्यार येवपी बोल ताशाचेर येतात.धोलकें आनी तासो ह्या दोगांचोय आवाज एकामेकांत भरसतकच शास्त्रीय ठेको,मुखडो आतकल्लेवरी दिसता. ताशाच्या आवाजाची सुरवात ‘ त ‘ करुन जाता.तासो चडूच कडक आसलो जाल्यार तो ’क ‘ कार भासता.तासो वाजयतना,सरपट काडटा आसतना तीर किटतक,धीरिकिट तक वा चौपट,आठपट लयेच्या वेळार ‘ टर्रर्र ‘ असो बरो आवाज येता,वेताच्यो बडयो एके खाशेले तरेन ताशाच्या कांठार मारतात आनी आवाज काडटात.

गोंयांत गामगिऱ्या वाठारांनी ग्रामदेवतेचे जात्रेसारक्या उत्सवा वेळार, समाजीक म्हत्वाच्या कार्या वेळार वा लग्न,मजू सारक्या मंगलकारक प्रसंगां वेळार जें पंचवाद्य मेंळाचें वादन जाता तातूंत ताशाचो आस्पाव आसता.गोंयांत शिगम्याच्या वाजपांत विशेश करुन मेळाच्या वाजपांत तासो हें एक मुखेल वाद्य आसता.मेळांत उणे ते दोन तरी ताशे ,धोल आनी कांसाळें आसता. तासो हें एक मुखेल वाद्य आसता.मेळांत उणे ते दोन तरी ताशे,धोल आनी कांसाळें आसता.

गोंयच्या जात्रांनी जंय रथोत्सव जाता,थंय रथाचें नाचोवप हें मुखेपणान ताशाच्या तालार चलता,मंगल कार्या वेळार ताशाचें सौम्य वादन आसता.जाल्यार जात्रे वेळार आनी शिगम्यांतल्या मेळांनी रौद रसांतलें वादन आसता.

तास्सो तोरकातो (जल्मः11मार्च 1544,सॉरेतॉ ;मरणः25 एप्रिल 1595,रोम)

इटालियन म्हाकवी,ताच्या बापायचें नांव बरेनार्दो आशिल्लें.तास्सो तोरकातोक कवी म्हणून खूब नामना मेळिल्ली.

पॅडयुआ आनी बोलोन्ह्यांत ताणें कायदो,तत्त्वगिन्यान आनी अकंकारशास्त्र ह्या विशयांचो अभ्यास केलो.पॅडयुआंत आसतनाच ताणें रिनाल्दो (1562) हेंआपलें पयलें म्हालाव्य बरयल्लें.

1565 तो कार्डिनल लुईजी देश्त हाचेकडेन ड्यूक आफोन्सो दुसरो हाच्या आलाशिऱ्याक रावलो,हांगा आसतनाच दरबाराचे मनरिझवणे खातीर ताणें आमींता हें गोपनाटक (pastural drama ) बरयल्लें.उपरांत 1581 वर्सा ताणें जेरुसलेम लिबोराता हें आपलें नामनेचें म्हाकाव्य पुराय केलें.1575 च्या पयल्या धर्मझुजा वेळार गॉडफ्री ऑफ बुयाँ हाणें जेरुसलेम कशे जिखलें हो ताचो विशय आशिल्लो.पूण तें प्रकाशीत करचे पयलीम ताणें कांय जाणकारांक वाचपाक दिलें.ताचेकडल्यान ह्या म्हाकाव्याचेर खर टिका जाली आनी ही टिका ताका सोंसलीना.ताका पिशेपणाचे झटके येवपाक लागले.ताणें एका चालराक सुरयेन तोंपलो म्हणून ताका बंदखण भोगची पडली.थंयचो सुट्टकच वो सॉरेंतँत भयणीगेर रावलो.1579 वर्सा तो परतो फॅराराक आयलो.उपरांत तो इटलीभर भोंवत रावलो ह्याच काळांत ताणें तोरिस्मोंदो ही शोकात्मिका पुराय केली.जेरुजलेम लिबेताताचेर जाल्ली टिका ताका याद आशिल्लीच.तें मतींत दवरुन ताणें तें म्हाकाव्य जेरुसलेम कॉन्किस्ताता ह्या नांवान परत बरोवन काडलें.पूण तें निरुपयोगी थारलें.1594 वर्सा तास्सो रोमाक आयलो.थंय ताचो व्हड भोवमान जावपाचो आशिल्लो.पूण ताचे पयलींच तो दुयेंत पडलो आनी तातुंतच ताका मरण आयलें.

प्रभोधन काळाचो अस्त आनी प्रतिरेफॉर्मेशनाचो भार हांच्या काळांतलो तास्सो हो एक कवी.ताणें एके वटेन सर्जनशील प्रेरणा घेवन उत्स्फुर्त