वादन शैलीप्रमाण तबल्यांचीं वेगवेगळीं घराणीं थारायल्लीं आसात.तातूंतलें दिल्ली हे पुर्विल्लें घराणें बंद बाज आनी खुला बाज ह्यो ह्या घराण्याच्यो मूळ संकल्पना आसात. बंद बाज वा चॉटी का बाज ह्या प्रकारांत चाट आनी तिंतावयलो आघात स्वतंत्र बोटांनी करतात.दिल्ली,अजराडा,बनारस,हीं ह्या प्रकारांतलीं घराणीं आसात.खुला बाज वा पुरब बाज (दिल्लीचे उदेंतेकडलीं घराणी) प्रकारांत चाट आनी तींत हांचे मदल्या भागर (लवेचेर) हाताच्या तळव्यान वा बोंटा एकठांय हाडून आघात करतात.ताचेर पखवाजाचे वादन शैलीची सया दिसून येता.सणसणीत आवाज हें ताचें खाशेलेपण.लखनौ,फरुकखाबाद,मेरठ आनी पंजाब हीं ह्या प्रकारांतली घराणीं आसात. दिल्ली घराण्याचो उस्ताद नथ्यूखॉ,नथ्यूखॉ,अजराड्याचो उस्ताद हबीब उद्यीनखॉ,लखनौचौ वाजिद,हुसेनखॉ, फरुखाबादचो उस्ताद, मुनीरखॉ,अहमदजान थिरकवा,अमीर हुसेनाखॉ,बनारसचो पंडित रामसहाय,बिरु मिश्र,पंडित सामताप्रसाद मिश्र,पंजाबचो उस्ताद कादिर बक्ष अशें कांय नामनेचे तबलावादाक आसात.अल्लारखॉ ह्या नामनेच्या तबलावादकाचो चलो झाकीर हुसेन खॉ हाणें सद्या तबला वादनांत आंतरराश्ट्रीय नामना मेळयल्या. हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत,उपाशास्त्रीय संगीताचें साथी वाद्य म्हणून तबल्याचो मुखेलपणान उपेग जाता.ते भायर तबल्याचें स्वतंत्र अशें वाद्य संगीतय जाता.
तमाश
महाराष्ट्रांतलो लोकनाट्याचो एक प्रकार.तमाश करुन दाखयतात तांकां तमासगीर म्हण्टात.तमाशांत सात-आठ कलावंत आसतात.ह्या कलावंतांच्या संचाक फड म्हण्टात.फडाच्या मुखेल्याक सरदार वा नायक म्हण्टात.सरदार म्हळ्यार तमाशांतल्या सगळ्या नाट्यदर्शनाचो मुखेल नायक म्हणजे सूत्रधार आसता.तोंडी संवाद –पदां वागडाच वाद्यां वाजोवपांतूय कुशळ आसता.ताचे बरोबर बायलेचो भेस केल्लो नाचो वा नाची,तशेंच विदुषक,धोलकें आनी तुणतुणें वाजोवपी साथी आनी फाटल्यान उबे रावन जी जी,जी ग जी जी र जी हे लावणींतले सूर ओडूपी सुरत्ये वा झीलकरी हे सगले फडांतल्या सरदाराचे सांगाती आसतात. तमाशाचे खेळ गावांतल्यान जात्रांनी उरूच्या वेळार वा होळये सारक्या उत्सवांनी जातात.तमाशाक रगंमाचयेची,पड्डयांची वा नेपथ्याची गरज नासता.खंयचेय उंचेले सुवातेर वा मैदानाचेर तमाशा करतात.तमाशा हें अरबी उतर आसून प्रक्षणीय असो ताचो अर्थ जाता.तमाशा संस्थेच्या ह्या शिल्पकारांक आशिल्ली शाहीर ही संज्ञा लेगीत मूक शायर वा शाहर ह्या अरबी उतरापसून जाल्या.तमाशा संस्था मुसलमानांच्या प्रभावांतल्यान आयल्य अशें कांय विद्वानांचें मत आसा.तमाशाची परंपरा उत्तर पेशवाईच्या काळापरस चड पोरणी आसुंये,अशें तातूंतल्या लावणी वा.डमयावयल्यान जाणवता,पूण लोकांच्य धर्मीक आनी समाजीक जिणेकडेन प्रत्यक्ष संबंद नासून फक्त मनोरमजनाचे नदरेन,पयशे घेवन खेळपी गोंधळ,लळित,दशावतारी खेळ,भेदिकांचे ताफे सारकिले तमाशाच्या सभावाक लागीं पडटात.अशें मनोरंजन करपी लोककला प्रकार हेपयलींच अस्तित्वांत आसुंये अशें कांय जाणकारांचें मत आसा.पूण चड करुन उत्तर पेशवाईंत सवाई माधवराव आनी दुसरो बाजीराव हांचे कारकीर्दींत तमासगीर शाहिरांक राजाश्रय मेळिल्ल्यान तमाशाचो चड उत्कर्श जालो.रामजोशी,अनंत फंदी,हानोजी बाळा,सगनभाऊ,प्रभाकर आनी परशुराम हे मुखेल शाहीर ह्याच काळांत गाजले, पेशव्याची काळांतल्या तमांशाक धोलकीचो तमाशा अशें म्हण्टाले.कवनां करपी शाहिरुच चड करुन तमाशचो फड काडटालो.त्या काळांत तमाशाचो मुखेल भर नाचगाण्याचेर आशिल्लो.सरदार,सोंगाडी आनी नाचो ह्या तिगांयाचेर तमाशाचें येस आदारिल्लें.गण,गौळण,लावण्यो,कवनां आनी मुजरो हीं पेशव्यांच्या काळाळतली तमाशाची पांच आंगा आशिल्लीं.हालींच्या तमाशांनी ह्या पांचूय आंगां वांगडा निमाणें वेग नांवाचो नाट्यप्रकार करतात.
गण:गण म्हळ्यार गणपतीचीं पदां.तमाशाचो आरंभ गणान जाता.पयलीं धोलकीं आनी तुणतुणें वाजोवपी हेर साथीदारांसयत लोकांमुखार येवन गण गायतात.खुबशा शाहिरांनी गण रचल्यात.गणेशान,गीतरचनेक आनी गीतगायनाक उर्बा दिवची आनी कार्यावळीक यस मेळोवन दिवचें असो ह्या गणगायनाचो हेत आसता. गौळण गणाउपरांत गौळणी म्हण्टात.गौळणी म्हळ्यार गोपी आनी कृष्ण हांच्या लीलांविशींची पदां.अशो गौळणी संतांनीय रचल्यात.तमाशांत ह्यो गौळणी अभिनय करुन संवादांसयत गायतात.धंय-दूद घेवन राधा आनी तिच्यो इश्टिणी मथुंरेच्या बाजाराक वतना कृष्ण आनी ताचे सांगाती तांकां वाटेंत आडायतात.तांचे कडेन धंय-दूद मागून तांकां सतायतात.उपरांत कृष्णाचो प्रतिनिधी पेंदों आनी राधेची प्रतिनिधी मावशीबाय हांच्या विनोदी संवादांनी हे कार्यावळीक चड रंग चडटा. लावण्यो: गौळणी उपरांत विंगड विंगड प्रकारांची ,चड करुन
