Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/86

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

वांटे जातात. उत्तरेवटेनचो हेजॅझ (चडांतचड उंचाय सुमार 2,890 मी.), ताचे दक्षिणेवटेनचो असीर (2,750 मी.) आनी दक्षिणेवटेन सामके कुशीक येमेन (3,650 मी.) ह्या देंगरानी मक्का आनी मदीनाच्या लागीं पाजो आसात आनी त्या मार्गांतल्यान तांबड्या समुद्रावरवीं येरादारी चलता. अरबस्तानाचे दक्षिणेवटेनच्या दोंगरांक कौर ह्या नांवान वळखतात. आग्नेय वाठारांतलो जबल अल् अरव्दर (सुमार 2,986 मी.) हो इराणांतल्या झॉग्रोस पर्वताचोच एक फांटो जावन आसा.

पठाराचो भितरलो वाठार सुमार 600-900 मी. उंचायेचो आसा. हो चडसो वाळवंटांनी भरला. मदींमदीं स्टेप्ससारके तणाचे वाठार दिसून येतात.

उत्तर वाठारांतल्या अकाबाच्या आखातासावन जाफ ते कुवेत अशी आडी मारीत जाल्यार हे आडयेचे उत्तरेवटेन सपाट मेकळो मळांचो वाठार आसा. हातूंतलो कांय वाठार तणाचो जाल्यार उरिल्लो रेंवेन भरला. हाका ‘बडिएत पश् शाम’ म्हळ्यार उत्तरेवटेनचो तणाचो वाठार अशें म्हणटात. हाचे दक्षिणेक म्हळ्यार जावफ आनी हायल ह्या शारांच्या मदल्या वाठारांत ‘नफूद’ हें अरबी नांव आशिल्लें वाळवंट आसा. हाचोच एक अशीर कुडको रियाधच्या उदेंतेक दक्षिण- उत्तर 1,300 किमी. पातळिल्लें वाळवंट म्हळ्यार दाहना. ताचे उदेंतेक इराणच्या आखाताक तेंकून आशिल्ली दर्यादेग आसा. ह्या वाठारांत साव्या उदकाच्यो झरी आनी बांयो आशिल्ल्यान लोकवस्तीचें प्रमाण चड आसा. हांगा सांपडपी तेलाक लागून हांगा बंदरां बांदल्यांत. दक्षिणेवटेन ‘रब-अल्-खली’ (शून्यालय) नांवांचें भयांकृत वाळवंट आसा. ताका फाव सारकेंच हें नांव आसा. नफूद आनी रब-अल्-खलीच्या मदीं अस्तंतेक आशिल्ल्या वाठाराक ‘नेज्द’ म्हणटात. हांगा वाळवंटावांगडाच हरयाळेचे वाठार आसात आनी हेर वाठारां कडेन तुळा करीत जाल्यार हो वाठार बरोच पिकाळ आसा. शिंयाच्या तेंपार हांगा केन्ना केन्नाय पावस पडटा आनी सगळेवटेन हरयाळी वाडटा. हे हरयाळेचेर अरब लोकांच्यो बोकड्यो, मेंढरां आनी ऊंट हांचें कांय दिसां खातीर पोट भरता.

अरबस्तान सामको गरम आनी सुको वाठार जावन आसा. गिमांतलें तापमान केन्नाकेन्नाय 45° से. मेरेन पावता. वर्सांतल्यान चडांतचड 8-10 सेंमी. पावस पडटा. वाळवंटांतल्या वाठारांनी केन्नाय चुकून पावस आनी करे पडटात आनी न्हंयांक आनी व्हाळांक हुंवार येता. फाटोफाट तीनचार वर्सां पावसाची सुलूस लेगीत केन्ना केन्नाय लागना, पूण दक्षिण आनी नैऋत्य वाठारांत मोसमी वाऱ्याक लागून 50 ते 100 सेंमी. पावस पडटा आनी ताचो शेतवडीखातीर उपेग जाता.

न्हंये सारको एकूय उदकाचो प्रवाह अरबस्तानांत ना. पूण पूर्विल्ल्या काळांत व्हांवपी आनी आतां सुकून गेल्ल्या न्हंयाच्या पात्रांतल्यान केन्नाय आयिल्ल्या हुंवाराचें उदक व्हांवन वता. ह्या पात्रांक वाडी म्हणटात. ह्या वाठारांत भुंयेच्या पोटांत उदक सामकेंच उमें मेळटा. ह्या वाड्या वेल्यान पूर्विल्ल्या काळांतले लमाणी आनी यात्रेकरुंचे पंगड हांचे मार्ग थारावंक मेळटात.

पावसाचें सामकेंच उणें प्रमाण आनी जमनींतली खारसाण हाका लागून अरबस्तानांत व्हडले रुख नात. ल्हानसान झोंपाकूच हांगा झाडांची सुवात मेळ्ळ्या. दक्षिण वाठारांत आनी चिखलाच्या जाग्यांचेर गंव, बार्ली (सवाद) कड्डणां आनी कांय जाग्यांचेर तांदूळ पिकता. येमेनांत पावसाचें प्रमाण त्या मानान बरें आशिल्ल्यान आनी हेर वातावरणाक लागून काफयेची रोंपयो जातात. मोचा बंदरांतल्यान काफयेची निर्यात जाता. खाजूर हें हांगाचें म्हत्वाचें पीक. खाजराच्यो शंबरांवयर जाती आसात आनी सगळ्यांत बरो खाजूर ओमान आनी मदीनाच्या वाठारांत जाता. ऊद, हिराबोळ, लजेझाड, बाभळीचे कांय प्रकार, कोरफड (Aloe Vera), कणेर,