लावपाची प्रथा आसा.फाशांचे आनी इस्पिकांचे एकदम सुरवातीचे प्रकार पळेल्यार,दैवी शक्तीवयलो विश्वास ही जुगारी पध्दतीची वा वृत्तीची मूळ बसका जावन आसा अशें दिसून येता.तरी लेगीत आर्विल्ल्या विज्ञानयुगांतूय जुगाराचें पिशें कमी जावंक ना. प्राचीन रोमन इतिहासकार टॅसिटस हाच्या म्हणण्याप्रमाण ट्यूटन लोक जुगाराच्या नादाक लागून गुलामगिरीच्या जाळ्यांत सांपडटाले.सूदानचे आनी अस्तंत आफ्रिकेंतल्या आदिम जमातीचे रहिवासी जुगारांत आपली बायल आनी भुरगीं लेगीत होगडावन बसताले.इतलेंच न्हय तर ते आपलें स्वातंत्र्य लेगीत पणाक लायताले.चिनी लोक आपलो उजवो हात लेगीत जुगारांत पणाक लायताले,अशे उल्लेख सांपडटात.जुगार हरतकच ते आपलो हात तोडून उडयताले.युधिष्ठिराक घुताचें व्यसन आशिल्ल्यान पांडवांक वनवास आनी अज्ञातवास भोगचो पडलो.पुष्करावांगडा घूत खेळिल्ल्यान नळ राजाचीय तीच अवस्था जाल्ली. बायबलांत प्रत्यक्ष जुगाराक आक्षेप घेतिल्लो दिसना.तालमुदीक कायद्याप्रमाण जुगारांतल्या लाभाचो स्वीकार करप म्हळ्यार चोरीच अशें मानलां.कुराणांत बुध्दिबळाबगर हेर सगळे खेळ मना केल्यात.संधी आनी देवाची कृपा हांच्या एकवटाचेर भर दिलो,तरी प्रोटेस्टंटांच्या मताप्रमाण सगळ्या तरांचो खेळ बायबलांतले आज्ञेचो भंग करीत आशिल्ल्यान ईश्र्वरनिंदक आनी निंघ आसात अशें म्हण्टात. जुगार खेळपाची वेवस्था आशिल्ल्या स्थळाक युरोपांत 'कॅसिनो' अशें म्हण्टात.कॅसिनोंत तरेकवार करमणुकीचीय वेवस्था आसता.थंय नाचाचीं दालनांय आसतात.बिलिअर्डसारके खेळ खेळून करमणूक करपाचीय वेवस्था थंय आसता.पोर्तुगालांत इश्टुरील,ग्रीसांत कॉर्फ्यु,अस्तंत जर्मनींत बाडेन-बाडेन आनी बार्ट-हॉम्बुर्क हांगा कॅसिनो आसात.मोनाको राज्यांत मोन्ते-कार्लो हांगाच्या १८६१ वर्सा सुरू जाल्लो आनी १८७९ त विस्तार करून उबारिल्लो 'कॅसिनो' जगप्रसिध्द आसा.अमेरिकेंतल्या नेव्हाडा राज्यांत कॅसिनो वैध आसात.सगळे कडेन कॅसिनोचें स्वरूप सारकेंचशें आसता.हातूंत वांटो घेवपी खेळगड्यांक आपलेभितर एकामेकांकडेन पयशे लावपाक मेळ्ना.सगळ्या खेळ्गड्यांअक चालकाआड खेळचें पडटा.ह्या खेळांची रचना आनी पयशे लावपाची पध्दत हाका लागून तांच्या चालकांक खूब फायदो जाता. युरोप-अमेरिकेंतल्या जुगारघरांत तरांतरांचीं यंत्रां दवरिल्लीं आसतात.स्कॉट यंत्र हें त्याच प्रकारचें एक यंत्र.एक नाणें तातूंत उडयलें म्हण्टकच हें यंत्र चालू जाता.पयशे उडयतल्याक इनाम मेळिल्लें आसत जाल्यार थारावीक मोलाचीं नाणी ह्या यंत्रांतल्यान भायर पडटात.येणावळ आसा ताच्या दोन तृतीयांश रक्कम इनामांखातीर वाटतात. घोड्यांच्यो सर्ती,सोर्ती (लॉटरी)हे जुगाराचे प्रकार खूब लोकप्रिय आसात.ऑगस्टस,नीरो आनी हेर रोमन सम्राटांनी सोर्तीचो उपेग राज्याचें उत्पन्न वाडोवपाखातीर आनी इमारती बांदपाखातीर केलो.युरोपांत पंदराव्या शेंकड्यासावन सोर्ती चालू आसात.पयले एलिझाबेथ राणीच्या पुरस्कारान पयली सोर्त १५६९ त सुरू जाली.सतराव्या शेंकड्यांत अमेरिकेंत सोर्तीच्या उत्पन्नातसून शाळा,इगर्जीत आनी भौशिक कामांक मदत दिताले.दुसऱ्या म्हाझूजांत रशियन सरकारान सोर्तीच्या मार्गान दुडू एकठांय करून तो झुजाच्या कार्याखातीर वापरलो.झुजाचे रोखे घेवपी लोकांक सोर्तीचीं तिकीटां फुकट दिताले. भारत सरकारानूय बक्षिसांचे रोखे काडिल्ले.तातूंत व्याजाच्या जाग्यार दर स म्हयन्यांनी इनामां दिताले.५ वर्सांनी मूळ मुद्द्ल परत मेळ्पाचें आशिल्ल्यान हेर सोर्तींत आसता तसो हांगा मूळ रक्कम होगडावपाचो धोको नाशिल्लो.महाराष्ट्र,गोंय आनी हेर राज्यांनीय उत्पन्नाखातीर सोर्ती सुरू केल्यात.गोंयांत 'प्रोव्हेदोरिया' ही संस्था सोर्ती काडटा आनी हातूंतसून मेळिल्लें उत्पन्न अनाथाश्रम,गरीब विद्यार्थी,गरीब कुटुंबां हआंच्या आदाराखातीर वापरतात. भारतांत न्यूयॉर्क कॉटनचे आनी हेर सट्ट्यांचे प्रकार प्रचलित आसात.लोकप्रिय जाल्लो मटको होय सट्ट्याचोच एक प्रकार हे सट्टे आंकड्यांचेर आदारिल्ले आसतात.ते बेकायदेशीर रीतीन चालू आसतात.देखून तातूंत खूब व्हडली अर्थीक उलाढाल जायत आसली,तरी सरकाराक कआंयच उत्पन्न मेळना. प्राचीन काळासावन जगभर जुगाराची प्रथा आसली,तरी ती वायट अशें मानलां.अमेरिकेंत जुगाराच्या इतिहासाचो नियाळ करतना जुगाराचो आनी गुन्यांवकारीचो लागींचो संबंद आसा अशें दिसून आयलें.जुगाराक लागून समाजाची अर्थीक परिस्थिती इबाडटा म्हूण सगळ्या राश्ट्रांनी जुगाराक आळाबंदा हाडपी कायदे आसात.धर्मीक नदरेपरसूय हे कायदे राजकी आनी अर्थीक गरजेंतल्यान जल्माक आयल्यात.अमेरिकेंत जुगाराविशीं कायदे करपाचे अधिकार राज्याचे कक्षेंत आशिल्ल्यान दरेका राज्यांत वेगळो कायदो दिसून येता.भारतीय संविधान अधिनेमाखाल भौशिक उपद्रवकारक जुगार आनी तेजीमंदीसारक्यो कबलाती अवैध आसूनूय कारवाय करीसारक्यो नात.केंद्रान आनी प्रांतांनीय सुमार १८५० सावन कांय प्रकारचे जुगार दंडनीय थारावपी अधिनेम केल्यात. भौशिक सुवातींनी पयशे लावन खेळप हो जुगार दंडनीय आसा.तेचप्रमाण एकाद्र्यान मोल घेवन आपलो जागो जुगार खेळ्पाखातीर वापरूंक दिलो जाल्यार तें कर्तुप जुगारांत येता.ह्या जुगारांत वांटो घेवपी आनी जुगार खेळ्पाखातीर आपली सुवात दिवपी अशे दोगूय जाण ख्यास्त भोगपाक पात्र जातात. फकत कौशल्यावलंबी उपक्रमांचेर बंधन घालूंक ना.भौशिक सुवातींनी वा भौशिक जुगारघरआंनी जुगार खेळ्प आनी फायद्याखातीर भौशिक जुगारघरां चलोवप हे गुन्यांव जावन आसात.इस्पिक्यो,फाशे,तक्ते ह्या जुगारसाधनांसयत वा साधनांवरियत फायद्याच्या मोलांत वापरपाक दिल्ली घरासारकी बंदिस्त सुवात म्हळ्यार भौशिक जुगारघर,अशी व्याख्या कायद्यांत आसा. भौशिक रस्त्यांचेर जुगार खेळपी लोकांक वा सुकण्यांच्यो,जनावरांच्यो धिरयो लावपी लोकांक पोलीस अधिपत्राबगर धरूंक शकतात.अधिपत्राखाल भौशिक जुगारघरांत प्रवेश करून तपास करपाचो आनी उपस्थितांक वा जुगारसाधनांक ताब्यांत घेवपाचो अधिकारुय पोलिसांक आसा.ताब्यांत घेतिल्लीं जुगारसाधनां पोलीस नश्ट करतात,सरकार जमा करतात वा हक्कदारांक दितात. कांय नेमांचेर चलपी घोड्यांच्यो सर्ती आनी सोर्ती वैध आसात.तांचेविशीं अनुक्रमान १९१२ आनी १९५८ चे अधिनियम लागू केल्यात.
जुम्मा:मुसलमान लोकांचो विसव घेवपाचो दीस.सुक्रारा दिसा जुम्मा पाळटात.मुसलमान लोक,हो दीस पवित्र अशें मानतात. सुक्राराक जुम्मा पाळचो,असो देवाचो आदेश आसा,अशें पैगंबरान म्हळां.ह्या दिसा सगळे मुसलमान लोक न्हावन धुवन निवळ कपडे घालून मशिदींत वतात.थंय सदांपरस एक वेगळी प्रार्थना म्ह्ण्टात.इमामालागीं बसून'खुत्बा' आयकतात.अशा वेळार गजाली करप,फकाणां करप हीं नेमाभयलीं कर्तुपां मानल्यांत.जो मुसलमान सगळे नेम पाळटा,ताका वर्सभर उपास आनी प्रार्थना केल्ल्याचें पुण्य मेळटा,अशें पैगंबरान म्हळां.जो मुसलमान भावनेन 'खुत्बा' श्रवण करता,ताचीं सगळीं पातकां ना जातात.असो मुसलमानांचो भावार्थ आसा. ह्या दिसाचो थोडो वेळ चड पवित्र मानतात,पूण तो वेळ खंयचो तो कोणाकूच खबर ना.ह्या पवित्र वेळे मजगतीं केल्ली प्रार्थना मनाक शांती दिता अशी भक्तांची श्रध्दा आशिल्ल्यान त्या दिसभर देवाक होरायत रावचें आनी चूक मागची,अशें सांगतात. जुम्मा दिसा गरीब-गिरेस्त मुसलमानांनी आपले वेव्हार बंद दवरचे,असो मुसलमान धर्माचो आदेश आसा;पूण हो दीस पवित्र मानिल्ल्यान ह्या दिसा बऱ्या कार्याची सुरवात करपाची चाल मुसलमान लोकांभितर आसा.ह्या दिसा व्हड प्रमाणांत दानधर्म करप म्हळ्यार पुण्य मेळोवप,अशें मानतात.ह्या दिसा मनोरंजनाच्यो कार्यावळी जातात.
