Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/809

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

कोंकणी विश्वकोश : १ जपानांत सद्याक २,५०,००,००० मोटारी आसात. ह्या देशांत बरीच चलता. हांगाची मुखेल विमान सेवा म्हळ्यार जपान एअर लायन्स ही अासा. ह्या देशांत १२५ दिसाळीं आसात, आनी तांचो खप ४,६०,००० इतलो आसा. सुमार २,३०० हेर नेमाळीं ह्या देशांत उजवाडाक येतात. ७०% जपानी घरांनी दूरध्वनीची सोय आसा. लोक आनी समाजजीणः जपानांतल्या लोकांचो मूळ धर्म शिन्टो. ताच्या फाटोफाट बौध्द धर्माक हांगा म्हत्व आसा. हे दोनूय धर्म मानपी लोकांचे प्रमाण जपानांत चड आसा. सुमार १% परस उण्या प्रमाणांत किरीस्तांव धर्माचे लोक आसात. ह्या देशांतले सुमार ७०% लोक शारांनी बरेच हक्क आसताले, ते आतां उणे जाल्यात. बायलांक हांगा समान हक्क अासात अानी तीं भौशिक जिणेत बरोच वांटी घेतात. जपानांतल्या लोकांक सणांची अानी उत्सवांची भोव आवड आसा. नवें वर्स आनी राजाचो वाडदिस हे उत्सव हांगा व्हडा दबाज्यान मनयतात. उत्सवांच्या वेळार बरेच जपानी लोक पारंपारिक भेस म्हळ्यार किमोनो घालून एकामेकांक भेटतात. जपानांतले तीन म्हत्वाचे नाट्यप्रकार म्हळ्यार नो, काबुकी आनी खामसुत्री बावल्यांचे खेळ. इकेबाना आनी बोनसाय हे घर सजोवपाचे खास जपानी प्रकार ह्या देशांत लांकडाच्या ठोकळ्यांनी कागदांचेर चित्रं हातूंत जपानी लोकांचे खोशेलपण दिश्टी पडटा. जपानी पध्दतीन च्या शिक्षणः जपानी कायद्याप्रमाण दरका भुरण्याक ६ वसा मुळावें आनी ३ वसाँ माध्यमिक शिक्षण सक्तीचे आसा. हें शिक्षण सरकारी शाळांनी फुकट मेळटा. जपानांत साक्षरतेचे प्रमाण बरे आस. १५ वसाँ पेिरायेवयल्या लोकांमदीं ते ९९% परस चड आसा. ह्या देशांत ४५० १,१०,००० भुरग्यांच्या शिक्षणाची सोय आसा. भाशा आनी साहित्यः हांगाची राश्ट्रभाशा जपानी. हे भाशेक बन्योच बोली आसात. टोकियोचे बोलीक प्रमाण भाशा म्हूण मान्यताय आसा. जपानी लिपी ही मूळ चीनी लिपीवयल्यान उदरगत जावन सद्याच्या स्वरुपांत पावल्या. सद्या जपानांत प्रमाण आशिल्ल्या लिपीक 'कतमजिरी' अशे म्हण्टात. जपानी भाशा बरीच कठीण आसा, आनी ती उलोवपाच्यो बन्योच शैली आसात. ही भाशा उलयतना आवाजाच्या पट्टेक बरेच म्हत्व अTसा, + म्हत्वाची आसा. हातूंत वेगवेगळ्या कविंच्यो सुमार ४५०० परस चड कविता आसात. सदळपणान जपानी साहित्याच्या इतिहासाचे चार काळखंड मानतात. हेयन काळ (७९४-११८५), मध्ययुगीन काळ (११८५-१५८७), तो कुगावाची काळ (१६०३-१८५७) आनी आर्विल्ली काळ (१८५७ सावन आयजमेरन). पयलींच्या काळांतलें एक म्हत्वाचे पुस्तक म्हळ्यार ‘गेन्जीची काणी' ही कादंबरी. मध्ययुगीन काळांत इतिहासीक कादंबन्यो खन्योच उजवाडाक आयल्यो. हातूंतली म्हत्वाची कादंबरी म्हळ्यार 'हेयकेची काणी' ह्या काळांत ‘नो' ह्या · 9ና ; जमदग्नि साहित्याची बरोच प्रभाव दिसता. १९६८ त यासुनारी कावाबाटा ह्या मिशीमा, आबे हे आनीक कांय नामनेचे नवे लेखक. म्हत्वाचीं थळांः टोकियोसावन कोबे मेरेनची सगळी वाठार म्हत्वाची हाच्या फ़ाटोफाट योकोहामा, ओसाका, नागोया हीं देशांतली हेर म्हत्वाचीं शारां आसात. कामाकुरा हांगा बुध्दाचो एक व्हड पुतळी आसा. - अ. ना. महांबरो जमदग्निः भृगुकुळांतलो एक गोत्रप्रवर्तक ऋषी आनी प्रवर वैवस्वत मन्वंतरांतल्या सप्तर्षीमदलो एक. परशुराम भार्गवाचो बापूय, ऋचीक और्व नांवाचो ऋषी आनी कान्यकुब्ज देशाच्या गाधी राजाची चली रुपांत जमदग्निक वळखतात. आनी ताच्या घराण्याची उल्लेख आयला. ऋग्वेदांत एक जाण्टो आनी गिन्यानी ऋषी म्हूण ताका पाचारला. तैत्तिरीय संहितेंत (३.३.५.२) एक व्हड तपस्वी म्हूण ताचो उल्लेख येता. हे संहितेंत, वसिष्ठ ऋषीक विरोध करपी वेिश्वामित्राच्या पंगडाची ऋषी म्हूण ताची वळख मेळटा. अथर्ववेदांत हेर ऋषींवांगडा ताचो उल्लेख आयला. ऐतरेय ब्राह्मणांत (७.१६) हरिश्चंद्राच्या राजसूय यज्ञांत विश्वामित्र, वसिष्ठ आनी जमदग्नि हे अनुक्रमान 'होतृ', 'ब्रम्हन् आनी 'अध्वर्यु' आशिल्ल्याचे सांगलां. तो अक्षरब्रह्माचो उपदेश करतालो अशे तैत्तिरीय आरण्यकांत (१.९) सांगलां. महाभारताच्या अनुशासन पर्वात (१६५.४४) ताका 'उत्तर दिकेची स्वामी' म्हळां. अर्जुनाच्या जल्मउत्सवावेळार हाजीर कांय सुक्तांचे प्रणयन ताणे केलां. जमदग्निची कथा पुराणांत फुडले तरेन आयल्याः जमदग्निचे बायलेचे नांव रेणुका आसलें. ती प्रसेनजिताची चली `जमदग्नि सभावान कोपेिश्ट आसलो. एक फावट तो आपले लीलेन बाण सोडीत बसलो आनी सोडिल्लो बाण परत हाडपाखातीर ताणे पुरो जालें आनी विसव घेवपाक ती एका रुखापॉदा बसली. ताका लागून तिका परत येवपाक कळाव जाली. वेळ कित्याक जालो? अशें जमदग्निन विचारतकच रेणुकेन आपणाक वोताची बादा जाली, अशे सांगलें. हें आयकून जमदग्नि सुर्याकडेन झुजपाक भायर सरलो. सूर्य जमदग्निक आपूण स्वता तागेर जल्म घेतलों, हें उतरूय दिलें. काळांतरान परशुरामाच्या रुपान सुर्यान जमदग्निगेर जल्म घेतली. एक फावट रेणुका एका तळ्यांत न्हांवपाक गेल्ली आसतना थंय तिका चित्रांगद गंधर्व आपल्या बायलांवांगडा क्रीडा करतना दिश्टी पडली. ती तान भूक विसरून गंधर्वाची क्रीडा पळेत उरली. ताका लागून तिका घरा परतुपाक कळाव जालो. बायलेक घरा परतुपाक वेळ जालो, म्हूण जमदग्निन आपल्या चार पुतांक मारून उडयले. परशुरामान बापायची आज्ञा पाळून आवयक मारिल्ल्यान जमदग्नि ताचेर प्रसन्न जालो आनी ताणे ताका वर माग म्हूण सांगले. परशुरामान वराच्या रुपान आवय स्वताच्या रागीट स्वभावाक लागून स्वताची बायल आनी पुतांक मरण आयलें, हाचो जमदग्निक फुडे पश्चाताप जाली. फुडे जमदग्निन आपली