Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/794

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

चौगुलो-चौधरी, त्रिदिब कुमार हॉस्पिटल. २६ जानेवारी १९६२ दिसा विश्वासरावान 'गोमंतक' हें शिरगांव मीनाखणीचे यांत्रिकीकरण केल्ल्यान विश्वासरावाक १९५३ वस पोर्तुगाल सरकारान सरदारकेचे मानाचे पद भेटयलें. १९५९ त, ताच्या खणउद्येगांतल्या वावराक लागून पथून एकदां पोर्तुगाल सरकारान ताका ‘कमांडर हो भोवमान भेटयलो. गॉय मुक्तीच्या रुप्या हस्तुकों विश्वासरावाचो भोवमान केली. २५ ऑगस्ट १९ १ दिसा विश्वासरावाचो अमृतमहोत्सव व्हडा दबाज्यान मनयलो. - कीं. वि. सं. मं. आसता आनी गांवच्या पाटलासकल ताका मान आसता. चौगुलो हें उतर चौघुला, चवघला ह्या विंगड विंगड रुपांनी चलणुकेंत घोळटा. चौगुलो वा चौगुला ह्या उतरांचे मूळ रुप चौकुला अशें आसूये. काळांतरान क चें घ, वा ग जावन चौगुलो वा चौघुलो हें उतर घडलें, अशें मानतात. चौगुलो हो कुणबी (मराठी) जातीतलो आसता. चौधयावरीच चौगुल्याकडेन गांवच्या धान्याची खरेदी-विक्री करप वा धान्य सांबाळून दवारपाची जापसालदारको अTसता. धान्य चोरयेक गेल्यार ते चोरयेची कोंकणीवैिश्वकोश: १ तो सरकाराक आनी सैन्याक धान्य पावयताली. मराठ्यांच्या काळांत मात ही चाल नाशिल्ली. पडटाली आनी ताचेच नदरेखाल गांवांतल्या धान्याची आयात-निर्यात जाताली. धान्याच्या मोलाचेरूय ताचे नियंत्रण आसतालें. एकाद्रथा वेळारः स्रकारावरवों मेळिल्लो अासत जाल्यार ताणे सरकाराक थारावीक कर दिंवचो पडटालो. - कीं. वि. सं. मं. चौधरी, जनरल जयतनाथः (जल्मः १० जून १९०८, कलकत्ता). हांगा जालें. ताणे सँडहस्र्ट (इंग्लंड) हांगा लश्करी शिकप घेतलें. १९२८ त लश्करांत कमेिशन; नागीर नॉर्थ स्टॅफर्डशर रेजिमेंटचे पयले पलटणींत लश्करी अणभव घेतकच तो भारतीय सातव्या घोडदळांत (seventh cavalry) कामाचेर रुजू जालो. १९४० त केट्टा हांगाच्या स्टाफ कॉलेजांत ऑगस्ट १९४४ त सोळाव्या धोडदळाचो तो मुखेल अधिपती जाली. तपास लावपाचे कामूय चौगुल्यांक करचे पडटा. चौगुलो जे जातीतलो आसता, ते जातीत ताका ‘मुखेली' मानतात आनी ‘जातचौगुलो' ह्या नावान वळखतात. चौगुली हो गांवचो बलुतेदार आसना, कोंकणांत चौगुलो आडनांव आशिल्ले लोक आसात. – कीं. वि. सं. सं. चौघुडोः चार घडे (वाद्यां) आशिल्लें मंगल वादन. कांयकडेन चारांपरस उणे घडे आसतात; खास करून गॉयांत दोनूच घडे आसुनूय वेळा (घडयांक) वादन जाता आशिल्ल्यान ताका ‘चौघुडो' हें नांव पडलें चौघुडो हो वादनप्रकार गॉयांतल्या चडशा देवळांनी प्रचलित आसा. गॉयांत दरक देवळाच्या प्रवेशद्वारावयर ह्या चौधुडयाखातीर मुद्दम 'शेजो' तयार केल्लो आसता. असो उंचार बसून वाजयल्ल्यान, ह्या वाजपाचे सूर देवळा भोंवतणच्या वाठारांत पयस मेरेन आयकूक येवपाची वेवस्था आपसुकूच जाता. गॉयांत घड्यांक 'धिली' म्हण्टात; त्यो आकारान लहान-व्हड आसतात. ह्यो दोन धिली वाजोवपाची पध्दत मात्शी वेगळी आसता. ह्या वाद्य आनी दाव्या हातान उजवे वटेनचें वाद्य वाजयतात. ह्या धिलींचे जोडयेक चौघुडयांत शेनाय, सूर्त आनी कासाळे हीं वाद्यां आसतात. ह्या ज्या देवळांनी चौघुडो वाजोवपाची वेवस्था आसा, थंय तो फांतोडेर, दनपरां, तिळसांजच्या वेळार अानी रातचो वाजयतात. ह्या काळांत सर्रासपणान आनी आतां लेगीत कांय कडेन लग्न, मूज असल्या 'घडधां वाजप' अशें म्हण्टात. - डॉ. मलबाराव सरदेसाय चौधरी ह्या शब्दाचो अर्थ चार-चौगांक सांबाळून दवरपी असो आसा. ताचे मुखेल काम म्हळ्यार बाजार भावांत समतोल राखून लोकांक फाव त्या ૭૭૬ जपानाआड जाल्ल्या झुजांत ताणे मोलादीक वावर केलो. रंगूनावयले लश्करी कामगिरी केली. १९४६ त तो ब्रिगेडेियर जालो आनी १९४७ त घेतलें. १९४८ त मेजर जनरल जावन तो पयल्या चिलखती डिव्हिजनाची जनरल ऑफेिसर कमांडेिंग जाली, १९४८ त पयल्या कार्य केलें. हे पोलीस कारवायेउपरांत तो त्या वेळावयल्या हैदराबाद संस्थानचो लश्करी गव्हर्नर म्हूण नियुक्त जाली. १९५३ त तो सैनिकीय सर्वोच्च कार्यालयांत जनरल स्टाफचो मुखेल जाली. १९५५ त ताका लेफ्टनंट जनरल श्रेणी मेळून एका सैनिकी कोअरचो तो मुखेल सेनापती जालो. १९५८ त चीनाक गेल्ल्या लश्करी शिष्टमंडळाचो फुडारी तशेंच डिसेंबर १९६१ त जाल्ल्या गोंय मुक्तिसंग्रामाचो मुखेल आनी सदर्न कमांडचो जनरल ऑफिसर कमांडिंग मुखेली ह्या नात्यानूय ताणें कार्य केले. नोव्हेंबर १९६२ चे अखेरेक तो भारतीय लश्कराची सेनाध्यक्ष जालो. १९६५ त पाकिस्तानान भारताआड केल्ल्या झुजांत चौधरी हाच्या मुखेलपणाखाल हिंदी सेनेन यश मेळयलें. १९६६ त निवृत्त जातकच तो कॅनडांत भारतीय हायकमिशनर अभ्यागत प्राध्यापक म्हूण ताणे काम केलां. 'इंडियन एक्सप्रेस' ह्या इंग्लीश देिसाळ्याचेर सैनिकी प्रतिनिधी म्हूण तो नेमान बरयता. ताचीं 'ऑपरेशन पोलो', 'आम्र्स’, ‘एम्स अँड अॅस्पेक्ट्स' (१९६६) हीं पुस्तकां 'ऑर्डर ऑफ ब्रिटीश एम्पायर हो भोवमान ताका फाव जाली. ईजिप्तची आदलो राश्ट्राध्यक्ष नासर हाणे ताका ‘ग्रँड कॉर्डन ऑफ द ऑर्डर ऑफ् मेरिट', भारत शासनान 'पद्मविभूषण' आनी नेपाळच्या राजान जनरल म्हूण ताचो भोवमान केलो. – कीं. वि. सं. मं. चौधरी, त्रिदिब कुमारः (जल्मः डिसेंबर १९११, इाक). गॉयची सुटके झुजारी. बापायचे नांव गणेश गोविंद चौधरी, #if:{Têt FTTHTát THRit (Revolutionary Socialist Party) of