Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/766

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

चित्रपट दिग्दर्शक पंकज मलिक हाकाय नांव मेळ्ळे. १९३५ ते १९३९ ही काळ (१९४९) आनी एम्. पी. प्रॉडक्शनचो ‘बाबला' ह्या चित्रपटांक आंतरराश्ट्रीर्य चित्रपटमहोत्सवांत पुरस्कार फाव जालो (१९५३). ह्या चित्रपटांतल्यान बालगुन्हेगारीचो समाजीक प्रस्न प्रभावीपणान दाखयला. नॅशनल प्रोग्रेसिव्ह पिक्चर्सचो 'बरयात्री' (१९५१) आनी चारुचित्राची ‘छेलेकार' (१९५४) हे विनोदी चित्रपट आसात. देवकी बोस हाची 'भगवान श्रीकृष्ण चैतन्य' (१९५३) हो भक्तिप्रधान चित्रपट आसा. १९४९ त, सगळ्यांत चउ म्हळ्यार६२ बंगाली चित्रपटांची निर्मिती जाली. पूण १९५५ त, फकत ५२ चित्रपट तयार जाले. ह्याच काळांत, न्यू थिएटर्ससारकी व्हडली संस्था बंद जाली. पूण ल्हवल्हव चित्रपटनिर्मितीत सुदारणा जायत गेली आनी १९५७ त, ५५ बंगाली चित्रपट तयार जाले. १९५५ त, अस्तंत बंगाल सरकारान प्रदर्शित केल्ल्या सत्यजित रे हाच्या ‘पथेर पांचाली' ह्या चित्रपटाक लागून भारतीय चित्रपटसृश्टीचे नांव जगभर जालें. ह्या चित्रपटाक राश्ट्रीय मांगरपदकावांगडाच, कॅन हांगाच्या संवसारीक चित्रपटमहोत्सवांत 'बेस्ट ह्यूमन डॉक्युमेंट' म्हूण खास पुरस्कारूय मेळ्ळो. असो संवसारीक भोवमान मेळोवपी हो पयलोच भारतीय चित्रपट आनी सत्यजित रे ही पयलीच भारतीय दिग्दर्शक. फाटल्या तीस वसाँतले नामनेचे बंगाली दिग्दर्शक आनी चित्रपट अशेः सत्यजित रे ‘पारश पाथर' (१९५८), ‘अपूर संसार (१९५९), 'देवी’ (१९६०)', ‘रवींद्रनाथ ठाकूर' (१९६१), 'अभिजान' आनी कांचनजंगा' (रंगीत, राश्ट्रपतिभांगरापदक, १९६२), ‘चारुलता' राष्ट्रपतिभांगरापदक, १९६४), 'का पुरुष ओ महापुरुष' (१९६५), चिडियाखाना' (१९६७), 'गोपी गाये बाधा गाये' (१९६८), 'अरन्येर दिनरात्री' (१९६९), ‘प्रतिद्वंदी' (१९७०) आनी ‘सीमाबंध' (१९७२); निमाई घोषः ‘छिन्नमूल’ (१९५०); देवकी बोसः ‘सागर संगमे’ (राष्ट्रपतिभांगरापदक, १९५८); ऋत्विक घटकः 'अजंत्रिक' (१९५८), 'कोमल गंधार (२९६१), ‘सुवर्णरखा' (१९६५); मृणाल सेनः 'नील आकाशेर नीचे' (१९५९), 'बाइशे श्रावन' (१९६०), ‘अबशेषे' (१९६३), ‘प्रतिनिधी' (१९६४), 'आकाश कुसुम' (१९६५); राजेन तरफदार 'गंगा' (१९६०); तयन सिन्हाः 'काबुलीवाला' (राश्ट्रपतिभागंरापदक, १९५६); 'क्षणिकेर अतिथी' (१९५९), ‘क्षुधित पाषाण' (१९६०), ‘अतिथी' (१९६५), 'हाटे बाजारे (राश्ट्रपतिभांगरापदक, १९६७), 'आपनजन' (१९६८), 'सगिनो महातो' (१९७०); fवजयं बोसः 'भगिनी निवेदिता' (राश्ट्रपतिभांगरापदक, १९६१); अजय कर ‘सात पाके बांधा' (१९६३); सुधीर सुकजीं: 'दादा स्रकूर' (राश्ट्रपतिभांगरापदक, १९६२); तरुण मुजुमदार 'बालिका बोधू' (१९६६); पूर्णेन्दू पत्रीः 'स्वप्ननिये' (१९६६) आनी अरुंधती देवीः ‘छुटी' (१९६६). १९७४ चो सर्वोत्तम राश्ट्रीय चित्रपट म्हूण मृणाल सेन दिग्दर्शित ‘कोरस' ह्या बंगाली चित्रपटाक पुरस्कार फाव जालो. मॉस्को चित्रपट दिग्दर्शनाचे इनाम सत्यजित र हाका ताच्या 'सोनार केल्ला' ह्या बंगाली चित्रपटाखातीर मेळ्ळे. १९७३ चीं कितलीशींच राश्ट्रीय इनामां बंगाली चित्रपटांक फाव जाली. सुरवातीकसावन १९८८ मेरेन वट्ट १८६७ बंगाली चित्रपट तयार जाले. बंगाली चित्रपटसृश्टीत नामना जोडिल्ले कलाकार अशेः दिग्दर्शक I I हृषीकेश मुकर्जी, बासु भट्टाचार्य, बासु चटर्जी, सत्येन बोस, असित सेन, शक्ती सामंत, फणी मजुमदार. हेर कलावंतः सैगल, पहाडी ԿՏյ : : कॉकर्णी विश्वकोश : १ असित बरन, चंद्रादेवी, छबी विश्वास, अहिंद्र चौधरी, दुर्गादास बॅनर्जी. नट-नटयोः अपर्णा सेन, सौमित्र चॅटर्जी, माधवी मुकर्जी, सावित्री चॅटर्जी, मंजू डे, सुमित्रा देवी, भारती देवी, सुचित्रा सेन, उत्पल दत्त. तमिळ चित्रपट: दक्षिणेत चित्रपटधंद्याची बुन्याद घालपाखातीर १९१९ त, आर् नटराज हाणें इंडेियन फिल्म कंपनी वरवीं आनी ताचो चलो आर् प्रकाश हांणी १९२१ त स्टार ऑफ द ईस्ट फिल्म चित्रपटप्रदर्शक म्हूण एस्. व्हिन्सेंट हाचे नांव घेतात. ताणे १९१४ त चित्रपटप्रदर्शनाक सुरवात केली. १९२८ त, थापणूक जाल्ली ‘एक्झिबेिटर्स फिल्म सव्हिंस' ही दक्षिण भारतांतली पयली डंकन ह्या अमेरिकन दिग्दर्शकान सुरवातीच्या काळांत जायते तमिळ चित्रपटनिर्मातो ए. नारायण हाणें १९२७ त 'जनरल पिक्चर्स कॉर्पोरेशन' हे संस्थेची थापणूक केली. ठाकूर एच्. देसाई आनी चिमणलाल बी. देसाई हांणी दक्षिणेत चित्रपटवितरक म्हूण यश मेळयलें. पयलो तमिळ बोलपट 'कालिदास' (१९३१) मुंबयच्या इंपीरियल फिल्म कंपनीन तयार केल्लो. एच्. एम्. रेड्डी हाणे हो चित्रपट दिग्दर्शित केल्लो. हातूंत टी. पी. राजलक्ष्मी, पी. जी. वेंकटेशन्, एम्. एस्. संतानलक्ष्मी, जे. सुशीला, टी. सुशीला, देवी आनी राजा सँडो हांणी भूमिका केल्ल्यो. ह्या चित्रपटांनी डी. आर् मुतूलक्ष्मी आनी व्ही. सुंदरसा अय्यर हांणी दोन बोलपट आयिल्ले. १९३३ त, कलकत्त्याच्या ‘न्यू थिएटर्स' हे कंपनीन 'नंदनार' आनी ‘प्रल्हाद' हे दोन बोलपट सादर केले. ईस्ट इंडिया फिल्म कंपनीचोय 'प्रल्हाद' चित्रपट आयिल्लो. कोल्हापूराक प्रभात फिल्म कंपनीन सादर केल्ल्या 'सीता कल्याणम्' ह्या चित्रपटांत राजम्, जया, शेषगिरी, व्ही. सुंदरम् अय्यर, शेखर आनी टी. एस्. मुतुस्वामी ह्या कलाकारांनी वांटी घेतिल्लो. निर्माती ए. नारायण हाणे ‘साऊंड सिटी' हे दक्षिणेतलें पयलें चित्रपटनिर्मितीघर मद्रासांत उबारलें. ताणें थंय 'श्रीनिवास कल्याणम्' हो। दक्षिणेतली पयलो तमिळ बोलपट तयार केलो. तातूंत आर् बी. लक्ष्मीदेवी आनी एस्. कमालदेवी हॉणी मुखेल भूमिका केल्ल्यो. १९३४ त १४ तमिळ चित्रपट तयार जाले. १९४३ सावन चडकरून सगळे तमिळ चित्रपट मद्रास हांगाच तयार जावपाक लागले. १९३५ त, प्रभात फिल्म कंपनीन ‘चंद्रसेना' हो कलात्मक तमिळ चित्रपट सादर केली. १९३६ त टी. पी. राजलक्ष्मी हिणें चित्रपटाची कथा स्वता बरोवन ‘मिस् कमला' ह्या चित्रपटाची निर्मिती आनी दिग्दर्शन केले. ती पिक्चर्सचो 'पट्टीनाथर' (१९३५), षण्मुखानंद टॉकीजचो ‘मेनका' आनी चित्रपट बरेच गाजले. वाय. व्ही. राव हाणे दिग्दर्शित केल्लो रॉयल टॉकीजचो 'चिंतामणी' (१९३७) आनी सालेम शंकर हाची मुखेल भूमिका आशिल्ल्या ह्या चित्रपटांनी एकाच चित्रपटधरांत एका वसपिरस चड काळ चलपाचो विक्रम केली. 'जलजा' ही सागर मुव्हिटोनचो जी. के. शेषगिरी हाणे दिग्दर्शित केल्लो पयलो नृत्यप्रधान तमिळ चित्रपट १९३८ त प्रदर्शित जालो.