चिंतामणी- १ – चिंतामणी-३ ह्या प्रकारची चिंच कमी अांबट आशिंल्ल्यान तन्नी आसतनांच लागवडः चिंचेचे लागवडीखातीर खास अशे जमनीची गरज आसना. खडकाळ जमनीत लेगीत चिंच बेस बरो जाता. तरी पूण गाळाची (A॥uvium) जमनी चिंचेक चड मानवता. ह्या रुखाक उश्ण हवामान चड तशेंच भेट कलम वा गुटी कलम लावनूय करतात. रॉप तयार येवपाक सादारण १०-१२ दीस लागतात. एप्रिल म्हयन्यांत चिंचारे किल्लत घालतात, म्हळ्यार जूनाचो पयलो पावस पडपावेळार रॉपयो चिंचेचे लागवडीखातीर १×१×१ मी. लांब, रुंद आनी खोल अशें फोणकुल खणटात. ह्या फोणकुलांत एक किग्ने. मसुरी फॉस्फेट, १ किग्रॅ. स्टेरामील तशेंच एक खोंटली कंपोस्ट वा शेणखत घालतात. फोणकुलाच्या मदी रॉप वा कलम लायतात आनी मागीर एक बडी लावन रोपाक वा कलमाक आदार दितात. मोठ्या प्रमाणांत लागवड करपाची अासत जाल्यार चिंचेचीं रोपां वा कलमां ८×८ मी. इतल्या अंतराचेर लायतात. सुरवातीच्या केाळांत रॉप मंदगतीन वाडटा, उपरांत २-३ वसांनी नेटान आसना. दर वसर्ग २-३ पांटले शेणखत पावसापयलीं दितात. उत्पन्न/पीक: चिंचेचो रुख १३-१४ वसाँनी फळां दिवपाक लागता. लागवडीची बरी जतनाय घेत जाल्यार चिंच ७-८ वसाँनी फळां देिवपाक लागता. एका रुखापसून सुमार १५० ते २०० किग्रॅ. चिंचो मेळटात. चिंचो पिकल्यो म्हण्टकच, भायलें कवच भितर आशिल्ल्या मगजापसून (आमटाणीपसून) वेगळे जाता. अशा वेळार झाड हालयत जाल्यार चिंची सकयल पडटात. झाडाचीं पेिकिल्ली चिंचेबोटां काडून ती कल्लायतात এই ধ कोंकणी विश्वकोश : १ दवरपाची आमटाण बरोच तेंप वोतांत सुकोवची पडटा. उपेगः चिंचेपसून जी आमटाण मेळटा ती जेवणा-खाणाच्या जिनसांत रुच येवपाखातीर वापरतात. हुमण, चटणी, भाजी ह्या पदार्थानी गिरणींतल्या कापडाक लावपाक आनी कांबळीक ताठरपण हाडपाक हे रंग तयार करपाखातीर वापरतात. चिंचेच्या पानांची भाजी म्हूण वापर करतात; तशेंच ह्या पानांची उपेग ‘सावळ' म्हूणय करतात. सोरो, भांग चेतल्यार थोडया प्रमाणांत देवता. चिंचेच्या रुखाचे सालींत जे टेंनीन लांकूड जड आनी टिकाऊ आसता, ताका लागून हे लांकूड फर्निचर तयार करपाखातीर वापरतात. चिंचेच्यो बियो म्हळ्यार चिंचारे भाजून वा मिठाच्या उदकांत फुगोवन खातात. चिंचेच्या रुखाक किडीचो वा रोगाचो व्हडलोसो त्रास जायना. हो रुख खूब वसा जियेता. १५० ते २५० वसा पिरायेचीं चिंचेचीं झाडां आयजूय पळोवंक मेळटात. चिंतामणी-१: एक रत्न वा मणी. शब्दकल्पद्रुमांत चिंतामणीची व्याख्या अशी केल्याः 'चिन्तया ध्यानधारणादिना मण्यते आहुयते इति' अर्थ- चिंतेन म्हळ्यार ध्यानधारणादी गजालींनी जाचे आवाहन करतात असलो मणी. जे गजालीचे चिंतन करप जाता, ती दिवपी रत्न, असोय एक समज ह्या रत्नमण्यावेिशीं चलता. कांय बौध्द देवतांचे हें अभिज्ञान चिन्ह आसा. - विश्राम गांवकार - कीं. वि. सं. म. चिंतामणी- २: (जल्मः १६०९ इ. स. कानपूर मरणः ?). एक नामनेचो हिंदी कवी. शाहजहान, रुद्रसिंह आनी नागपूरकर भोसले हांच्या दरबारांत ताणे 'राजकवी'च्या पदार काम केल्लें, पिंगल, रसमंजरी हे चिंतामणीचे नामनेचे ग्रंथ आसात. शृंगारमंजरी हो चिंतामणीन रामायण सोडून हेर सगळ्या काव्यशास्त्रीय विशयांचेर कवी आसलो तरी आचार्य म्हूण तो चड नामनेक पावलो. - कीं. वि. सं. मं. चिंतामणी- ३: अष्टविनायकांमदलो एक विनायक म्हळ्यार गणपती. महाराष्ट्राच्या पुणे जिल्ह्यांत हवेली तालुक्यांत थेऊर गांवांत चिंतामणीचे देवूळ आसा. चिंतामणीक भजपी साधकांक शांती आनी थीर माधवराव आनी रमाबाई पेशवा हांच्या काळार चिंतामणीक व्हड मुखारच सोडलो. रमाबाई हांगाच माधवरावावांगडा सती गेल्ली. आयज । थंय सतीचे वृंदावन आसा. चिंचवडचो संतपुरुस चिंतामणी देव हाणे हें देवूळ बांदलें. उपरांत
