Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/744

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

चानफाडकार, गणपत- चाफाडकार, कक्ष्मीकांत चानयो तरेकवार रंगांच्यो आसतात.देखीख- काळसर ताचेर धवे पट्टे,, तांबसर हळडुवो, लेव काफयेचो कोर आदी.चानयेचो रंग तिची जात,सुवात आनी कसल्या तरी उधेगांत गुंतिल्लो आसतात. थंड, वाठारांतल्यो जमनीवयल्यो चानयो शिंयाच्या दिसांनी शीतसुप्तींत वतात.चानयो संवसारांतल्या चडशा चानयो संवसारांतल्या चडशा पूण त्यो आस्ट्रेलिया,सामको धुवाकडलो वाठार,मादागास्कार, न्यूझीलंड,हवाई जुंवे हातूंत सांपडनात. उश्ण कटिबंधांतल्या वाठारांत,खास करुन भारतांत चानयो खूब प्रमाणांत दिसून येतात. तांचे सुमार 40 वंश आनी सुमार 250 वयर जाती आसात.भारतांत चानयांच्यो दोन जाती दिसून येतात.हातूंतले मनशाचे वस्तीभोंवती रावपी चानयेक सामान्य चानी अशें म्हण्टात.हिचें शास्त्रीय नांव फ्लुनँब्युलस पेत्रांटाय आसून दुसरेचें फ्युनँब्युलस पामेरम अशें आसा.दोनूय जाती हिमलयाच्यो मुळसासावन सकयल सगळ्याक सांपडटात. सामान्य चानी शेतां,माळरानां, मनशाचे वस्तीभोंवतणी तशेंच शारां, गांव आनी खेडीं हातूंत रावता.फ्यु. पामेरम ही जात रानांत रावपी आसून भारताच्या दक्षिण तशेंच उदेंत आनी अस्तंत वाठारांनी ती चड सांपडटा.उतर भारतांत सामान्य चानयांचें प्रमाण चड आसा.सामान्य चानयांचें प्रमाण चड आसा.सामान्य चानयेच्या आंगाचो कोर चाकलेटी आसून ताचेर पांच पट्टे आसतात.फ्यु पामेरम हे जातींत फाटीचेर फकत तीनूच पट्टे आसतात. सामान्य चानी चळप आनी चलाख आसून जमनीचेर वा झाडांवयल्यान उड्यो मारीत एकसारकी धांवत आसता. जमनीचेर वा झाडांवयल्यान उड्यो मारीत एकसारकी धांवत आसता. ह्या नाजूक जनावराच्यो सगळ्यो हालचाली ओडलायण्यो आसतात. फळां, दाट सालींचीं फळां, सांगो, तत्रे कोंब, कळयो, फुलांतलें म्होंव ही चानयांची खावड जावन आसा. कांय चानयो किडी आनी शेवण्यांची तांतयां खातात.चानयांचें प्रजोत्पादन खावड,बरें वातावरण आनी हवामान ह्या गजालींचेर आदारुन आसता. नर आनी मादी दोन-तीन दिसूच एकठांय येतात.ह्याच काळांत गर्भधारण जाता आसूंक जाय. गाभण काळ 30 ते 45 दिसांचो आसता. पिलांचो जल्म जावपाच्या सुमाराक मादी पिलांखातीर झाडाचेर वा वणटीच्या बिळांत घोंटेर बांदता. दर खेपे नादीक तीन ते चार पिलां जातात. तांचें वजन 10 ते 30 ग्रॅम इतलें मेरेन आसता.जातना तीं कुड्डीं आसतात आनी कात सुळसुळीत आसता.आवाज मात पयल्याच दिसा फुट्टा.पिलां 1 ते 3 वर्सांनी व्हडलीं जातात. चानयोसरासरी 8 वर्सांमेरेन जियेतात.चानयांच्या जातींचे कांय मुखेल प्रकार आनी त्यो सांपडपी वाठार अशे युरोपीयन रेड स्कवीरल. युरोप चीन, कोरिया,जपान ग्रे स्ववीरल कॅनडा,अमेरिका, इंग्लंड, दक्षिण आफ्रिकन ग्राउंड मोरोक्को, केनिया,थर्टीन लायन्ड, ग्रावंड, कॅनडा,अमेरिका, रेड जायंट फ्लाइंग काशमीर ते चीन, नॅर्थन फ्लाईग कॅनडा,अमेरिका, ब्लॅक जायंट ब्रहादेश ते इंडोनेशिया, आफ्रिका पाम स्कवीरल, घाना, सीअरा लोओन इंडीयन जायंट भारत, मलायन जायंट आनी हिमालयन स्कवीरल भारत, नेपाळ, भुतान, सिक्कीम, स्टायप्ड स्कवीरल भारत चानयेक जावपी कांय रोग अशे –प्लेग तुलारेनीया पात्सुरेला लिस्तेरीओजीस साल्मोनेलोजीस येरोसीपेलस येंसेफलायतीस येंसेफालोमायोकारदायतीस कोक्सीडीयोमायकोजीस हे रोग मुस,जळारां, किरटी हांचेपसून पातळटात.प्रतिजैव सल्फा आदी वखदां हातूंतल्या कांय रोगांचेर वापरतात. चानयेक जावपी ह्या रोगांतले कांय रोग मनशाक लेगीत जावंक शकतात.-डॅ.ए. व्ही.खांडेपारकर चाफाडकार, गणपत कष्णा. (जल्म 1910 सावयवेरें- फोंडें, मरण 22 डिसेंबर, 1977 गोंयचो सुटकेझुजारी, ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठी आनी पोर्तुगेजीतल्यान घेतलें.आझाद गोमंतक दल संघटनेचो तो वांगडी आसलो. भूंयगत राजकी लोकांक आदार दिवप,सांबाळून दवरप असलो वावर तो करतालो.18 आगस्ट 1955 दिसा पोलिसांनी ताका अटक केली.न्यायालयामुखार चवकशी जावन ताची निर्दोंश