Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/701

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

जाली, तेन्ना ग्रीस हो एकवटीत देश नाशिल्लो देश नाशिल्लो आनी नगरराज्याचे एकामेकांकडेन संबंदूय तितलेशे बरे नाशिल्ले. मॅसिडोनियाचो राजा दुसरो फिलीप हाच्या फुडारपणाखाल ग्रीक समाज आनी देश एकठांय हाडपाचे यत्न जाले. ताणें बरेंच व्हडलें सैन्य जमोवन आपलें बळ वाडयलें; पूण सुमार इ.स.प. ३३६ वर्सा ताचो खून जालो आनी राज्यकारभार चलोवपाची जापसालदारकी ताच्या वीसस वर्सांच्या पुताचेर अलेक्झांडराचेर पडली. ताणें आपल्या कर्तुपान ल्हानसान नगरराज्यांचेर जैत मेळोवन आपली सत्ता वाडयली आनी उपरांत उदेंतेवटेन भारतामेरेन आपलो शेक पातळायलो. इ.स. ३२३ त ताका मरण आयल्याउपरांत हांगा एकाच अशा राज्यकर्त्याची सत्ता उरली ना. हेरकडल्या राज्यसत्तांनी ग्रीसाचेर जैत मेळोवपाचे यत्न चालूच दवरले. हाचे फुडलो इतिहास इ.स.प. १४६ वर्सा रोमनांनी ग्रीसाचेर जैत मेळयल्या उपरांतचो आसा.

रोमन सत्ता: (इ.स.प. १४६ – इ.स. ३३०) रोमन साम्राज्यांत ग्रीसाचो आस्पाव जाल्या उपरांत तांणी हांगाची परिस्थिरी बदलपाचो यत्न केलो. पयलीं ताणें कॉरिथ शार काबार करून थंयच्या लोकांक गुलाम म्हूण विकून उडयले. मॅसिडोनियाच्या गव्हर्नराक फकत देखरेख करपाचे अधिकार दिले. सीझराउपरांत अँटोनीचे राजवटींत झुजाचो खर्च भागोवपाखातीर ग्रीसांतल्या लोकांकडल्यान बरोच कर घेवंक सुरवात केली. ह्या कराक ‘अकेइआ’ अशें म्हण्टाले. तेउपरांतच्या काळांत कांय रोमनांनी ग्रीसाची गिरेस्तकाय वाडोवपाचे यत्न करून ॲथेन्स हांगा एका काँग्रेसची (अकादमी) थापणूक केली. रेमन सत्तेच्या निमण्या काळांत गॉथ आनी हेर रानवटी लोकांच्या पंगडांनी ग्रीसाचेर घुरयो घाल्यो.

बायझंटिन सत्ता: (३३०-१४५२) रोमन साम्राज्याची अधोगती जाल्याउपरांत पयलो कॉन्स्टंटीन हो बळीश्ट राजा सत्तेर आयलो. ताणें कॉन्स्टंटिनोपल हांगा नवी राजधानी निर्माण केली. ३७५ च्या भूंयकांपांत आनी ३९५-९६ च्या व्हीसीगॉथ पंगडाच्या घुरयांक लागून ती भूंयभरवण जाली. कॉन्स्टंटिनाउपरांत आयिल्ल्या हेर राजांनीय हांगा सुदारणा करपाचे बरेच यत्न केले. पांचव्या ते सातव्या शेंकड्यांत व्हीसीगॉथ. ऑस्ट्रोगॉथ, हूण तशेंच स्लाव्ह, बल्गर, व्हँडॉल ह्या सारक्यो रानवटी टोळयो हांगा पावल्यो. तांतल्या कांय जाणांनी हांगा राबीतो केलो. तांकां थंयसावन धांवडावपाचे बरेच यत्न बायझंटीन राजांनी केले. पूण कांय टोळयो धाव्या शेंकड्यामेरेन थंय़ उरल्यो. बाराव्या शेंकड्यांत तुर्कांनी हांगा घुरयो घाल्यो.

तुर्की सत्ता: (१४५३-१८२१). १४५३ त तुर्कांनी कॉन्स्टंटिनोपलाचेर जैत मेळोवन बायझंटिन साम्राज्याचेर आपलो शेक गाजयलो. ह्या काळांत ग्रीकांक फकत तांच्या इगर्जीवरवीं थळाव्या स्वराज्याचे अधिकार मेळ्ळे. तुर्कांनी इगर्जींच्या वेव्हाराभितर चड लक्ष घालें ना, पूण तांचें इगर्जींचेर नियंत्रण आसतालें. ग्रीसांतलीं चडशीं शारां तांणी लश्करांचीं ठाणीं करून सोडलीं. ताका लागून त्या शारांची सोबीतकाय उणी जाली.

आर्विल्लो ग्रीस: (१८२१ च्या फुडें). फ्रांसांतली राज्यक्रांती, बळ उणें जाल्ली तुर्की सत्ता आनी एकुणिसाव्या शेंकड्यांतल्यो संवसारांतल्यो हेर घडणुको हांचो परिणाम जावन ग्रीसांत स्वतंत्रतायेची चळवळ सुरू जाली. २५ मार्च १८२१ दिसा स्वतंत्रतायेची घोशणा केली. फुडलीं आठ वर्सां ते तुर्कांवांगडा झुजत आशिल्ले. जायत्या युरोपीय देशांनी ग्रीसाच्या झुजाक फाटबळ दिलें आनी ग्रेट ब्रिटन, रशिया, फ्रांस ह्या सारक्या देशांनी लश्करी पालवूय दिलो. ग्रीसाच्यो शिमो थारावन तो एक स्वतंत्र देश जालो. बव्हेरियाचो प्रिन्स ऑथो हाची हांगाचो राजा म्हूण निवड जाली. तो पयलो ऑटो म्हूण १८३२ सावन राज्यकारभार चलोवंक लागलो. १८४३ त ताचेआड बंड जालें. पुराय तरेन एकाधिकारशायेखाला आशिल्ल्या ह्या देशाक ह्या बंडाउपरांत १८४४ त संविधान मेळ्ळें. फुडें प्रिन्स ऑथो हाका १८६२ त राज्य सोडचें पडलें. राजेशाय तशीच