Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/649

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

करपी कांय वैश्य घराणीं दिसतात. ह्या समाजाची वस्ती पयलीं चडकरून सगळ्या पेडणें म्हालांत, तशेंच बाटाबाटीच्या पयलीं बारदेस, साश्ट, अंत्रूज, तिसवाडी, भत्रग्राम (दिवचल) आदी तालुक्यांनी दोसून येता. पोर्तुगेज सरकाराच्या कागदपत्रांनी तांचो उल्लेख ‘भट गुरव’ असो मेळटा.

गुरव शिवाच्या अवताराचे देव, देवता तशेंच रवळनाथ, भूतनाथ, वेताळ ह्या सारक्या शिवाच्या गणाचे पुजारी आसात. ते प्रसाद लावप, उत्सवाच्या वेळार तरंगां धरप, पालखेवेळार आरती घेवन फिरप, देवस्थानांत, गांवांत, चावडेर गाराणें घालप असलीं कामां करतात. तांचेर भार येता. तशेंच कांय प्रमाणांत ते ज्योतिशाचें काम करून शेताचें रोवप, नांगरप, मळप हांचो म्हूर्त सांगतात. कांयकडेन तांकां ‘भगत’ अशेंय म्हण्टात. आदले ग्रामसंस्था पध्दतींत तांचो आस्पाव आशिल्लो. देवाचे सेवेकरी म्हूण ते वावुरतना दिसले तरी सद्या ते शिकून-सवरून नोकरी-वेवसाय करतना दिसतात.

गोंय, सावंतवाडी, वेंगुर्ले तशेंच कार्नाटकांतूय गुरवांची जात कांय प्रमाणांत दिसून येता. कर्नाटकांत गुरवांचे जातींत कांय पोटभेद दिसून येतात. कांय कडेन जैन गुरवूय आसात. पूण ते जैन तीर्थंकरांक भजनात. तांचेमदीं गोत्रां-कुळांय दिसनात. दक्षणा तशेंच पुजेखातीर थारावन दिल्ल्या शेताकुडक्याची जी येणावळ येता, ताचेर ते आपलें पोट भरतात. कांय खेड्यांनी गुरव वाजंत्र्यांचो धंदो करतना दिसतात. तर कांयकडेन ते बेल, फुलां, दोणे, पत्रावळी करून विकतात. कांयकडेन तांचेमदीं जात पंचायत आसताली, असो संदर्भ मेळटा.

- रवींद्र म्हाड्डोळकार


गुरवचार:

पुल्लिंगी आनी स्त्रीलिंगी युग्मकां (gamets) एकठांय येवन फ्लन वा निषेचन (fertilization) जावन जो गर्भ तयार जाता, ताची गर्भाशयांत वाड जावप हाका गाभ-धारणा वा गर्भधारणा अशें म्हण्टात; आनी गाभधारणा जाल्याउपरांत भुरग्याचो जल्म जायसर गर्भाशयांत ताची वाड जावप हाका गुरवाचार म्हण्टात.

गुरवाचार येवचेखातीर बायलेचे कुडीची लैंगिक वाड जावप गरजेचें आसता. भश्टी जावपाची पिराय ल्हव ल्ह्व उणी जायत आसा अशें दिसून आयलां. हालींच्या तेंपार बायलांक बारा वर्सां पुराय जातकच भश्टेपण येवंक लागता. भश्टी जावंक सुरवात जाल्या बगर स्त्रीलिंग बीज तयार जायना आणी गुरवारपण आयिल्ली बायल म्हळ्यार लिना मेडीना (Lina Medina). ती फकत पांच वर्सां आनी आठ म्हयन्यांनी आसतनाच गुरवार आशिल्ली आनी तिका भुरगो जालो.

४७ वर्सां उपरांत सादारणपणान गुरवारपण येना. पूण ६३ वर्सांमेरेन गुरवारपण आयिल्लें आसा आनी कांय आडखळ येनासतना भुरगो जाल्लो आसा.

चडांत चड पांच आनी स भुरगीं एकेचफावट एकेच बायलेक गर्भाशयांत वाडिल्ल्याची इतिहासांत नोंद आसा.

दरेक बायलेक लैंगिक अवयवांची वाड बारा ते तेरा वर्सांचेर जावंक सुरवात जाता, ताका वयार येवप वा पौगंडावस्था (puberty) अशें म्हण्टात. अशा वेळार पयलेच फावट भश्टें जावप हाका रजोसुरवात (menarche) अशें म्हण्टात. भश्टेपण येवन रजस्त्राव दर २८ वा ३० दिसांनी पर्थून पर्थून येता, हाका लागून ताका मासिक पाळी म्हण्टात. बायलांचे कुडींत जे लैंगिक अवयव आसतात, ते म्हळ्यार डिंबग्रंथी (ovary), फॅलोपियन नळी (fallopian tube) आनी गर्भाशय (uterus).

गर्भाशयाच्या दोनय वटांनी एक डिंबग्रंथी (ovary) आसता. दरेक डिंबग्रंथी भितर दर म्हयन्यांक एक बीज वा डिंबपेशी (ovum) तयार जाता, जेन्ना हें बीज परिपक्व (mature) आनी पुराय तयार जाता, तेन्ना तें डिंबग्रंथींतल्यान भायर सरता. हाका अंडोत्सर्ग वा डिंबोत्सर्ग (ovulation) म्ह्ण्टात. मासिक पाळी येवचे सादारण चवदा दीस पयलीं पोटांत दुखप हें ताचें लक्षण आसा. तेचभशेन डिंबग्रंथींत हेर ग्रंथींभशेन स्त्राव तयार जाता, जाका हॉर्मोन (hormone) म्हण्टात. देखीक इस्ट्रोजेन (estrogen) आनी प्रॉजेस्टेरॉन (progesterone) ह्या स्त्रावांक लागून गर्भाशयाची आनी थानांची वाड जाता.

दादल्याचे कुडींत अशेच बदल घडटात. वृषण (testis) हे ग्रंथीक लागून टेस्टोस्टेरॉन (testosterone) नांवाचो स्त्राव तयार जाता आनी ताका लागून सगळे कुडीची वाड जावन आवाज फुट्‌टा आनी लैंगिक अवयवांचीय वाड जाता. वृषणांभितर शुक्रपेशी (sperms) तयार जातात. शुक्रपेशी परिपक्व (mature) जातकच भायर सरतात आनी एके नळयेंतल्यान मुत्रोत्सर्गिकेंत (uretha) पावता. संभोग जावचेवेळार वीर्यांतल्यो शुक्रपेशी बायलेचे योनी भितर (vagina) वतात, थंयसावन वीर्यजंतू फुडें वचून तांचो संबंद डिंबाकडेन येता आनी तांचेमदीं फालन (fertilization) जाता. उपरांत तें बीज गर्भाशयांत पावता आनी थंय ताच्या पेशींचें विभाजन जावंक सुरवात जाता. एके पेशींतल्यान दोन, ताचे फुडें चार, आठ अशें वांटे जायत वतात. तशेंच तांची वाडय जायत वता. अशा वेळार त्या बीजाक कोरकपुटी (blastocyst) अशें म्हण्टात. उपरांत हें बीज गर्भाशयांतले पोकळेभितर वचून थंय मुरता.

गुरवारपणाच्या पयल्या आठ सप्तकांमेरेन जें बीज बायलेच्या गर्भाशयांत वाडटा, ताका भ्रुण (embryo) म्हण्टात. ह्या काळांत भ्रुणाचे विंगड विंगड अवयव तयार जातात, देखीक – काळीज, कान, दोळे, हात आनी पांय. ताचे उपरांत ह्या तयार जाल्ल्या अवयवांची वाड जाता. हाकालागून आठ सप्तकांउपरांतच्या बीजाक गर्भ (foetus) म्हण्टात.

इतलेमजगतीम गर्भाशयांत कांय बदल जावन तातूंत वाटकुळ्या आकाराची वार (placenta) तयार जाता. ही वार गर्भाक नळीवरवीं (umbilical cord) जोडिल्ली आसता आनी तातूंतल्यान गर्भाक आवयचें रगत आनी प्राणवायूची पुरवण जाता.

गुरवारपणाचीं लक्षणां:
१. सुर्वेक पाळी येवपाची बंद जाता (amenorrhea).
२. सकाळीं उठटकच ओंकारी आयिल्लेभशेन दिसप, वा खर्या.नीच ओकारी येवप (morning sickness).
३. कांय खाशेले जिन्नस खावचेशे दिसप देखीक चिच, माती.
४. पांयांच्यो शिरो सुजप, शीर मोटी जावप.
५. पर्थून पर्थून मुतूंक जावप.
६. मात्शें काम केल्यार लेगीत पुरो जाल्लेभशेन दिसप.
७. योनींतल्यान स्त्राव येवप.
८. फाट दुखप.
९. वीस सप्तकांउपरांत भुरगें गर्भाशयांत भोंवता हें जाणवप.

जेन्ना गुरवार बायलेच्या गर्भाशयाची वाड जाता, तेन्ना बारा सप्तकांउपरांत वाडटा तो गर्भाशायचे स्नायू मदींच आवळून येतात आनी ते हात लायल्यार जाणवतात. योनीचो कोर दाट निळो वा जांबळो जाता. गर्भाशयाचें तोंड (cervix) मोव जाता. गर्भाशयाची तपासणी करीत जाल्यार भुरग्याची तकली, हात, पांय हे अवयव लागतात, थानांची वाड जावन तातूंत दूद तयार जाता. पोटाची कात आनी दोळ्यांभोंवतणचीं कात काळी जाता.

सादारणपणान बायलमनशेचें गुरवारपण २८० दीस वा ४० सप्तकां मेरेन उरता.

गुरवारपणाचें निदान (Diagnosis): १. भुरग्याच्या काळजाचे ठोके आयकूंक येवप. स्टेथोस्कोप लावन हे ठोके अठरा सप्तकांउपरांत जाणवतात, पूण Ultrasound वा echo cardiography वापरित जाल्यार सात-आठ सप्तकांभितर हे आयकूंक येतात.
२. भुरगें पोटांत भोंवतना हाताक लागता जाल्यार गुरवारपणाचें निदान करूंक येता.
३. Ultrasound पध्दत वापरीत जाल्यार फकत पांच सप्तकांभितर गर्भाशयांत वाडपी गर्भ दिसता. हे भायर एकापरस चड म्हण्यार जुवळीं, तिळीं भुरगीं गर्भाशयांत आसल्यार कळटा आनी भुरग्याक कसलेंय व्यंग आसल्यारय समजता.
४. क्ष-किर्णां (x-rays) फोटो काडून भुरग्याचीम हाडां जर दिसत जाल्यार गुरवारपणाचें निदान करुं येता.
५. HCG नांवाचे संप्रेरक (hormone) रगतांत वा मुतांत सांपडत, जाल्यार ताचेवयल्यानय