मोईनउदौला भांगरा करंड सर्तींत ताणें वांटो घेतलो. १९६९-७० वर्सा रणजी क्रिकेट सर्तींत मुंबय पंगडांत ताचो आस्पाव जालो. १९७१ वर्सा वेस्टइंडीज देशांत क्रिकेट कसोटी खेळ खेळपाक वचपी भारतीय पंगडाखातीर ताका वेंचून काडलो. वेस्ट इंडीज दौर्यांतलो दुसरो क्रिकेट कसोटी सामनो , पोर्ट ऑफ स्पेन (त्रिनिदाद) हांगा जालो. सुनील गावसकराची ती पयली कसोटी आसली. हे कसोटीच्या दोनूय डावांत ताणें अर्दशतकां काडलीं. हे कसोटी क्रिकेट माळेंत ताणें ७७४ धांवड्यो काडून विक्रम केलो. तातूंत वट्ट चार शतकां आसली. पोर्ट ऑफ स्पेन मैदानार जाल्ले निमणे कसोटीत पयल्या डावांत शतक आनी दुसर्या डावांत द्विशतक काडले. १९७१ ते १९८७ मेरेनच्या १७ वर्सांच्या कसोटी क्रिेकेट जिणेंत कांय थोडे आडवाद सोडल्यार, ताणें भारतीय पंगडाचो सलामीचो फलंदाज म्हूण खेळ केला. क्रिकेट खेळांत ताणें जायते संवसारीक आनी भारतीय विक्रम केल्यात. तातूंतले कांय अशे :
संवसारीक विक्रम (कसोटी क्रिकेट) : १. चडांत चड कसोटी क्रिकेट सामने खेळप - १२५ कसोटी, चडांत चड डाव खेळप - २१४, खंड पडनासतना खेळील्ले कसोटी सामने - १०६ कसोटी, चडांत चड शेंकडे - ३४ शेंकडे, चडांत चड धांवड्यो - १०१२२ धांवड्यो, चडांत चड अर्दशेकडे ४५, दोनय डावांत शेकडे - ३ फावट, एका वर्सांत एक हजार धांवड्यो - ३ फावट.
भारतीय विक्रम (कसोटी क्रिकेट) एका डावांत चडांत चड धांवड्यो - २३६ नाबाद (हो विक्रम वेस्ट इंडिज पंगडाआड मद्रास हांगा चेपॉक मैदानार जालो) वर्स १९८३-८४. चडांत चड झेल १०६. दरेक डावाफाटल्यान धांवसरासरी - ५१.१२.
हेर विक्रम : तो कर्णधार म्हूण ४७ कसोटी क्रिकेट सामने खेळ्ळो. तातूंतले ९ कसोटी तो जिखलो. ८ कसोटी हारलो आनी ३० कसोटी बादाबाद दवरपाक ताका यश मेळ्ळे. पयल्या पांवड्याच्या क्रिकेट सामन्यांनी ताणें वट्ट ८० शेंकडे केले. तातूंत १ तिट्टी शेंकडे, ९ दोट्टी शेंकडे आसात. पयल्या पांवड्याच्या खेळांतलो ताचो उच्चांक ३४० धांवड्यो आसून, तो ताणें मुंबय अस्तंत बंगालाआड रणजी सर्तींत केलो. (१९८१-८२). एका दिसाच्या आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यांत ताच्या फुडारपणाखाल भारतीय पंगडान ‘बेन्सन ऍण्ड हेजेस विश्व कप’ आनी ‘आशिया कप’ जिखून व्हड मान जोडलो. १९८८ ची संवसारिक क्रिकेट सर्त भारतांत जाल्या उपरांत ताणें निवृत्ती जाहीर केली.
क्रिकेट खेळाभायर संगीत, चित्रपट, साहित्य ह्या मळारूय तो वावुरला. ‘सावली प्रेमाची’ ह्या मराठी चित्रपटांत ताणे काम केला. ताच्या गाजिल्या पुस्तकांत ‘सनी डेज’, ‘आयडॉल्स’ हांचो आस्पाव जाता. अर्जुन पुरस्कार (१९७७), पद्मभूषण (१९८०), विस्डेन क्रिकेटर ऑफ द ईयर (१९८०) ह्यो भोवमानाच्यो पदव्यो ताका फाव जाल्यात.
जायत्या विद्यापीठांनी ताका ‘डॉक्टरेट ’ ही भोवमानाची पदवी दिल्या.
- को. वि. सं. मं.
गॉमिश, आन्द्राद : (जल्म : ? मडगांव; मरण : १६५७).
कानारा वाठाराचो ‘व्हिकार फोराने’. धर्मीक शिक्षण घेतल्याउपरांत तो धर्मीक फुडारी जालो. फुडें ताका कानाराचो व्हिकार आपोस्तोलीक (तळलरी अिेीींेश्रळल) म्हूण वेचून काडलो. पूण ही खबर गोंयात पावचे पयलीच ताका मरण आयले. तेन्ना तो आगशीच्या इगर्जीचो धर्मीक फुडारी आशिल्लो.
- कों. वि. सं. मं.
गॉमिश चार्लस :
(जल्म : ? , साळगाव - बारदेस).
गुजरात राज्यांतल्या अहमदाबाद शाराचो बिशप. १९३६ वर्सा पाद्री म्हूण ताची नेमणूक जाली. १९७४ वर्सा तो बिशप जालो. सद्या तो आपले डायोसिजीचो वावर करता.
- कों. वि. सं. मंं.
गॉमिश, फ्रांसिश्कु लुईस
(जल्म : ३१ मे १८२९, कोलमरड - नावेली, मरण : ३० सप्टेंबर १८६९, भूंयमध्य दर्या).
एक नामनेचो गोंयकार अर्थशास्त्री, बरोवपी, पत्रकार, पोर्तुगालचे लोकसभेचो खासदार आनी व्हड देशभक्त. बापायचे नांव फ्रांसिस साल्वादोर गॉमिश. आवयचे नाव दोना आध्यादात्त फ्रांसिस्का फुर्ताद.
ताका पिरायेच्या सातव्या वर्सा शिक्षकाचे सुवादीन केलो. एका वर्सांत तो पोर्तुगेज भास बरेतरेन शिकलो. कोंकणी भाशेभायर इंग्लीश, इटालियन, लॅटीन, फ्रेंच आनी मराठी ह्यो भासोय तो शिकलो. गणित, भुगोल, भौतिकशास्त्र, इतिहास, तत्त्वगिज्ञान ह्या विशयांत तो खूब हुशार आसलो. लिसेव शिक्षणाची सुरवात मडगाव करून १८४६ वर्सा पणजे येवन ताणें ते पुराय केले आनी गोंय वैजकी कॉलेजांत प्रवेश केलो. १८५० वर्सा घसघशीत यश जोडून वैजकी पदवी घेतली. ह्या ताच्या यशाक लागून पणजे लश्करी हॉस्पिटलांत आदारी शल्यविशारद म्हूण ताका नेमलो. उपरांत फोंड्या म्हालांत ताची बदली जाली. थंय वायटकारांची सेवा करून ताणें व्हड नांव जोडलें. Junta geral do distrito(जून्त जराल दु दिश्त्रीतु) ह्या सभाघराचो प्रोकुरादोर (ऍटर्नी) म्हूण वेचून आयलो. O Ultramar (ऊ उल्त्रामार) आनी O Defensor da Verdade(ऊ देफेन्सोर द व्हेर्दाद) ह्या नेमाळ्यांनी ताचे जायते लेख उजवाडाक आयले. पोर्तुगालाक आसतना Gazeta de Portugal(गाझेत द् पुर्तुगाल) Archivo Pittoresco(आर्किव्ह पितोरेश्कु) आनी Revolucao de Setembro (रेव्होलुसांव द सेतेंब्रु) Diario Popular (दियारियु पोपुलार) ह्या पोर्तुगेज नेमाळ्यांनी संपादकीय लेख बरयले. अर्थशास्त्र, वेपार धंदो, जमनीचे प्रस्श, जिवीत कथा, कादंबरी असल्या विशयांचेर ताणें पोर्तुगेज आनी फ्रेंच भाशेंतल्यान पुस्तका बरयली. १८६६ वर्सा ताची Os Brahmanes (ऊश ब्रामानिश्) ही कादंबरी उजवाडाक आयली. ती खूब गाजली. जशे ब्राह्मण आदल्या काळार हेर जातींचेर सत्ता गाजयताले, तशेच युरोपीय मनीस दुसर्या देशाचेर सत्ता गाजयतात. खर्या अर्थान आयचे ब्राह्मण तेच, असो विचार तो तातूंत मांडटा. आरमांद मिनेझीश हाणे हे कादंबरीचो The Brahmins म्हूण अणकार केला तर लक्ष्मणराव सरदेसाय हाणें ‘ब्राह्मण’ ह्या नांवाखाल मराठीत अणकार केला. Le Marquis de pombal - Esquisse de sa vie publique (१९६९) (ल् मार्कीस द पोंबाल - एस्कीस द सा व्ही प्युब्लीक) हें ताचे फे्रंच भाशेतले निमाणणे पुस्तक आसले.
आपल्या वैजकी आनी हेर समाजीक वावराक लागून ताचें व्हड नांव जालें. १८६० वर्सा ऑगस्ट म्हयन्यांत जाल्ले वेंचणुकेंत साश्ट-काणकोण वाठारांतल्यान फ्रांसिस्कु गॉमिश एकमतान पोर्तुगेज लोकसभेक विरोध पक्षाचो पुढारी म्हण वेंचुन आयलो. पार्तीदु इंदियानु ह्या पक्षाचे वतीन सरकारी उमेदवाराक ताणे हारयलो. आठ वर्सा तो पोर्तुगालाक उरलो. लोकसभेंत तो ‘रेजेनेरादोर’ (पुरोगामी) नांवाच्या पक्षाचो भागीदार रावलो. लोकांक न्याय आनी नीत मेळची म्हूण तो वावुरलो.
सत्तरी म्हालांत फौजेचे पलटणींत भोव मोलादीक वावर केल्ल्यान
