पध्दतींप्रमाण हो खेळ खेळटात.
क्रिकेट खेळ दोन पंगडांमदीं जाता. दरेक पंगडांत इकरा खेळगडे आसतात. इकरा खेळगड्यांतल्या कोणाकूय दुखापत जाली जाल्यार राखीव आशिल्ल्या खेळगड्यांक क्षेत्ररक्षण करपाक मान्यताय आसता. सामन्याचे निर्णय दिवपाची जापसालदारकी दोन पंचांचेर आयता. सामनो १,२,३,४,५ वा ६ दिसांचो आसता. पयलीं दोनूय पंगडाचे कर्णधार ‘कुरूबावलो’ उडयतात. कुरूबावलो जिखपी कर्णधार फलंदाजी वा गोलंदाजी करपाचो निर्णय घेता. फलंदाजी करपी पंगड आपल्या दोन खेळगड्यांक डावाची सुरवात करपाक धाडटा. हातूंतलो एकलो गोलंदाजी खेळपाच्या पावित्र्यांत रावता तर दुसरो गोलंदाजाच्या मुखार धांवड्यो काडपाच्या पावित्र्यांत रावता. गोलंदाजान घाल्लो बॉल फलंदाजान आपल्या बॅटाच्या आदारान मारपाचो आसता. मारिल्लो बॉल आडावपाखातीर विरोधी पंगडाचो कर्णधार आपल्या खेळगड्यांक क्षेत्ररक्षण करपाक दवरता. फलंदाजान मारिल्लो बॉल क्षेत्ररक्षकांक चुकोवन थारायिल्ले शिमेभायर गेल्यार चार धांवड्यो धांवनासतना फलंदाजाक मेळटात. बॉल जमनीक तेंकनासतना शिमेभायर गेल्यार स धांवड्यो मेळटात. शिमेचे भितर बॉल धरल्यार मात फलंदाजाक धांवड्यो धांवन काडच्यो पडटात. धांवडी पुराय जावंचेआदीं क्षेत्ररक्षकान यश्टी उडयल्यो, जाल्यार फलंदाज बाद थारता. गोलंदाज षटक म्हळ्यार स बॉल घालता. षटक सोंपतकच क्षेत्ररक्षण बदलता आनी दुसरे वटेन दुसरो गोलंदाज गोलंदाजी करता. फलंदाजी करपी पंगडाचे धाय फलंदाज बाद जातकच एक डाव सोंपता. तेउपरांत गोलंदाजी करपी पंगड फलंदाजी करता. दोनूय पंगड वयलेतरेन आरते-परते दोन डाव खेळटात. ज्या पंगडाच्यो धांवड्यो चड जातात, तो पंगड जैतिवंत थारता. कांय वेळार फलंदाज राखून म्हळ्यार अमक्योच विकेटी राखून पंगड जैत जोडटा. एका डावान जैत जोडपाचे कांय प्रसंगूय क्रिकेटींत येतात. पांच दिसांच्या सामन्यांत २०० तर चार वा तीन दिसांच्या सामन्यांत १५० धांवड्यो जर एकाद्र्या पंगडाच्यो चड जायत तर दुसऱ्या पंगडाक ‘फॉलो-ऑन’ दिवन पर्थून खेळपाक आपयतात. थारायिल्ल्या वेळांत सामनो पुराय जालो ना जाल्यार तो अनिर्णित उरलो, अशें समजतात.
फलंदाज बाद जावपाचे प्रकार अशे: १. गोलंदाजान घाल्ल्या बॉलान, बेल्स पडल्यार फलंदाज ‘त्रिफळाचीत’ जाता. २. फलंदाजान बॅटान मारिल्लो बॉल थारायिल्ले शिमेभितर क्षेत्ररक्षकान जिखल्यार. फलंदाज ‘झेलचीत’ जाता. ३. फलंदाजान खेळ चालू आसतना बॉलाक हात लायल्यार तो बाद थारता. ४. गोलंदाजान घाल्लो बॉल, फलंदाजाच्या पांयार तीनूय यश्टींक समांतर असो जर आपटलो आनी पंचाक तो बॉल विकेटीचेर पडटलो आशिल्लो अशे दिसलें तर फलंदाज ‘पायचीत’ (Leg Before Wicket) थारता. ५. कसलेंच कारण नासतना फलंदाजान दोन फावट बॉल बॅटावरवीं माल्ल्यार फलंदाज बाद जावंक शकता. ६. बॉल मारतना, बॅट वा कुडीचो खंयचोय भाग विकेटीक लागून विकेट पडल्यार फलंदाज ‘हिट विकेट’ जाता. ७. फलंदाजान प्रतिपक्षाच्या खेळगड्यांक झेल धरपाक वा हेर कसलेच तरेन आडखळ हाडल्यार फलंदाज बाद जावंक शकता. ८. फलंदाज धांवड्यो काडटासतना, क्षेत्ररक्षकान फलंदाज क्रिझींत पावचे आदीं विकेटी उडयल्यो, तर फलंदाज ‘धांवबाद’ (run out) थारता. ९. फलंदाज बॉल खेळपाक आपली थारायिल्ली शीम सोडून भायर सल्लो आनी यश्टीरक्षकान जर त्यावेळार आपल्या हातांतलो बॉल मोखून यश्टी उडयल्यो तर फलंदाज ‘यश्टीचीत’ जाता.
गोलंदाजी करपाविशींचे नेम: १.गोलंदाजी करताना गोलंदाजान नेमाभायर गोलंदाजी केल्यार ताका ‘नो बॉल’ म्हण्टात. २. गोलंदाजान बॉल शेंवटून माल्लो तर ताका ‘थ्रो बॉल’ म्हण्टात. ३. फलंदाजाच्या आवांठांत न येवपी बॉल गोलंदाजान घाल्यार ताका ‘वाइट बॉल’ म्हण्टात. वयल्या तीनूय वेळार विरोधी पंगडाक एक धांवडी मेळटा.
फलंदाजी करपाविशींचे नेम: १. गोलंदाजान घाल्लो बॉल, फलंदाजाच्या पॅडाक आपटून गेलो आनी फलंदाजान त्यावेळार धांवड्यो काडल्यो जाल्यार ताका ‘लेग बाय’ म्हण्टात. २. गोलंदाजान घाल्लो बॉल फलंदाजान बॅटाक लागनासतना यश्टीरक्षकाक फटोवन गेलो, तर त्यावेळार ज्यो धांवड्यो काडटात ताका ‘बाय’ म्हण्टात. वयल्या दोनूय वेळार फलंदाजाक धांवड्यो मेळनात, त्यो पंगडाक मेळटात.
गोलंदाजी करपाच्यो वेगवेगळ्यो पध्दती: द्रुतगती, मध्यमगती आनी मंदगती ह्यो गोलंदाजी करपाच्यो तीन पध्दती आसात.
आउट स्विंगर, इन स्विंगर, ऑफ कटर, इन कटर आनी बाउन्सर हे द्रुत-मध्यमगती गोलंदाजीचे कांय मुखेल प्रकार आसात.
ऑफ ब्रेक, लेग ब्रेक, गुगली हे कांय मंदगती-फिरकी गोलंदाजीचे मुखेल प्रकार आसात.
फलंदाजी करपाच्यो पध्दती: कट, लेट कट, स्क्वॅअर कट, ग्लांस, हूक, पूल्, ड्राइव्ह हे कांय फलंदाजी करताना धांवड्यो मेळोवपाखातीर मारपाचे कांय फटके जावन आसात.
खेळामैदान: क्रिकेटचें खेळामैदान वाटकुळें वा अंडाकृती आसता. मध्यभागासावन शीम ९० यार्ड आसता. ७०, ७५ आनी ८० यार्ड शिमोय कांय प्रसंगार दवरतात. खेळपट्टी २२ यार्ड लांबायेची आनी १० फूट रुंदायेची आसता. खेळपट्टेच्या दोनूय अदींमदीं णव इंचाच्या अंतरान तीन विकेटी पुरतात. विकेटींची उंचाय २८ इंच आसता. विकेटींवयर लांकडाच्यो तीन बेल्स आसतात. विकेटीमुखार ४ फूट अंतराचेर एक शीम घालतात. विकेटीसावन शिमेमेरेनचो वाठार फलंदाजाचो आसता.
फलंदाजाची बॅट ‘विलो’ लांकडापसून घडयतात. तिचें वजन. २ पौंड ४ औंस ते २ पौंड ६ औंस मेरेन आसता. ह्या परसूय चड वजनाची बॅट वापरूं येता. बॅटाची उंचाय चडांत चड ३८ इंच तर रुंदाय ४.५ इंचापरस चड आसपाक फावना. बॉल तांबड्या रंगाचो आसून तो कमयिल्ले चामडें, गुड्डेचे कुडके आनी दोरयांनी घडयतात. ताचें वजन सुमार ५.५ ते ५.७५ औंस आसता. ताचो आकार सुमार ८.८ ते ९ इंच हांचेमदीं आसपाक जाय.
फलंदाज दोनूय पांयांक खोंटेसावन मांडयेमेरेन पॅडां बांदतात. हाताक हातमोजे (ग्लोव्हज) घालतात. थाय पॅड, सेंटर पॅड ह्यो वस्तू बॉलापसून राखण मेळपाखातीर वापरतात. पांयांत बूट घालतात.
क्रिकेटच्या खेळांत राश्ट्रकुलांतल्या चडशा देशांनी आश्रय मेळ्ळिल्लो आसा. हो खेळ खेळपी देशांची नांवां अशीं.
इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया, दक्षिण आफ्रिका, वेस्टइंडीज, भारत, पाकिस्तान, श्रीलंका, न्यूझीलंड, झिम्बाब्वे, अमेरिका, बर्म्यूडा, फिजी, कॅनडा, डेन्मार्क, केनिया, टांझानिया, युगांडा, ज्रिबाल्टर, हॉंगकॉंग, मलेशीया, हॉलंड, बांगालादेश. सद्या ब्राझील, आजेंटिना, अस्तंत आफ्रिका, संयुक्त अरब अमिरात.
नांवाजते खेळगडे: क्रिकेट खेळांत नांवाजिल्ले खेळगडे अशे: इंग्लंड: सर जॅक हॉब्ज, सर लेन हटन, वॉल्टर हेमंड, फ्रेडी टूमन, जिम लेकर, जिऑफ बॉयकॉट, इयान बोथम, टोनी ग्रेग, टोनी लुईस, डेनिस कॉम्पटन, ॲलन नॉट, कॉलीन कौड्रे.
ऑस्ट्रेलिया: सर डॉन ब्रॅडमन, व्हिक्टर ट्रपर, बिल पॉन्सफर्ड, सिडनी, बार्न्स, रिची बेनो, इयान चॅपल, ग्रेग चॅपेल, डेनीस लिली, जेफ थॉमसन, रॉड मार्श, ॲलन बॉर्डर.
वेस्टइंडीज: सर फ्रॅंक वॉरेल, जॉर्ज हॅडली, एव्हरटन विक्स, क्लायड वॉलकॉट, क्लायव्ह लॉयड, विवियन रिचर्ड, लॉन्स गिब्ज, ॲण्डी रॉबर्टस, डेरेक मरे, माल्कम मार्शल, सर गरी सोबर्स, रोहन कन्हाय.
न्यूझीलंड: जॉन रीड. मार्क बर्जेस, जॉन पार्कर, ग्लेन टर्नर, बेव्हन कॉंग्डन, रिचर्ड हॅडली, मार्टीन क्रो.
पाकिस्तान: हनीफ मोहम्मद, मुश्ताक मोहम्मद, मजीद खान, झहीर अब्बास, जावेद मियॉंदाद, इम्रान खान, सर्फराज नवाझ, वासीम बारी, वासीम राजा, अब्दूल कादीर, इंतखाब आलम.
श्रीलंका: बंदूला वर्णपूरा, रॉय डायस, दुलीप मेंडीस, अर्जून रणतूंगा, अरविंद डिसील्वा, कुरुप्पू, सिध्दार्थी वेट्टीमूनी.
