Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/558

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.
Cquba-Konkani Vishwakosh.

मुखेल बातीस्ता हाणें बऱ्याच जाणांची राश्ट्राध्क्ष म्हूण नेमणूक केली. निमणो १९४० त तो स्वताच क्यूबाचो राश्ट्राध्यक्ष जालो. हाणें अर्थीक परिस्थिती सुदारून देशांतले लोकांचे जिणेचो पांवडो उंचावपाचे यत्न केलो. पूण आपले अधिकार राखणेखातीर ताणें रानवटी उपाय येवजिले. व्यक्तिस्वतंत्रताय नश्ट केली. आपल्या राजकी विरोधकांक मारून उडोवपाक आनी बंदखणींनी घालपाक सुरवात केली. देशाचेर आपलो शेक उरपाखातीर सगळे क्रूर आनी मनीसपण नाशिल्ले प्रकार करून लोकांच्या मनांत भिरांत निर्माण केली. ताचे राजवटींत शासनाच्या कारभारांतूय पुरायपणान गोंदळ जावन लोक वाजेले. फिडेल कास्ट्रो ह्या तरणाट्यान थंय २६ जानेवारी १९५३ दिसा उठाव केलो, पूण तो जैतिवंत जालो ना. पर्थून १९५९ त ताणें क्रांती करून सरकार बदल्लें. ही क्रांती म्हळ्यार जगांतली एक लोक क्रांती अशें म्हण्टात. अमेरिकेकडले क्यूबाचे संबंद इबाडले. १९६१ त क्यूबांत मार्क्सवादी-लेनिनवादी तत्त्वांचेर सरकार चलोवन देशाची उदरगत करपाची कास्ट्रोन घोशणा केली. रशियन साम्यवादी पध्दतीप्रमाण हांगाचे राज्यकारभार आनी अर्थवेवस्था चलूंक सुरवात जाली. ७ एप्रिल १९६१ दिसा अमेरिकेच्या पालवान क्यूबाच्या अमेरिकेंतल्या निर्वासितांनी क्यूबाचेर घुरी घाली, पूण कास्ट्रोच्या सैन्यान तांचेर जैत मेळयलें. ह्या झुजाचो परिणाम क्यूबा रशियाच्या चड लागीं पावपांत जालो. १९६२ त हांगा रशियान क्षेपणास्त्रांचो तळ उबारलो. अमेरिकेक हाची सुलूस लागिल्ल्याक तांणी क्यूबाची नाकेबंदी करून झुजाची तयारी केली. रशियान ह्या वेळार फाटीं सरून अणूझूज जावंक दिलें ना. अमेरिका खंडांतल्या बऱ्याच साम्यवादी चळवळींत क्यूबान फाटबळ दिलें. साम्यवादी विचारसरणी आपणायल्ल्यान हेर लॅटीन अमेरिकन देशांनी १९६४ त क्यूबाचेर अर्थीक बहिश्कार घालपाचें थारायलें. १९६७ त बोलिव्हीयांत साम्यवादी चळवळ मुखार काडपाच्या यत्नांत क्यूबाचो फुडारी चे गुव्हेरा हाका मरण आयलें. मदलो कांय काळ सोडीत जाल्यार क्यूबा, चीन आनी रशिया ह्या दोनूय साम्यवादी देशांमदीं रशियेक चड लागींचो आसा. १९७४ त हांगा तेन्नाचो सोविएत राश्ट्राध्यक्ष फाटबळ दिवपाखातीर क्यूबाचें सैन्य थंय गेलें. सद्यातरी क्यूब एक म्हत्वाचो देश म्हूण राजकी मळार संवसारभर गाजता.

राज्यवेवस्था: संविधानाप्रमाण क्यूब एक समाजवादी देश म्हूण जाहीर केला. राज्यकारभाराचे अधिकार कश्टकरी समाजाकडेन आसात. राश्ट्राध्क्ष हो राश्ट्राचो मुखेली आसता. पयलींचें संविधान १९५९ त रद्द जावन २४ फेब्रुवारी १९७६ तल्यान नवें संविधान मुखार आयलें. कार्यकारी, विधीमंडळ, लश्करी आनी सत्ता चलोवपी कम्युनिस्ट पक्षाचेर राश्ट्राध्क्षाचें पुरायपणान नियंत्रण आसा. राश्ट्राध्यक्ष फिडेल कास्ट्रोच्या हातांत सगळी सत्ता एकवटल्या. नोकरशाय रशियन राज्यपध्दतीचेर आदारल्या. १६ वर्सा पुराय केल्ल्या दरेकल्याक मत दिवपाचो अधिकार आसा. वेंचणुकांनी उबे रावपी उमेदवार कम्युनिस्ट पक्ष वा लोकसंघटनांचे वांगडी आसतात.


१९७६ च्या संविधानाप्रमाण थळाव्या राज्यकारभाराची रचणूक केल्या. १४ प्रांत आनी १६९ नगरपालिकांतल्यान थळावो राज्यकारभार चलता.

विंगडविंगड राजकी पक्ष हांगा नात. क्रांती उपरांत फकत एकाच पक्षाची सत्ता हांगा चलता.

अर्थीक स्थिती: क्यूबाची भूंयरचणूक विंगडविंगड पिकावळ काडपाचे नदरेन बरीच उपेगाची आसा. ऊंस आनी तंबाखू हीं हांगाचीं मुखेल पिकां. ते भायर तांदूळ, काफी, कोको, केळीं, फळफळावळ, भाजीपालो हांचेय पीक बरेंच येता. मांसाच्या धंद्याची गोरवां पोसपाच्या म्हत्वाच्या उद्येगाक लागून बरीच उदरगत जाल्या. जमीन राश्ट्रीय मालकेची आसा. हांगाच्या