कौका १,०२५ किमी. आनी माग्दालीन १,५५४ किमी. लांबायेच्यो आसात. त्यो बऱ्याच ल्हानसान न्हंयाचें, उदक घेवन उत्तरेवटेनच्या मळांच्या वाठारांत एकामेकांक मेळटात. सांगह्वान आनी पातीआ ह्यो अस्तंतेवटेन व्हांवत वचून पॅसिफिक म्हासागराक मेळपी मुखेल न्हंयो. उदेंतेवटेन व्हांवत कांय न्हंयो कांय न्हंयो फुडें ओरिनोको न्हंयक आनी कांय न्हंयो फुडें ॲमेझॉन न्हंयेक मेळटात. कोलंबियाचे सामके दक्षिणेवटेनचे शिमेवयल्यान ॲमेझॉन न्हंय व्हांवता. पेरु-कोलंबियाचे शिमेवयली पूतूमांचो न्हंय ॲमेझॉनाक मेळटा.
हवामानः तापमानांत उंचायेक लागून फरक पडटा. पावसाच्या चड उण्या प्रमाणाचेर ऋतू बदलतात. समुद्रथर ते १,१०० मी. मेरेन उंचायेचेर तापमान ३८० से. सावन २९० ते २४० से. मेरेन सकयल पावता. ताच्याफुडें २,००० मी. मेरेन तापमान १८० से. परस उणें आसता आनी ३,००० मी. उंचायेचेर तर १३० से. आनी ताचेपरस उणें जाता. सामक्याच उंचेल्या वाठारांनी तापमान ०० से. आसता. ऊंच दोंगरातेमकां सदांच हिमान भरिल्लीं आसतात. बोगोटा ही राजधानी २,६४० किमी. उंचायेचेर आशिल्ल्यान थंय तापमान सादारणपणान १४० से. आसता. अस्तंत दर्यादेगेर आनी पर्वतांच्या वाठारांनी बरोच पावस पडटा. बोगोटा हांगा एप्रिल ते जून आनी ऑक्टोबर ते डिसेंबर ह्या काळांत चड पावस पडटा. उत्तरेवटेन मे ते ऑक्टोबर ह्या काळांत पावस पडटा. देशांतल्यान विषुववृत गेल्ल्यान पावस वर्सभर आसता. उदेंतेवचेनच्या वाठारांतलें हवामान चड उश्ण आसता.
वनस्पत आनी मोनजातः हांगा सात हजारांपरस चड प्रकारांची वनस्पत सांपडल्या. अस्तंत दर्यादेगेच्या वाठारांत आनी आग्नेयेवटेनच्या ॲमेझॉन देगणावटेनच्या वाठारांत रानां आसात. उत्तरेवटेनचो मळांचो वाठार आनी दोंगरी वाठाराच्या उदेंतेवटेन उण्या प्रमाणांत रानां आनी तणांचीं मळां आसात. उदेंतेवटेनच्या व्हेनेझुएला आनी ब्राझील मेरेन पातळिल्ल्या सॅव्हाना प्रकारच्या तणांच्या वाठाराक लानोज म्हण्टात. दोंगराच्या देगणांनी दाट रानां आसतात जाल्यार पर्वतांच्या उंचेल्या वाठारांनी दोंगरी तणाचे ‘पॅरामो’ नांवाचे वाठार आसात. आंबे, केळीं, संत्रां, मोसंबी आनी तवशासारकीं फळां हांगा जातात. ‘ॲव्होकॅडो’ हें फळ बरेंच लोकप्रिय आसा. सामकेच उंचेले वाठार सोडल्यार सगळेवटेन तरेकवार प्रकारचे ताडाचे रूख आसात. वखदी वनस्पत आनी सावरीभशेन कापूस दिवपी कापोक रूख सगळेकडेन आसात. प्यूमा, जाग्वार, तापीर, पेक्कारी, कापीबारा हे खासा विषुववत्ताच्या वाठारांनी वाडपी प्राणी, विंगड विंगड तरांची माकडां, वांस्वेलां, हरणां, ल्हान गावपी सुकण्यासावन ऊंच पर्वतांतल्या काँडोर सारक्या व्हडल्या सुकण्यामेरेन कितल्याशाच प्रकारचीं सुकणीं, कांसव, शेड्डे, सोरोप, नुस्तें, मानगीं, तरांतरांचे कीटक अशी मोनजात हांगा आसा.
इतिहासः सुमार ७,००० वर्सांपयलीं हांगा पंगडांनी रावपी लोकांचो राबितो आशिल्लो. पंदराव्या शेंकड्यांत चिब्वा संस्कृतायेच्या लोकांचो राबितो हांगा जालो. हे लोक शेतवड आनी वेपार करताले. १५३८ वर्सा गोंसाल जिमेनेझ द केसादा हाणें हांगा स्पॅनिश सत्तेची थापणूक केली. तेन्ना ह्या वाठाराक न्यू ग्रेनाडा ह्या नांवान वळखताले. स्पेनाक हे तांचे वसाहती कडल्यान भांगर, पाचू आनी तंबाखू मेळटालो. राजकारण आनी वेपार हातूंत हांगाच्या लोकांक वांटो घेवपाक मेळनाशिल्ल्यान तांच्यामदीं असंतोश वाडूंक लागलो. १८१० त स्पॅनिश सत्तेआड ह्या लोकांनी कोलंबियाचे स्वतंत्रतायेची घोशणा केली. स्पॅनिश सत्तेन लश्कराच्या आदारान तांकां चिड्डूपाचो यत्न केलो; पूण ब्रॉइआका हांगा दोनूय पंगडांमदीं जाल्ल्या झुजांउपरांत ७ ऑगस्ट १८१९ दिसा ह्या देशाक स्वतंत्रताय मेळ्ळी. कोलंबियाक स्वतंत्रताय मेळोवन दिवपाखातीर वावुरपी खडेगांठ सुटकेझुजारी सायमन बोलीव्हार हाणें ग्रेटर कोलंबिया नांवाचें राज्य तयार करपाखातीर यत्न केले. ह्या राज्यांत कोलंबिया,
