जमनीवयल्यान जावपी झगडीं बंद करपाचो यत्न करून शेतकामत्यांक बऱ्यो सवलती दिल्यो आनी राज्यकारभार सुदारलो. तांणी थळाव्या लोकांचे उदरगतीक चड फाटबळ दिलें आनी परकी लोकांक थंय येवपाक मना केले. पूण विद्वान अशे हे राज्यसत्तेचो शेक चड काळ तिगलो ना. १८८५ त चीनाचेर आनी १९०४-५ त रशियेचेर फाटोफाट जैत मेळोवन जपानान अमेरिका आनी हेर अस्तंतेकडल्या राश्ट्रांचो पालव मेळोवन कोरियांक आपल्या शेकातळा हाडलो. कोरियन राश्ट्रवाद हुमटावन काडचेखातीर जपानान कोरियन भाशेचेरूय बंदी घाली. १९१९ त, डॉ. सिंगमन ऱ्ही हाणें जपानी सत्तेआड बंद करून भूंयगत आसतनाच कोरियन प्रजासत्ताकाची घोशणा केली. १९४५ वर्सा जपानाचो दुसऱ्या म्हाझुजांत पराभव जाल्या उपरांत रशियन आनी अमेरिकन सैन्यां कोरियांत घसलीं. तांकां थंय येवकार मेळ्ळो. उपरांत ३८० अक्षवृत्ताचेर (उतर) कोरियाचे उत्तर आनी दक्षिण अशे दोन वांटे जाले. उत्तरेवटेनच्या वाठारांत रशियेचो जाल्यार दक्षिणेवटेन अमेरिकेचो शेक उरलो. अमेरिका आनी रशिया हांचे कोरियाक एकवटावपाचे यत्न फळादीक जाले नात आनी १९४७ त कोरियाचो प्रश्न संयुक्त राश्ट्रांमुखार आयलो. संयुक्त राश्ट्रांच्या थारावाप्रमाण दक्षिण कोरियांत वेंचणुको जाल्यो. संविधान समितीन लोकतंत्री संविधान तयार करून १५ ऑगस्ट १९४८ दिसा दक्षिण कोरिया हें प्रजासत्ताक राश्ट्र म्हूण घोशणा केली.
डॉ. सिंगमन ऱ्ही हो ह्या राश्ट्राचो पयलो अध्यक्ष जालो. ह्या नव्या राश्ट्राक रशिया आनी रशियाच्या पंगडांतल्या हेर कम्युनिस्ट राश्ट्रांनी मान्यताय दिली. देशाच्या ह्या दोन वांट्यांची ल्हान व्हड झगडीं चालूच उरलीं. हे परिस्थितींत २५ जून १९५० दिसा उत्तर कोरियाच्या सैन्यान दोनूय कोरियांच्या एकवटाखातीर ३८० अक्षवृत हुंपून दक्षिण कोरियाचेर घुरी घाली. अमेरिका, ब्रिटन आनी संयुक्त राश्ट्रांच्या फुडारपणाखाल हेर राश्ट्रांची सैन्यां दक्षिण कोरियाचे राखणेखातीर थंय पावलीं. सोल शाराचेर जैत मेळोवन उत्तर कोरियाचें सैन्य फुडें सरतनाच ताका संयुक्त राश्ट्रांच्या सैन्यान आडायलें. अमेरिकन सैन्य यालू न्हंयचे लागीं पावतकच चीनान लडायेंत वांटो घेतलो. ताका लागून संयुक्त राश्ट्रांचे सैन्य फाटीं सरलें. लडाय चालूच उरिल्ली आनी निमाणे २७ जुलय १९५३ दिसा कबलात जावन झूज थांबलें. दक्षिण आनी उत्तर कोरियाच्या एकचाराच्या प्रश्नाचेर आयजमेरेन संयुक्त राश्ट्रांच्या बसकांनी भासाभास चलता. पूण एकचाराचे यत्न अजून फळादीक जावंक नात.
उत्तर कोरियांत कम्युनिस्ट राज्यपध्दत चालू उरली आनी ‘कोरियन वर्कर्स पार्टी’ ह्या एकपक्षीय सरकार चलोवपी पंगडाचो फुडारी किम इल सुंग हो राश्ट्राध्यक्ष जालो. १९७२ ताणें नवें संविधान मुखार हाडलें आनी सद्यामेरेन ह्या संविधानाच्या आदारान कोरियन वर्कर्स पार्टीचें सरकार हांगाचो राज्यकारभार चलयता.
दक्षिण कोरियांत १९५६ वर्सा सिंगमन ऱ्ही तिसरे फावट वेंचणुको जिखून हांगाचो राश्ट्राध्यक्ष म्हूण सत्तेर उरलो. १९६० त जाल्ल्या वेंचणुकांनीय ताका पर्थून जैत मेळ्ळें, पूण वेंचणुकांनी गैरवेव्हार केल्ल्याच्या आरोपावेल्यान ताका सत्ता सोडची पडली आनी यून पो सान राश्ट्राध्यक्ष जालो. लश्करी अधिकाऱ्यांनी ह्या वेळार बंड केल्ल्यान सिंगमनाक देशांतल्यान पळून वचचें पडलें.
१८६३ तल्या वेंचणुकांनी जैतिवंत जावन पार्क चुंगही हो राश्ट्रपती जालो. १९७९ मेरेन तो सत्तेर उरलो. १९७९ त ताचो खून जालो. ताचे उपरांत चोई कुय हाह हो राश्ट्राध्यक्ष जालो आनी निमणो १९८० सावन चुन दू हान हो हांगाचो राश्ट्राध्यक्ष जावन आसा.
राज्यवेवस्था: उत्तर कोरियाचे णव प्रांत आसात. देशाच्या सगळ्यांत उंचेल्या पांवड्यावेलो राज्यकारभार चलोवपी आनी कायदे करपी मंडळ म्हळ्यार ‘सुप्रीम पीपल्स ॲसेंबलीं थंय लोकांनी वेंचून दिल्ले प्रतिनिधी राज्यकारभार चलयतात. १८ वर्सां पुराय केल्ल्या सगळ्यांक मत दिवपाचो अधिकार आसा. कोरियन वर्कर्स पार्टी (कम्युनिस्ट) हो हांगाचो सत्ताधारी पक्ष. हांगाची सगळ्या पावंड्यावेलीं न्यायालयां, त्या त्या पांवड्यावयल्या लोकसभांनी वेंचिल्ली आसतात. दरेक नागरिकाक १७ वर्सां पुराय जाल्या उपरांत ३ ते ४ वर्सां सैन्यांत चाकरी करची पडटा.
दक्षिण कोरियाचेय णव प्रांत आसात. डिसेंबर १९६२ च्या संविधानाप्रमाण कोरियाचो अध्यक्ष शासनमुखेली आसता. पयलीं हांगा दर चार वर्सां उपरांत अध्यक्षाची वेंचणूक जाताली, पूण नव्या कायद्याप्रमाण आतां ती दर स वर्सांउपरांत जाता. अध्यक्ष स्टेट काउन्सिल आनी पंतप्रधानाची नेमणूक करता. नॅशनल ॲसेंब्लीचे वांगडी वेंचणुकांतल्यान सत्तेर येतात. कायदे करपाचे अधिकार हे ॲसेंब्लीक आसतात. संविधानान पक्ष निर्मणी करपाची आनी वेंचणुको लडोवपाची सगळ्यांक समान संद दिल्या. पूण देशाच्या लोकशाय तत्वांआड झगडपी पक्षांचेर बंदी घालपाची संविधान समितीक मेकळीक आसा.
अर्थीक स्थिती: उत्तर कोरियांत शेतवडीच्या मळार यंत्रांचो उपेग करून बरीच पिकावळ काडटात. चडशें पीक म्हळ्यार तांदूळ. गोरवां, मेंढरां आनी कोंबयो पोसपाच्या उद्येगाकूय बरेंच म्हत्व आसा.
ह्या देशांत कोळसो, शिशें, जस्त, तांबे, टंगस्टन, निकेल, मॅंगनीज आनी ग्रॅफाइट हीं खनिजां मेळटात. पेट्रोलियमाचीय हांगा बरीच सांठवण सांपडल्या. नुस्तेमारीच्या धंद्याक अर्थीक मळार म्हत्व आसा. चडसो वेपार देवमाशाचो जाता. लोखण, ॲल्युमिनियम, शिमीट, चुनो, कंवचेच्यो वस्तू, सारें सारकीं उत्पादनां करपी हांगा कारखाने आसात. सुमार ९०% उद्येगधंदे पुरायपणान सरकारी मालकेचे आसात. कायद्याच्या आनी रसायनांच्या उद्येगांचीय हांगा बरीच उदरगत जाल्या.
दक्षिण कोरियांतूय तांदळाचें पीक चड येता. तेभायर बार्ली, गंव, घेवडे, तंबाखू हींय पिकां बरींच जातात. मोनजात पोसपाचो धंदो व्हडलोसो उदरगतीक पाविल्लो ना. खनिजांचेय प्रमाण हांगा उणें आसा. टंग्स्टन हें मुखेल खनिज, तेभायर कांय प्रमाणांत कोळसो, लोखण, केओलीन, चुनखडी, तांबे, शिशें हीं खनिजां सांपडटात. सामक्याच उण्या प्रमाणांत भांगर, रूपें आनी जस्त मेळटा.
व्हडा प्रमाणांत जावपी उद्येगीकरणांतल्यान हांगा तरेतरेचे कारखाने जल्माक आयल्यात. यंत्रां, दिसपट्ट्यो गरजेच्यो वस्तू, मोटारगाडयो हांचे कारखाने हांगा बरेच आसात.
ह्या दोनूय देशांचे जगांतल्या बऱ्याच देशांकडेन आयात-निर्यातीचे वेव्हार जातात. उत्तर कोरियाचे वेव्हार रशिया आनी हेर कम्युनिस्ट राश्ट्रांवांगडा चड जातात.
वॉन हे दोनूय देशांचें चलन. मदल्या काळांत दक्षिण कोरियान वॉन च्या जाग्यार व्हान हें चलनी नाणें वापरांत हाडलें, पूण पर्थून कांय काळा उपरांत वॉन नाणें चालू केलें.
येरादारी आनी संचारण: उत्तर कोरियांत १९८५ मेरेन २२,००० किमी. लांबयेचे रस्ते आशिल्ले. रेल्वेमार्गांची लांबाय त्याच वर्सा ४,४७३ किमी. आशिल्ली. चडशी येरादारी रेल्वेमार्गांतल्यान जाता. यालू, तॅदाँग ह्यो उदकांतल्या येरादारीखातीर उपेगाक येवपी दोन मुखेल न्हंयो, वोन्सान, चोंजिन आनी नाजीन हीं अस्तंतेवटेनची जाल्यार नाम्पो, हेजू आनी तासादो हीं अस्तंतेवटेनचीं मुखेल बांदरां आसात. ‘सिव्हील एव्हीएशन डमिनिस्ट्रेशन’ ही संस्था देशाभितरल्या आनी देशाभायल्या हवाईमार्गांचेर येरादारी करता. तेभायर आंतरराश्ट्रीय हवाईमार्गांचेर येरादारी करपी ‘एअरोफ्लोट’ ही आनीक एक विमान कंपनी आसा. सुनान हो मुखेल आंतरराश्ट्रीय विमानतळ.
१९८४ मेरेन ह्या देशांत १० दिसाळीं उजवाडाक येतालीं. ‘मिंजू चोसान’ हें सरकाराचे मालकेचें अधिकृत खबरांपत्र जावन आसा. खबरांपत्रांचेर आनी हेर सगळ्या प्रसारमाध्यमांचेर सरकाराचें पुरायपणान नियंत्रण आसता. रेडिओ, दूरचित्रवाणीचीय हांगा बरी वेवस्था आसा.
दक्षिण कोरियांत १९८६ मेरेन ५१,००३ किमी. लांबायेचे रस्ते आशिल्ले; जाल्यार ६,२८५ किमी. लांबायेचे रेल्वेमार्ग आशिल्ले. ह्या देशांत १० मुखेल बंदरां आसात. तेभायर १८ हेर बंदरांतल्यानूय येरादारी
