चलोवप अशक्य जालें. निमाणें ४ जुलय १९४७ दिसा ब्रिटीश संसदेंत एक बिल मांडले. ह्या बिलावरवीं भारत देशाचे दोन कुडके जाले. तशेंच १५ ऑगस्ट १९४७ दिसा ह्या बिलावरवीं पुराय वेवस्था भारताच्या हातांत आयली आनी देश स्वतंत्र जालो.
स्वातंत्र्या उपरांत काँग्रेस: भारताच्या स्वातंत्र्या उपरांत स्वतंत्र भारताचें संदिधान घडोवपाखातीर डॉ. राजेंद्रप्रसाद हाचे अध्यक्षतेखाल एक समीती घडयली. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकार आनी हेर बुदवंत संविधान पंडित हांणी लोकाशायेक म्हत्व दिवपी संविधान तयार केलें. हें संविधान ‘संविधान समितीन’ व्हड भोवमतान मान्य केलें, हे संविधानसमितींत दोन-तृतीयांश परस चड मत काँग्रेस वांग्ड्याचें आसलें.
१९५१ सावन काँग्रेस पक्ष भारताच्या भौशीक वेंचाणुकांनी वांटो घेता. स्वातंत्र्याउपरांत आयज मेरेन आठ भौशीक वेंचणुको काँग्रेस पक्षान लडयल्यो. काँग्रेसीक वेंचणुकांनी मेळिल्लें यश आनी अपेस फुडलेतरेन आसा.
| वेंचणूक | वर्स | वट्ट जागे | जागे लडयले | जागे जिखले |
|---|---|---|---|---|
| पयली | १९५२ | ४८९ | ४६९ | ३५४ (जैत) |
| दुसरी | १९५७ | ४९४ | ४८३ | ३६६ (जैत) |
| तिसरी | १९६२ | ४९४ | ४८५ | ३५८ (जैत) |
| चवथी | १९६७ | ५२० | ४५२ | २८० (जैत) |
| पांचवी | १९७१ | ५१८ | ४१० | ३५५ (जैत) |
| सवी | १९७७ | ५४२ | ४९३ | १५३ (हार) |
| सातवी | १९८० | ५४२ | ४८६ | ३५१ (जैत) |
| आठवी | १९८४ | ५४५ | -- | ४०१ (जैत) |
| णवी | १९८९ | -- | -- | १९३ (हार) |
१८८५-१९८४ ह्या काळांत वेंचून आयिल्लें काँग्रेस पक्षाचे अध्यक्ष अशे:
१८८५: मुंबय- उमेशचंद्र बानर्जी; १८८६: कलकत्ता- दादाभाई नौरोजी; १८८७: मद्रास- बद्रुद्दिन तैय्यबजी; १८८८: अलाहाबाद- जार्ज यूल; १८८९: मुंबय- सर वुइल्यम वेडरवर्न; १८९०: कलकत्ता- सर फिरोजशहा मेहेता; १८९१: नागपूर- रा. ब. आनंदाचार्लू; १८९२: अलाहबाद- उमेशचंद्र बानर्जी; १८९३: लाहोर- दादाभाई नौरोजी, (एम्. पी.); १८९४: मद्रास- आल्फ्रेड वेब (एम्. पी.); १८९५: पुणें- सुरेंद्रनाथ बानर्जी; १८९३: कलकत्ता – रहीमतुल्ला सयानी; १८९७: उमरावती- शंकरन् नायर; १८९८: मद्रास- आनंदमोहन बोस; १८९९: लखनौ- रमेशचंद्र दत्त; १९००: लाहोर- ना. ग. चंदावरकर, १९०१: कलकत्ता- दिनशा मुवाच्छा; १९०२: अहमदाबाद- सुरेंद्रनाथ बानर्जी; १९०३: मद्रास- लालमोहन घोष; १९०४: मुंबय- सर हेन्री कॉटन; १९०५: काशी- गोपाल कृष्ण गोखले; १९०६: कलकत्ता- दादाभाई नौरोजी; १९०८: मद्रास- डॉ. राशबिहारी घोष; १९०९: लाहोर- पं. मदनमोहन मालवीय; १९१०: अलाहाबाद- सर वुइअल्यम वेडरबर्न; १९११: कलकत्ता- पं. बिशन नारायण धार; १९१२: बांकीपूर- रा. ब. रं. न. मुधोळकर; १९१३: कराची- नवाब सय्यद महंमद बहादुर; १९१४: मद्रास- भुपेंद्रनाथ बसू; १९१५: मुंबय- सर सत्येंद्रप्रसन्न सिंह; १९१६: लखनौ- अंबिकाचरण मुजुमदार; १९१७: कलकत्ता- ॲनी बेझंट; १९१८: मुंबय- सय्यद हसन इनाम; १९१८: दिल्ली- पं, मदनमोहन मालवीय; १९१९: अमृतसर- पं, मोतीलाल नेहरू; १९२०: कलकत्ता- लाला लजपतराय; १९२०: नागपूर- चक्रवर्ती विजयराघवाचारीयर; १९२१: अहमदाबाद- हकीम अजमलखान; १९२२: गया- चित्तरंजन दास; १९२३: कोकोनाडा – मौ. महंमद अली; १९२४: बेळगांव- महात्मा गांधी; १९२५: कानपूर- सरोजिनी नायडू; १९२६: गोहत्तीझ- श्रीनिवास आय्यंगार; १९२७: मद्रास- डॉ, अन्सारी; १९२८: कलकत्ता- पं. मोतीलाल नेहरु; १९२९: लाहोर- पं. जवाहरलाल नेहरु; १९३०: - पं. जवाहरलाल नेहरु; १९३२: कराची- वल्लभभाई पटेल; १९३२: दिल्ली- पं. मदनमोहन मालवीय; १९३३: कलकत्ता- नेली सेनगुप्त; १९३४: मुंबय- बाबू राजेंद्रप्रसाद; १९३५: बाबू राजेंद्रप्रसाद; १९३८-१९३९: सुभाषचंद्र बोस (वेंचून आयल्या उपरांत राजीनामो दिलो. उपरांत डॉ. राजेंद्र प्रसाद त्या जाग्यार आयलो); १९४० ते १९४६: मै. अब्दुल कलाम आझाद; १९४६: (जुलय, सप्टेंबर) – पं. जवाहरलाल नेहरू; १९४६ ते १९४७ जे. बी. कृपलानी; १९४८: जयपूर- पट्टाभी सीतारामय्या; १९५०: नासीक – पुरूषोत्तम दास टंडन; १९५१: दिल्ली- पं. जवाहरलाल नेहरू; १९५३: हैदराबाद- पं. जवाहरलाल नेहरू; १९५४: कल्याण- पं. जवाहरलाल नेहरू; १९५५: अवादी- यू. एन. ढेबर; १९५६: अमृतसर: यू. एन. ढेबर; १९५७: इंदूर- यू. एन. ढेबर; १९५८: प्रागज्योतीषपूर- यू. एन. ढेबर; १९५९: नागपूर- यू. एन. ढेबर; १९६०: बेंगलोर- इंदिरा गांधी; १९६१: भावनगर- एन. संजीव रेड्डी; १९६२: एन. संजीव रेड्डी; १९६४: भुवनेश्वर – कुमार स्वामी कामराज; १९६५: दुर्गापूर- कुमार स्वामी कामराज; १९६६: जयपूर- कुमार स्वामी कामराज; १९६८: बेंगलोर- श्री. एस. निजलिंगप्पा; १९६९; नवी दिल्ली- सी. सुब्रम्हण्यम; ९१७०: दिल्ली- जगजीवनराम; १९७१: अहमदाबाद- डी. संजीवय्या; १९७२: कलकत्ता- डॉ. शंकर दयाल शर्मा; १९७५: चंदीगड- डी. के. बरूआ; १९७६: नवी दिल्ली- के. ब्रम्हानंद रेड्डी; १९७८: नवी दिल्ली- इंदिरा गांधी; कलकत्ता- इंदिरा गांधी; १९८४: नवी दिल्ली- राजीव गांधी.
- - कों. वि. सं. मं.
कॉक्रॉफ्ट, सर जॉन डग्लस:
(जल्म: २७ मे, १८९७, टॉडमॉर्डन- यार्कशायर; मरण: १९ सप्टेंबर १९६७, केंब्रिज)
इंग्लीश भौतिकशास्त्रज्ञ. शिकप मँचेस्टर विद्यापीठांत आनी केंब्रिज हांगाच्या सेंट जॉन महाविद्यालयांत जालें. १९३९-४६ ह्या काळांत तो केंब्रिज विद्यापीठांत भौतिकशास्त्राचो प्राध्यापक आशिल्लो. दुसर्याय म्हाझुजाच्या काळांत ब्रिटनच्या हवाईसंरक्षण संशोधनाचो आनी कॅनडाच्या नॅशनल रिसर्च काउन्सिलच्या अणुशक्ती विभागाचो संचालक आशिल्लो. १९४६ त इंग्लंडातल्या हारवेल हांगाच्या अणुसंशोधन संस्थेच्या संचालकपदाचेर ताची नेमणुक जाली आनी ताणें थंय १९५९ मेरेन काम केलें. ब्रिटीश ब्रॉडकास्टिंग कॉर्पोरेशनचे शास्त्रीय सल्लागार आनी संरक्षण संशोधन समितीचो अध्यक्ष ह्या पदांचेर काम केलें. १९५९ त केंब्रिज हांगाच्या चर्चिल महाविद्यालयाचो मास्टर म्हूण ताची नेमणूक जाली.
कॉक्रॉफ्ट हाणें १९३२ त वॉल्टन हाच्या पालवान पयलो उच्च ऊर्जा कणवेगवर्धक (Particle accelerator) तयार केलो आनी ताचे वरवीं लिथियमच्या अणूंचेर प्रोटॉनांचो भडिमार करून लिथियमापसून हीलियमाचे अणू तयार केले. १९३४ त कॉक्रॉफ्ट आनी वॉल्टन हांणी बोरोन आनी कार्बन हांचेर प्रोटॉन आनी ड्यूटेरॉन हांचो वेगवर्धकावरवीं भडिमार केल्यार किरणोत्सर्गी (radioactive) अणुकेंद्रां तयार जातात अशें दाखयलें. कृत्रिम रीतीन प्रवेगित (accelerated) केल्ल्या कणांवरवीं
