लेखनाची कुरू अशें मानतात. सात्व्या शतमानांत साहित्यिक लक्षणां आशील्ले जायते शिलालख मेळ्ळ्यात. इ.स. ७०० तलो, कप्पे अरभट्टाच्या सभावाचें चित्रण करपी बादामीचो शिलालेख साहित्यिक संस्कारानी नाटिल्लो आसा. णव्या शतमानांत रचिल्लो ‘कविराजमार्ग’ हो ग्रंथ उपलब्ध कन्नड ग्रंथांतलो सगळ्यांत प्राचीन ग्रंथ मानतात. ह्या ग्रंथाचो कर्तो श्री विजय आसुंये अशें कांय विव्दान मानतात. दंडिच्या ‘काव्यादर्श’ ह्या काव्य शासत्रग्रंथाचो हो अणकार आसलो तरी भारतीय आनी कन्नड अंशांचो समन्वय सादपाखातीर लागपी प्रज्ञा हातूंत दिसून येता. ‘वडडारधना’ हो आध्य कन्नड गध्य ग्रंथ आसून तातूंत धर्मीक हेतान बरयिल्ल्यो जैन महापुरूशाच्यो एकोणीस कथा आयल्यात. ह्या ग्रंथाचो कर्तो शिवकोट्याचार्य हो जावन आसा. कन्नड गध्य-साहित्यंतलो हो अप्रुप असो ग्रंथ आसो ग्रंथ आसून तातूंत धर्मीक हेतान बरयिल्ल्यो जैन महापुरूशाच्यो एकोणीस कथा आयल्यात. ह्या ग्रंथाचो कर्तो शिवकोट्याचार्य हो जवान आसा. दुर्विनीत (सुमार ६००) हाणें भारवीच्या किरातार्जुनीयामदल्यापंदराव्या सर्गाचें ‘भाश्य’, गुणाढ्याच्या पैशाची भाशेंतली ‘बृहत्कथेचो’ संस्कृतांतलो अणकार आनी शब्दावतार हो व्याकरणाग्रंथ रचलो पूण हातूंतलो एकय ग्रंथ उपलब्द ना.
तुंबलूराचार्य (सुमार ६५०) ह्या जैन धर्मीय कवीन जैनतत्वांचे प्रतिपादन करपी ‘चूडामणि’ नांवाचो १६,००० श्लोक संख्येचो ग्रंथ बरयलो. श्यामकुंदाचार्य (सुमार ६५०) हाणें जैनतत्वाचेर ‘प्राभृत’ हो शास्त्रग्रंथ बरयलो. सैगोट्टे शिवपूर (सुमार ८००) ह्या गंगराजान गजशसत्राचेर ‘गजाष्टक’ नांवाचें आठ भागांचे काव्य रचलें. आसर्ग (इ.स. सुमार ९००), गुणनंदी (इ.स. सुमार ९००) पयलो गुणवर्म (९०७-९२०) ह्या साहित्यिकांचो हेर कडेन उल्लेख यरता, पूण तांचे साहित्य मेळना. विमळोदय नागार्जुन ह्या साहित्यिकांसंबंदीची म्हायतीय मेळना. ‘गुणगांकीयम्’ नांवाचो एक कन्नड धंदोग्रंथय ह्या काळांत जावन गेल्ल्याची म्हायती तमिळ धंदोग्रंथांत मेळटा.
सादारणपणान कन्नड साहित्याचो हो वैभवाचो काळखंड आशिल्लो अशें मानतात.
पंपकाळ (१४०-११५०): इकराव्या शतमानासावन कर्नाटकांतले राजकी आनी समाजीक जीणेंत नव्या युगांचो आरंभ जालो. धर्मीक जैन, शैव आनी वैष्णव हे धर्म आनी पंथ आपल्या मताचो प्रसार आनी आत्मसरंक्षणाखातीर वावुरताले. अशा संघर्शाच्या काळांत ह्या काळांतलें साहित्य रचलें. पंपकाळांतलो चडशे कवी जैन आसले. ताच्या काव्यांत आलाशिरो दिवपी राजाचें चरित्र आनी त्या काळावयली राजकी आनी समाजीक जीण दिसता, तर आगमीक काव्यांत तीर्थंकरांची, म्हापुरूशांचौ आनी सम्राटांची चरित्र आयल्यांत. ह्या काळांतली सगळीं महाकाव्यां ‘चंपू’ प्रकारातलीं आसात. तेभायर ‘कंद’, ‘गळे’, ‘अक्कर’, ‘त्रिपदी’ आनी हेर जानपद वृत्तछंदाचीय तातूंत भरसण जाल्या.
पंप हो धाव्या शतमानांत जावन गेल्लो म्हान कवी आसलो. कन्नडाचो आदिकवी अशी पदवी ताका मेळ्ळ्या. आदिपुराण आनी विक्रमार्जुन-विजयम् वा पंपभारत हे ताचे दोन काव्यग्रंथ. ताची प्रतिभा, कल्पना वैभव, उतरांचो सुमेळ, नादमाधुर्य, भाशेंतली गोडसाण ह्या विंगडविंगड कारणांक लागून कन्नडसाहित्यांत मानाची सुवात जोडून बसल्यात. ताच्या ह्या काव्यांक लागूण ताची एक व्हड परंपरा उपरांतच्या कन्नड काव्यांत तयार जाली. पोन्न (९५० इ.स.) आनी नन्न (९९० इ.स.) हेय ह्या काळांतले म्हान कवी आसले. पोन्नाचेर कालिदासाचो प्रभाव पडिल्लो. ताणे ‘शांतिपुराण’ हें शांतिनाथ तीर्थंकराचें पुराण आनी सध्या सांपडनाशिल्ले ‘भुवनैकरामाभ्युदय’ ही दोन महाकाव्यां आनी ‘जिनाक्षरमाले’ ही जिनाक्षरमाले’ ही जिन स्तुती रचली. नन्नान पांच काव्यां रचलीं. तातूंतलीं ‘साहसीविजय’ आनी ‘अजित पुराण’ हीं दोन काव्यां मेळटात. ह्या काव्याचेर पंपाचो प्रभाव आसलो तरी स्वताच्या प्रभाव आनी स्वतंत्र्य व्यक्तिमत्तवावरवीं ताणें कन्नड साहित्य परजळून उडयलां.
ह्या काळांतल्या हेर कवींमदीं चावुंडराय (९७५) हो गध्यकार म्हूण नांवाजल्लो. ताणें ‘त्रिषष्टि लक्षण महापुराण’ वा ‘वुंडराय’ पूराण नांवाचो ग्रंथ बरयलो. पयलो नागवर्मन्(९९०) हाणें ‘छंदोंबुधी’ आनी ‘कर्नाटक कादंबरि’ हे दोन ग्रंथ बरयले अशें मानतात. दंडनायक (१०३०) हाणें ‘पंचतंत्र’ कन्नडांत हाडलें. चंद्रराजान कामशास्त्राचेर ‘जातकतिलक’ नांवाचो ग्रंथ रचलो. नागचंद्र(११००) हो अभिनवपंप म्हूण गाजलो. मल्लिनाथ-पुराण आनी रामचंद्रचरित-पुराण ह्यो ताच्यो दोन चंपूरचना जावन आसात. सोप्या आनी रसाळ भाशेंत कन्नड काव्य रचड्यांमदीं नयसेन(१११२) हाचो जागो सगळ्यांत वयर आसा. ताणें ‘धर्मामृत’ नांवाचें काव्य बरयलें. ब्रह्मशिव (११५०) हाणें ‘समय परिक्षे’ हो तात्विक ग्रंथ पध्यांत रचलो. तेभायर ताणें ‘त्रैलोक्य चूडामणि’ हें स्तोत्र रचलें. दुसरो नागवर्मन् (११४५), उदयादित्य (११५०), चंद्रराज (१०४०), राजादित्य (११२०) ह्या कवींनीय कन्न्ड साहित्यांत मोलाची भर घाल्या, सुस-या चावुंडरयाचो ‘लोकोपकार’ हो ग्रंथ, उका अर्थान विश्वकोश आसून तातूंत पंचांगफलवर्णम, पाकशास्त्र, वास्तुप्रकरण, विषवैध्यक, वृक्षायुर्वेद, नरादिवैध्यक प्रकरण आनी हेर विशय आस्पावल्यात.
बसवळाक (११५०-१४००): बसवकाळाक क्रांतिकाळ वा स्वतंत्रतायेकाळ म्हण्टात. ह्या काळांत राजकी अस्थिरतायेक लागून लागून कनाटकांत उंचाबाळाय उप्रासली. कल्याणच्या चालुक्य वंशाचो नाश, कलचूरी वंशाचो अस्त, दक्षिणेचे होयसळ आनी उत्तरेचे यादव हांचेभितल्लीं झुजां, तेराव्या शतमानासावन मुसलमानांनी घाल्ल्यो घुरयो हाका लागून ह्या राज्यांतलो भौस प्रभावित जालो. चौदाव्या शतामानाचे सुर्वेक विध्यारण्याचे प्रेरणेन विजयनगरच्या साम्राज्याची थापणूक जाली जेवरवीं हेर गजालीवांगडाच साहित्यकलेचीय उदरगत जाली.
बसवकाळांत वेगवेगळ्यो साहित्य-परंपरा आनी प्रवाह भितर सरले. ‘भक्ति’ हो काव्यांचो मुखेल विशय आसले. कन्नड भाशा-साहित्याचे नदरेंतल्यान ह्या काळांत घडिल्ले दोन म्हत्बाचे बदल फुडलेतरेन आसात. १. व्याकरणाचे नेम सोंपे जाले. २, पोरने कन्नड भाशेची सुवात नवे कन्नड भाशेन घेतली.
कन्नड काव्याच्या मळार वचनकारकवी, क्रांतीकवी आनी मार्गकवी अशें कवींचे तीन वर्ग वयर सरले.
वचनकारकवी:साध्या , सोप्या आनी सुटसुटीत शैलींत, नीत शिलोवपी जीं कवनां रचपाक आयलीं, तांकां वचनां अशें म्हण्टात. शिकोवपी जीं कवनां रचपाक आयलीं, तांकां वचनां अशें म्हण्टात. शिवशरणांचीं वचनां (वीरशैव संतांची) ही बसवकाळांतली म्हत्वाची घडणूक आसली तरी समाजांतल्यान सगळ्या थरांतल्या जाती-जमातींनी ह्या काळांतलें वचन साहित्य गिरेस्त केलें. वचनाकार आपल्या वचनाच्या निमणे आपले इश्टदटवतेचें नांव मुद्रिका म्हूण वापरताले. हे एक वचनाचटं खाशेलेपण जावन आसा.
अल्लमप्रभू(इ.स. सुमार ११५० ), बसवेश्वर (इ.स. ११३१-११६७), अक्कमहादेवि(इ.स.सुमार ११६०), चेन्नबसण (इ.स. सुमार ११६०) सिध्वरामय्य (इ.स. सुमार ११६०), आंडय्य हे व्हड रचनाकार आसले. अल्लमप्रभुच्या वचनांत ज्ञआनसिध्द, संप्रदयातित. स्वैर आनी ताच्या व्हड व्यक्तिमत्ववाचें पडबिंब पडिल्लें दिसता.भक्ती हो बसवेश्वराच्या काव्य-वचनांचे मुखेल दिशय आसा. ताच्या वचनांत सामाजाच्या दोशांचेर, कमीपणाचेर खर दुशण समज पळोवंक मेळटा. ताणें नवें समाज वेवस्थेविशींच्या सुत्रांचेर आपलें मत चवनांत परगटायलां. अक्कमहादेवीच्या वचनांत आपल्या संवसारीक जीणेंतल्यो देखी आनी नामनेच्यो म्हणी चड वापरल्यात. अध्यामत आनी शृंगार हांचो एकवट सोदून तो वचनगंधांन बांदापचें कंसबय तिणें दाखयलां. योगांगात्रियविधी नावांचो एक ताक्विक स्वररूपाचो ग्रंथ तिणें रचलो. चेन्नबसरामय्यान मिश्रस्तोत्रविधि, बसवस्तोत्रात्रिविधि, अष्टावरणस्त्रित्रत्रिविधि हीं काव्यां रचलीं.
