Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/349

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

अशें मानतात. –कों. वि. सं. मं.

–कों. वि. सं. मं.

ओमान:-अरबस्तानच्या आग्नेय तोंकावेलो देश. मस्कत आनी ओमान ह्या नांवान १९७० मेरेन नांवाजिल्लो. क्षेत्रफळ २,१२,४०० चौ. किमी. लोकसंख्या १२,२८,००० (१९८५). हाचे उत्तरेवटेन ओमानचें आखात, उदेंतेक आनी दक्षिणेक अरबी दर्या, नैर्ऋत्येक दक्षीण येमेन, अस्तंतेक सावदी अरेबिया आनी वायव्येक संयुक्त अरब अमीर राज्यां आसात. हॉर्मुझच्या दर्यांत आशिल्लो रूऊस-अल-जबल हो ओमानचो दोंगरी व्दीपकल्पीय वाठार, कल्बा आनी फुजाइरा ह्या संयुक्त अरब अमीर राज्यांनी ओमानच्या मुखेल भुंयेसावन वेगळो काडला. १७८४ वर्सा कलातच्या खानाकडल्यान ओमानाक मेळिल्लो मकरान दर्यादेगेवेलो ग्वादर बंदरालागींचो वाठार ओमानान १९५८ वर्सा पाकिस्तानाक ३० लाख पौड घेवन पर्थून दिलो, जाल्यार १८५३ त ओमानाकडल्यान मेळिल्ले दक्षिण दर्यादेगेलागचे कुरिया-मुरिया जुंवे ब्रिटनान १९६७ वर्सा ओमानाक परतून दिले. १,६०० किमी. ची दर्यादेग आशिल्ल्या ह्या देशाची मस्कत ही राजधानी जावन आसा.

भूंयवर्णन: अशीर दर्यादेग, तिचेफाटलो पर्वतांचो वाठार आनी तांच्यायफाटीं पठारी वाठार अशें सादारणपणान ओमानाचें भुगोलीक स्वरूप आसा. ओमानच्या आखातावेली उत्तरेवटेनची दर्यादेग सुमार २४० किमी. लांब आनी २०-६० किमी. रूंद आसा. हो वाठार बरोच पिकाळ आसा आनी बाटिना ह्या नांवान वळखुपी ह्या वाठारांत खाजराचें पीक बरें जाता. बाटिनाचे दक्षिणेवटेनची दर्यादेग सामकीच अशीर आसा आनी मस्कत शार ह्याच वाठारांत आसा. दर्यादेगेक तेंकून अल् हाजर ही सुमार ४८० किमी. वायव्य- आग्नेय पर्वतांची वळ पातळ्ळ्या. वाडी समाईल ह्या न्हंयच्या देगणाक लागून तिचे उदेंत हाजर आनी अस्तंत हाजर अशे दोन वांटे जाल्यात. जबल-अल्-अख्दर हें हांगाचें सगळ्यांत ऊंच (३,१०७ मी.) दोंगरातेमक ओमानची अरबी दर्यावेली धोफारची देग मात सुमार ३२ किमी. रूंद आनी पिकाळ आसा. हे दर्यादेगेचे उत्तरेक जबल फलिक, कमर, कारा, समहान ह्या सारक्यो ९००-१, २०० मी. उंचायेच्यो पर्वतांच्यो वळी आसात. हांचेमदीं धोफर नांवाचो पठारी वाठार आसा. ओमानचो भितरलो पठारी वाठार सामकोच उसू पडिल्लो आसा आनी तो सावदी अरेबियाच्या रब-अल्-खली ह्या वाळवंटाक मेळटा. दर्यादेगो आनी कांय पाचवे वाठार सोडल्यार ओमान देश वाळवंटाचो, फातरांनी भरिल्लो आनी सुको आसा. न्हंयोय सुकून गेल्लो आसतात. तांकां वाडी म्हणटात. ओमानचे दक्षिणेवटेनचे जुंवे, कुरिया-मुरिया हेय अशेच सुके आनी उसू पडिल्ले आसात.

हवामान, वनस्पत आनी मोनजात: सामकेंच उश्ण आनी दर्यादेगांचेर दमट हवामान, ही ओमानची खाशेलपणां. दर्यादेगांलागीं दर्याचें उदक चडशें गरम आसता. हांगाचें तापमान नोव्हेंबर ते मार्च मेरेन १६ °से ते २१° से. मेरेन आसता; तर गिमादिसांनी तें ५५° ते ६६°से. मेरेन वयर पावता. पर्वतांच्या वाठारांतलें हवामान त्या मानान उण्या तापमानाक लागून बरें आसता. उदेंतेचे दर्यांदेगो आनी पर्वतांच्या उंचेल्या वाठारांनीच पडटा. चड उश्णताय आनी उणो पावस हांकां लागून ओमानच्या कांय भितरल्याच वाठारांनी वाळवंटांनी वाडपी झोंपां, तींय सामकींच उण्या प्रमाणांत आसात. दोंगरी वाठारांनी सामकी उणीं रानां आसात. थंय चितो, हरण, सांबर, खोकड, कोलसूणें, सोसो ही मोनजात दिश्टी पडटा.

इतिहास: ओमानचे दर्यादेगेवेल्यान बाबिलोन पयलींच्या काळासावन

ओमानाचो नकासो