इटली
मीटरांवेल्या वाठारांनी आनी अँपेनायन्सच्या 2,300 मीटरांवेल्या वाठारांनी अशीर पानांचे रूख आनी तांच्या सकयल बीच, ओक आनी चेस्टनट सांपडटात. पो न्हंयच्या वाठारांत पॉब्लर, विलो आनी द्विपकल्पाचेर आनी जुंव्यांचेर बूच, ओक, ज्यूनिपर, लॉरेल, मर्टल हीं झाडां आसात. 20% वाठारांनी रानां पातळ्ळ्यांत आनी चडशे रानांचे वाठार आल्प्स दोंगरांनी आसात. दक्षिणेवटेव द्विपकल्पाचेर आनी जुंव्यांचेर सामकींच उणीं रानां आसात. हातूंतल्यान मेळपी लांकूड इटलीची मदेराची गरज भागोवंक शकना. रानां उणीं जाल्ल्यान दोंगरा-वाठार उक्ते पडल्यात आनी शिकारेक लागून रानवट जनावरांय उणीं जावन गेल्यांत. आल्प्स पर्वताच्या कांय वाठारांनी वांस्वेलां, शॅमॉय जातींचीं हरणां, द्विपकल्पाचे कुशीक भालू आनी सार्डिनियांत सांबार सारके प्राणी उण्या प्रमाणांत दिश्टी पडटात. रानदुकर मात बरेच आसात. डोमकावळे आनी भांडीकं हीं सवणीं आनी शेड्डे हीं हांगाचीं खाशेलपणां. दर्यांत तरांतरांचीं नुस्तीं आसात. दर्यादेगेलागीं डॉल्फिन जातीचें नुस्तें बऱ्याच प्रमाणांत मेळटा.
इतिहास: इटलीच्या पूर्विल्ल्या इतिहासाक व्हड परंपरा आसा. इ.स. पयलीं 1200-1000 ह्या काळांत इ. ट्रुस्कन लोकांनी टायबर न्हंयचे अस्तंतेवटेन राबितो केल्लो सांपडटा. कांय काळा उपरांत तांची सत्ता दक्षिणेक लेशियम, कँपेन्योमेरेन आनी उत्तरेक पठरांमेरेन पावली. ताच्या फाटल्यान रानवट लोकांनी हे गिरेस्त संस्कृतायेचेर घुरयो घाल्यो. इ.स.प. 730 च्या काळांत ग्रीक हांगा पावले आनी ते अस्तंतेवटेन रावंक लागले. उत्तर सिसिलीच्या फिनीशीयन लोकांक लागून ग्रीकांचो विस्तारवाद आळाबंदाक आयलो. इ.स.प. 510 वर्सा रोमन लोकांनी प्रजासत्ताकाची थापणूक केली आनी लॅटीन लीगचें फुडारपण आपणायलें. रोमन संस्कृतायेच्या अस्ताउपरांत इटलीच्या राजकी जिवितांत मुळावे बदल जाले.
हांगाच्या इतिहासाचे सादारणपणान अशे वांटे जातात. 1. मध्ययुग: 476-1100, 2.पोपसत्ता आनी राज्यसत्ता हांच्या मदल्या घुस्पटींचो काळ: 1100-1400, 3. प्रबोधनकाळ: 1400-1795, 4. नेपोलियन आनी एकवटाचो काळ: 1795-1870, 5. आर्विल्लो काळ: 1870 च्या फुडें.
मध्ययुग: मध्ययुगाचे सुरवेक इटलींत गॉथ (व्हिसीगॉथ) आनी व्हँदॉल ह्या टोळ्यांनी घुंरयो घालून रोमन साआन्य दुबळें करून सोडलें. व्हँदॉलांनी 455 त रोमाचेर घुरी घालून तें साम्राज्य निमणें नश्ट केलें. तांचो सेनापती ऑडोव्हेकर हाणें ऑगस्टस ह्या सम्राटाक सकयल देंवयलो आनी 476 वर्सा रोमन साम्राज्य सामकेंच काबार जालें. ऑडोव्हेकर हो हांगाचो सम्राट जालो. ताचेर फुडें 493 त थीओडोरिक द ग्रेट ह्या ऑस्ट्रोगॉथ टोळयेच्या राजान जैत मेळयलें. 526 मेरेन ताणें सवकसायेन राज्य चलोवन हांगा शांतताय आनी सुवेवस्था हाडली. 552 वर्सा गॉथ राजाचो पराभव जावन इटली बायझंटीन साम्राज्याच्या शेकातळा आयलें. त्याचवेळार लाँबर्दी नांवाचे लोक हांगा घुरयो घालूंक लागले. बायझंटीनच्या काळांत हांगा पापची सत्ता रिगूंक सुरवात जाली. (330-1050)
लाँबर्दी लोकांनी पो न्हंयच्या वाठारांत 568 वर्सा आपलें राज्य वाडयलें. ते सुमार दोनशीं वर्सां बरेतेरन चल्लें. ह्याच काळांत पोपचे सत्तेंत वाड जाल्ली. 590 त ग्रेगरी द ग्राट हो पोप जालो. ताणें लाँबर्दीकडल्यान रोम घेतलें आनी पोप साम्राज्याची खऱ्या अर्थान बुन्याद घाली. लाँबर्दीक काबार करपाखातीर तिसरो पोप स्टीव्हेन हाणें 53त फ्रँक राजा पेपिन हाका आपयलो. पेपिनान लाँबर्दीचेर जैत मेळोवन बरेच वाठार पोपाक जिखून दिले. फुडें वीस वर्सां उपरांत ताचो भुरगो शार्लमेन हाणें लाँबर्दीक पुरायपणान हरोवन 800 वर्सा पोपाकडल्यान रोमन साम्राज्याचो सम्राट म्हूण अभिशेक करून घेतलो.
843 त, सिसिलींत अरब पावले. धाव्या शेंकड्यांत इटलींत बरेच
