लोखणाची हत्यारां तयार करप असले आनी हेर धंदे करतात. हालींच निकोबार लोकामदीं फुटबॉल खेळपाची आवड निर्माण जाल्या.
अंदमान निकोबार जुंव्यार शिक्षणीक मळाचेर उदरगत जायत आसा. हांगा साक्षरतेचें प्रमाण 51.56% इतलें आसा. (1981). तेभायर भारतांत वचून फुडलें शिक्षण घेवपाची येवजण हांगाच्या भुरग्यांखातीर आसा. ह्या प्रदेशांत जायत्या भलायकी केंद्रांची वेवस्था आसा. निकोबारांत भलायकी येवजणेखाला तरेकवार रोगां खातीर नियंत्रण केंद्रां आसात. हांगाच्या पोर्ट ब्लेअर आनी कारनिकोबार हांगा माहिती केंद्रां आनी ग्रंथालयां आसात. पोर्ट ब्लेअरच्यान सरकारी विवरण पत्रिका उजवाडाक येता.
कला आनी खेळः ह्या प्रदेशांत लांकडाचें उत्पन्न भरपूर आयिल्ल्यान लांकडांच्यो तरेकवार वस्तू हे लोक करतात. शिवणकलेंत आनी कशिदा कामांत हांगाच्यो बायलो हुशार. हे लोक वेता पसून पांटले, कट्टेपसून आयदनां, मातयेचीं आयदनां करतात. भुतांपसून राखण जावंची ह्या हेतान हांगाचे लोक मनशाच्यो तशेंच सवणयांच्यो आनी मोनजातीच्यो लांकडी आकृत्यो करून घरांत दवरतात. नाल्ल, कवासो , केळी, कोंडे आदींच्या पानांचे आनी फुलांचे हार तशेंच तरेकवार वस्तू करतात. शिकारे खातीर हे लोक आडव्या दांड्यार बांदिल्लीं चापाचीं धोणवां तयार करतात. ह्या लोकांचे संगीत आनी नाच सादे पूण पारंपारीक आसतात. ह्या प्रदेशांतल्या दादल्यांचो पुर्विल्लो भेस म्हळ्यार शिंवांचें चामडें कमराक गुठालावप. तेन्ना बायलो तणाचे घागरे घालतालीं. थंय तण आनी रंगीत कपड्यां पसून तयार केल्ल्यो तोपयो आजून वापरतात. हे लोक सरयांनी पैशे गुंथून तयार केल्ल्यो तेचपरी केळ, नाल्ल हांच्या पानांच्यो वा फुलांच्यो वस्ती वापरतात. ओंगी हे जमातींत मेल्ल्या मनशाच्या उगडासाक ताच्या हाडांच्योवस्ती करून घालपाची चाल आसा. दूख, खोस वा कसलीय भावना उक्तावपाक हे लोक आंगाक गेरू, रंगीत माती आनी तेल लायतात. ह्या लोकांचे मुखेल आवडटे खेळ म्हळ्यार महड्यांची सर्त, दुकरांची झगडीं, कोंब्यांचीं झगडीं, लाठीमार. सद्या फुटबॉल, व्हॉलीबॉल ह्या सारके खेळ ह्या लोकांक आवडूंक लागल्यात.
म्हत्वाचीं थळाः अंदमान आनी निकोबार प्रदेशांत पोर्ट ब्लेअर शारांतली नामनेची बंदखण, धबधबे, सगळे कडेन पातळिल्लें दाट रान, उदका वेली भोंवडी, बॅरन आनी नारकोंडम हे ज्वालामुखीचे जुंवे, नानकवरी बंदर आदी कितलीशींच थळां पळोवपा सारकीं आसात.
अः ‘अ’ हें सगळ्या भासांच्या वर्णमालेंतलें पयलें अक्षर आसून पाणिनीन ताचो उच्चार कंठापसून जाता असें सांगलां. (अकुह विसर्जनीयानां कण्ठः). वेगवेगळ्या उच्चाराप्रमाण संस्कृत भाशेंत हाचे सानुनासीक आनी निरनुनासीक अशें 18 भेद जातात. हिन्दी आनी हेर भारतीय भासांत ‘अ’ चे फकत ऱ्हस्व आनी दीर्घ उच्चार जातात. फकत दोंगराल वाठारांत, जंय पयसुल्ल्यान लोकांक उलो मारून आपोवचे पडटात तेन्ना प्लुत ‘अ’ चो वापर करतात. ( ‘प्लुत’ म्हळ्यार दीर्घा परस चड असो तीन मात्रां इतलो लांब उच्चार जावपी आकारादी स्वर) ‘अ’चे अर्थ सांगल्यात ते अशेः- (1) आदीवर्ण – ‘अक्षराणांकारो s स्मि ’- अक्षरांतलो आकार हांव (गीता 10.33). वाङमयाचें आदी बीज. (2) प्रणवाची पयली मात्रा. (3) नञर्थक – नेति नेति – सुचोवपी. (4) शिव, ब्रह्मा, वायू आनी वैश्वानर. अः शिखायां सिद्धमन्त्रे त्रग्राहे s र्के रथार्वणि । चक्रे कुक्कुटमूर्ध्नीन्दुबिम्बे ब्रह्मेशविष्णुषु ।। (नानार्थमंजिरी)
अर्थ – ज्वाळा, मंत्र, पावस, रथाचो घोडो, चक्र, कोंब्याची तकली, चंद्रबिंब, ब्रह्मा, शिव, विष्णु हे ‘अ’ चे अर्थ जावन आसात. ‘अ’ चे रचणुकेविशीं वर्णोद्धारतंत्रांत असो उल्लेख आसाः- एक उबी आडी आनी तिका दोन आडयो फुट्टात. एक बागोवन वयर वता आनी दुसरी बागोवन सकयल येता. सनपयलीं चवथ्या शेंकड्यांत ब्राह्मी लिपी पसून आयचे देवनागरी लिपी मेरेन वेगवेगळ्या शेंकड्यांत ‘अ’ च्या रूपाचो बदल जालो तो असोः-
तंत्रशास्त्रा प्रमाण ‘अ’ अक्षरांत ब्रह्मा, विष्णु, शिव आनी तांच्यो शक्ती आस्पावतात. अ+उ+म् मेळून ओंकार जाता. ताचें पयलें बीज ‘अ’ हें जावन आसा. चित्ताच्या एकाग्रते खातीर ताचो जप करतात.
अकबरः- (जल्मः 1542, उमरकोट- सिंध; मरणः 15 ऑक्टोबर 1605, आग्रा)
भारताचो तिसरो मोगल सम्राट. ताचें पुराय नांवः जला- लुद्दीन मुहम्मद अकबर. आवयचें नांव हमिदाबानू. ताचो बापूय हुमायूँ हाका अफगाणचो शेर शाह हाणें दिल्लीच्या राजासना वेल्यान निखळायल्ल्यान तो इराणाक पळून गेल्लो. तीन वर्सा पिरायेच्या अकबराचो सांबाळ ताच्या बापोलयान केलो. 1555 वर्सा हुमायूँन हिंदुस्तान जिखलें आनी तो परत सत्तेर आयलो. 1556 वर्सा हुमायूँ भायर पडलो तेन्ना अकबर चौदा वर्सा पिरायेचो आशिल्लो. अकबराचो गुरू सरदार बहरामखान हाणें हुमायूँच्या मर्णा उपरांत अकबराचो प्रतिनिधी म्हूण स्वता राजकारभार पळोवपाक लागलो.
अकबर राज्याचो विस्तार असो जालोः 1556 –राज्यप्राप्ती. हेमूचेर पानीपताक जैत. 1557 –पंजाबचेर घुरी. सिकंदरशहा शरण आयलो. 1560 – बहरामखानाचें बंड मोडून काडलें. 1564 –चुन्नार घेतलें. 1565 – आग्र्याचो किल्लो बांदपाक सुरवात. 1568 – चितोड घेतलें. 1572 – गुजराताचेर घुरी. 1575 – बंगाल आनी बिहार शेकातळा हाडलीं. 1576 – मेवाडचो राजा राणा प्रतापसिंह हाचेर घुरी. 1577 – ओरिसांत दाऊदखानाचें बंड मोडलें. 1582 – आपलो भाव हकिम हाचेर जैत. 1587 – कश्मिर जिखलें. 1588 – सिंध प्रांत आपल्या राज्याक जोडलो. 1594 – कंदाहार जिखलें. 1596 – अहमदनगरचेर घुरी. वऱ्हाड घेतलें. 1600 – अहमदनगर जिखलें. 1605 – मेरेन अकबराच्या साम्राज्याचो विस्तार हिंदू कुश ते गोदावरी न्हंय आनी बंगाल ते गुजरात मेरेन पातळ्ळो.
मोगल साम्रज्याची बुन्याद घट करपी ह्या राजाचें भुरगेपण खूब कश्ट आनी दगदगांत गेलें. तरी आसतना फुडाराक एक प्रशासक म्हूण अकबर बादशाह नामनेक पावलो. ताणें आपल्या साम्राज्याचे 15 विभाग
