Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/228

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आसाम

kukkutasan

कूर्मासन: दोनूय पांय दोडून गुदव्दारा सकल घेवप, हाका कूर्मासन म्हणटात. मो हें जो द डो आनी हरप्पा ह्या सुवातींनी सां प डि ल्ल्या कांय मुद्रांचेर प शु प ती कूर्मासनाचेर बशिल्लो दिसता. पद्मासन: दावें पावल उजवे मांडयेर आनी उजवें पावल दावे मांडयेर दवरून बसप.

कुक्कुटासन: १. पद्मासन घालून दोनूय हात जमनीक तेंकोवप आनी ताचेर भार घालून पुराय शरीर उखलून वेलेवयर लांबयत दवरप. २. दोनूय पावलां जमनीर दवरून धोंपरां उबीं करप आनी शरिराचो भार पांयार घालून ओणव्यांनी बसप.

सिंहासन:कूर्मासनाप्रमाण पांय दोडून बसप. हाताचीं बोटां पातळवन दोनूय तळवे मांडयांचेर दवरप. तोंड उक्तें आनी नदर नाकाच्या तोंकार दवरप.

भाद्रसन:दोनूय पांय दोडून तळवे उबे अवस्थेत जननेंद्रिया सकल घेवप आनी दोनूय हातांनी पांयाचे आंगठे धरप.

वज्रासन: पावलां मांडयेर घेवन ताचे तळवे उमथे दाखोवप. ताचेवेल्यान हाताचे तळवे दवरून.

तेभायर चक्र, मयूर, स्वस्तिक, मुक्त आनी गोमुख हीं आसनांय म्हत्वाचीं मानल्यांत. योगसुत्रांत व्यासभश्यांत वयली आसनां सोडून दंडासन, सोपाश्रय (हाचेखातीर योगपट्ट्याचो आदार घेतात) पर्यंक, कौचनिषदन, हस्तिनिषदन, उष्ट्रनिशदन, समसंस्थान, स्थिरसुख आनी यथासुख हीं आसनां सांगल्यांत.

Bhadrasan

भारतीय मुर्तिकलेंत मुर्ती कोरांतता आसतना पद्मसनाचो वापर व्हड प्रमाणांत केला. राजकरणी मनशाच्यो मुर्ती चड करून वीरासनाचेर दिसतात. कांय देवता उत्कूटिकासनाचेर बशिल्ल्यो दिसतात. तळवे कुल्यांक लागीं येतले अशे त रे न मांडी घालची. धोंपर वयर उखलचें. मागीर फुडें बागोवन दोनूय हात धोंपरांचेर दवरचे आनी धोंपरां थीर उरचींम्हूण ताका योगपट्ट्यान बांदचीं. अशा आसनाक उत्कूटिकासन म्हणटात. पर्यकासनांतले मूर्तीची बसका ऊंच आसून दोनूय पांय सकयल सोडिल्ले आसतात. ललितासनांत एक पांय लांबिल्लो आनी दुसरो दोडून घेतिल्लो आसता.

देव-देवता, साधु-संत वा मनीस यज्ञयाग, पूजा अर्चा, ध्यान धारणा करपाक, जेवणखाण वा विसव घेवपाक त्या त्या कामाप्रमाण खाशेल्या अशा बसकांचो (पाट, मंच, शिंवासन, कदेल, चामडें, शेंदरी) वापर करतात. ते बसकेखातीर वापरिल्ल्या वस्तूक वा साधनांक आसन म्हणटात. आन्हिकसारांत रस्मी वस्त्रां, कांबळ, कृष्णाजीन, पातळ रंगीत वस्त्र, लांकडी पाट आनी ताडपत्र हातूंतलें खंयचेंय एक आसन घेवचें अशें म्हळां. वेळूची शेंदरी, फातर, तण हीं आसनां निशिध्द मानल्यांत. हो नेम दर्भ वा कुशाक लागू जायना.

कृष्णमृगचर्माच्या आसनाचेर साधनांक मुक्ती मेळटा. व्याघ्रचर्माचेर गिरेस्तकाय मेळटा. कंबलासनाचेर मनांतली इत्सा, काम पुराय जाता. त्रिपुर सुंदरीचे पुजेखातीर तांबडें कंबलासन सगळ्यांत बरें अशें गंधर्वतंत्रांत सांगलां. कृष्णमृगासनाचो उपेग यती, वानप्रस्थी, ब्रह्मचारी आनी भिक्षु हे लोक चड करतात. मातयेचें आसन दुखाक कारण जाता. लांकडाचें आसन दुर्भाग्याक कारण जाता. योगिनीहृदयांत, लांकडाचें आसन आनी कंबलात एकठांय वापरल्यार पुण्य मेळना, अशें सांगलां. हंसमहेश्र्वर तंत्रांत ल्हव आशिल्लें चर्मासन वापरल्यार सगळ्यो सिध्दी नश्ट जाता अशें सांगलां.

आसाम: भारताचे ईशान्य दिकेक आशिल्ले राज्य. अक्षांश आनी रेखांश २४०९’ उत्तर आनी ८९० ४२’ ते ९७०ते १२’ उदेंत. ह्या राज्याचे अस्तंतेक अस्तंत बंगाल आनी बांगलादेश, वायव्य आनी उत्तरेक भूतान, उत्तर आनी ईशान्येक अरुणाचल प्रदेश, उदेंतेक मणिपूर, नागालँड आनी अरुणाचल प्रदेश, दक्षिणेक मेघालय आनी मिझोराम, नैऋत्येक त्रिपुरा हीं राज्यां येतात.

भूंयवर्णन: आसामच्या तीन सैमीक विभागांत ब्रह्मपुत्रेचें देगण, सुरमा देगण आनी ह्या दोनूय भागांमदल्यो दोंगरांच्यो वळी हे वाठार आस्पावतात. ब्रह्मपुत्रेचें उदेंत अस्तंत देगण ८० ते १६० किमी. रुंद आनी ८०० किमी. लांब आसा. ह्या देगणाचे उत्तरेक हिमालयाच्या मुळसांतल्यो दोंगुल्ल्यो, दक्षिणेक मेघालयाच्यो गारो, खासी जैतिया आनी उदेंतेक जायत्यो न्हंयो मेळून तयार जाल्ल्यो ब्रह्मपुत्राचो प्रवाह भितर सरता. सुरमा मा बराक न्हंयचें देगण 200 किमी. लांब आनी 96 किमी. रूंद आसा. हो वाठार सादारणपणान सपाट आसा. ह्या देगणांतल्यो न्हंयच्यो देगो गाळाक लागून ऊंच जाल्यात. ह्या न्हंयच्या वाठारांतलीं खेडीं पावसाच्या दिसांउपरांत तळ्यांतले जुंवे कशे दिसतात. ह्या वाठारांत कांय जाग्यांनी मोटव्या दोंगुल्ल्यांक लागूनतयार जाल्ले चिखलाचे वाठार आसात. वयल्या दोन न्हंयांच्यादेगणामदीं तिस-या सैमीक विभागांतल्यो दोंगरांच्यो वळी उदेंत-अस्तंत पातळ्ळ्यात.

ब्रह्मपुत्रेचो आनी सुरमेचे देगेवयली जमीन पिकाळ आसून तातूंत रेंवेचें प्रमाण उणें आसता. न्हंयेदेगेवयली माती थरांचे फातर झिजून तयार जाल्या. दोंगरी वाठारांतली माती झाडांच्या कुशिल्ल्या पानांक लागून तयार जाल्या. आसामांत ब्रह्मपुत्रेभायर दिबांग, सुबनसिरी, भरेळी, धनसिरी, बोरनदी, मनास, पामती, सरलभंगा, संकोश, लोहित, नाआ, बुरी, दिहींग, दिसांग, दिखो, झांझी, दक्षिण धनसिरी, कपिली, दिग्नू, जिरी, जनिंगा, सोनाई, ढालेश्वरी ह्यो ल्हान-व्हड न्हंयो व्हांवतात.

उत्तर सुबनसिरी-ब्रह्मपुत्रा संगमाचेर सिबसागरलागीं माजुली हो १२६१ चौ. किमी. आवांठाचो जुंवो न्हंयच्या पात्रांत वसला.

आसामांत भूंयकापांचें प्रमाण खूब चड आसा. फाटल्या साडे-तीनशीं वर्सांत ह्या वाठारांत सात मोटे भूंयकांप जाले. १८९७ त आनी १९५० त आसामांत जाल्ले भूंयकांप, संवसारांतल्या मोट्या भूंयकापांमदले जावन आसात.

हवामान: आसाम राज्याचें तापमान, गिमाच्या दिसांनी लेगीत २९.४०से. वयर वचना. आसामांत पावस जून ते सप्टेंबर म्हयन्यांत पडटा. वर्साक सादारणपणान १७५ सेंमी. ते ३०५ सेंमी. पावसाची नोंद