Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/999

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

जाझी जर्मजचो हुकूमशहा. ताचे चडशें भुरणेषण उत्तर ऑस्ट्रीयांत आशिल्लया लिंझ शाशंत गेले. १९0३ त ताच्या बापायक मरण आयलें. शालेय शिक्षणांत ताका व्हडलॅशे यश मेळ्ळेजा. पूण पिएायेचीं झसोळा वसाँ मेरेज शिक्षण सकतीचे आशिल्लद्यान ताका शिक्षण अदद्यरि झोडूंक मेळ्ळं जा. ताची चित्रकार जावपाची महत्वकांक्षा आशिल्ली. पुर्व तयारी करूक जाशिल्लयाज ताका फायन आर्टस् अकादेमीत সলহা মলুক হাকলী ল্য, ০২০০ त ताचे आवश्यक मरण आयलन्या भाजोवपाश्वातीर तो लहान – साव्न पोस्टशां पितशवपाक लागली. उपरांत १९१३ त तो म्यूजिक शारांत आयलो, थंय ताणें लश्करांत भरती जावपाचो यत्ज केली. पूण ताका अपात्र थाशयल्लयाज लश्करांत प्रवेश मेळ्ळो ज. १९१४ त पयलें महाझूज सुरू जाल्लयाल जर्मर्जीत भौशिक लश्करी भश्ती सुरू जाली, तेव्जा ताका संद मेळ्ळी. पयत्नें १९१८ त ताका प्रथम श्रेणी आयर्लक्रॉम भेटोवल ताची झत्कार केली. आयलो आली नवी दिका मेळ्ळी. झुजाउपरांत ताणे शजकारणांत वांटो घेवपाचें थाशयलें. झुजांत हाश्ल्लेि जर्मजीचेर दोस्त शश्ट्रांजी दहाझfयर्चे कबलात्तीवश्वीं साबाश् अपऊानाझपट अटी घल्लो. जर्मज तश्णाटयांभितश् व्हासयि कबलातीची बद्वलो घेवपाची भावना निर्माण जाल्ली. तेच प्रमाण झुजाक लागूज इबाडिल्ले अर्थीक आजी भौशिक स्थितीक लागूज जर्मजीत असंतोश पाताळिल्लो. ते स्थितीचो फायदो धेवपा एवातीर १९२0 त हिटलशन बॅशनल सोशेलिफ्ट (नाझी) पक्षाची स्थापशूक केली. हिटलशज आजी ताच्या वांशडद्यांजी ते हिटलतर, अॅडॉल्फ काळांत हिटलराज ‘मीन कॅम्फ' ह्या आपल्या आत्मवृत्ताचो एक भाग ताच्या मतान वंशभेद आली व्यक्तीभेद हे झेमीक प्रकार आश्सात. जर्मज लोक हे मुळचे आर्य लोक आसूज ते हेशंपरस श्रेश्ठ आसात. लोकशाहींत सगळ्या लोकांक समान हक्क आशिल्लद्यान, ताका लोकशाहीं तत्त्वां माळ्य जाशिल्लीं. माक्र्सवादाक तो आपले कट्टर दुरुमाज मानतालो, माक्र्सवादा प्रमाण ज्यूलोकांकय तो जर्मज समाजाचे व्हड दुस्माज मात्नतालो. जर्मर्जीत ज्यू लोकांचो आश्पाव आप्तमेरेज देशाचो विकास जावंची अशे तो सांगताळतो. तेश्वातीर जर्मनींतहन्याज्ञ ज्यू लोकांक जा करपाचो वावर ताणे हातांत घेतलो. हिटलए बंदश्वणींत आशिल्लो तेळला नाझी पक्षांत भेद निर्माण जावज फूट पडली. हिटलराची सुटका जाल्या उपशंत तो जाझी पक्ष परतून घट्ट करपाच्या वावशक लागली. तेश्वातीर ताका खूब तकालस घेवंची पडली. सुटका जाल्या उपरांत सरकाशज हिटलशचेर भाशण करपाक बंदी घाल्ली. तशेंच श्रेणश् स्ट्रेसर हाणे उत्तश् जर्मजींत ज्ञाझी पक्षाआड चळवळ उबारिल्ली. पूण १९२६ मेरेज जाझी पक्ष बळीश्ट करपाक हिटलशक यश आयलें. १९२९ त संवसारभर पाताळिल्ले अथक मंदीक लागूत्र जर्मजींतय राजकीय आनी अथॉक कनदऐन परत स्थिरता निर्माण जाली. त्या वेळार कारएवाव्यांजी चलपी साबर संप हिटलराज मोडून ताणे जाझी पक्षाची अर्थीक स्थिती घट्ट केली. मध्यम वर्गीय बेकार तश्णाटयांक, तशेच अर्थीक मंदीक लागून बेकार जाल्लया लोकांक ताणे एकवटीत करूञ जाझी पक्ष झगळ्यो अडचणी पयस कएतलो अशे ताणे आश्वासज दिलें. १९३0 जाल्ले वेंचणुकेंत नाझी पक्षाक साठ लाश्व मतां मेळ्ळीं. हिटल्तरान्नं १९३२ त हिन्डेन्बन्गा आड अध्यक्ष पदाचे वेंचणुकेंत वांटो घेतली. तातूंत ताका ३६.८% मतां मेळ्ळीं, १९३३ त हिब्डेब्बर्ण हाणें आपूण जावज अध्यक्षपदाचीं सुत्रां हिटलरच्या मार्शल वें एनए हांच्या आठाशन झरता हातांत घेतली. सत्ता हातांत परिस्थितीची फायदो घेवजूच आपल्या पक्षाचे बळणे वाडयलें. जुलय १९२१ त तो जाझी पक्षाचो अध्यक्ष जालो. ताणे सगळ्या वणतिल्या लोकांभितश् पातळिल्लया असंतोशाचो फायदो घेवळ एक व्हड चळवळ उबारपाची येवजण अांश्वली. तेश्वातीर तो शाशशाशंनी भोंवन ज्ञेटान प्रचार करपाक लागलो. लोकांच्यो भावला जाणूज तशें तो भाशण कश्पाक नाणलतो. त्याच वेळार ताका रोशेनबर्ग, हेस, जोडरेिंण आनी श्ट्राइशश् साशकल्लद्यांची सांगात मेळ्ळो. १९२३ त हिटलशज म्यूजिक शाशंत क्रांती घडोवज हाडपाचो यत्न केलो. पूण ताचे यत्ज अपेशी १८५ आयल्या उपशंत तो जर्मजींत आपली हुकूमशायं स्थापीत करपाच्या वावशक लतागलतो. ताचे सते 3ांड आवाज उठयतल्यांचेर फटीचे अाळ दवश्रूज झाबाए विरोधकांक जिवेशीं मारले. मार्च १९३३ त धेतिल्ले संसदेचे वेंवणुकेंत जाझी पक्षाक ४३.९% मतां मेळ्ळीं. उपरांत हिटलशज सुरू केली. ऑगस्ट १९३४ त हिब्डेलबर्ण हाका मरण आयल्या उपरांत हिटलशळ आजी ताच्या वांगडद्यांनी जर्मनीचे अध्यक्षपद आजी तातूंत ताका ९0% जर्मज जलतेची तेंको मेळ्ळो, जर्मजची पुशय झता आपल्या हातांत घेतल्या उपरांत देशा भितल्ली कामगिरी ताणे आपल्या