Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/949

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

वीज उपकरणां.उदेदगीक साधनां,मशीनां.वेगवेगळीं हत्त्यारां आनी गाडयांचें सामान हांचो आस्पाव जाता.रसायनां,अन्न,प्रक्रिया,कपडो,रेशीम आनी काग तयार करप हेय म्हत्वाचे उद्देग .प्रिक्रिया केल्ल्या मालांत मुखेलपणान चीज आनी चॉकलेटींचो आस्पाव जाता.हांगाचे चडशे कारखाने ल्हान वा मध्यम आकाराचे आसले तरी उच्च द्ज्र्याचो माल तयार करप हें तांचें खाशेलेपण आसा.कारखान्यां खातीर मुखेलपणान विद्युत शक्तीचोच चड वापर जाता आसलो तरी अणूशक्तीचोय बऱ्याच प्रमाणांत वापर जाता.

पर्यटन हो स्वित्झर्लंडाचो पारंपारीक वेवसाय.हिमान भारिल्ल्यो ऊंच दोंगुल्ल्यो आनी थंयचे हेर सोबीत देखावे पर्यटकांक आकर्शीत करतात.दर वर्सा थंय सुमार इकरा दशलक्ष पर्यटक देशाक भेट दितात असो अदमास आसा.पर्यटकांक बरी सेवा मेळची म्हूण स्वित्झ सरकारान साबार हॉटेलां आनी खेळां-मैदानां आनी हेर सोयी निर्माण केल्यात.

स्वित्झर्लंडाचे सबंद संवसारांत वेपारी सबंद आसात.पूण तांचो वेपार मुखेलपणान अस्तंत युरोपी देशां कडेन चड आसा.आयातीपरस निर्यात चड जाता.बँकींग होय देशांतलो मुखेल उद्देग.संवसारांतल्यो सगळ्यांत चड सुरक्षीत बँको,अशी हांगाच्या बँकांची ख्याती आसा.स्वित्झ फ्रँक हे देशातलें अधिकृत चलन.

येरादारी आनी संचारणः

देशाची चडशी भूंय पर्वतांची आसून लेगीत येरादारीच्या मळार थंय चड सुदारणा जाल्ली आसा.देशांतल्या पुराय रेल्वे मार्गांचेर सरकारी नियंत्रण आसा.देशांत ऊंच ऊंच पर्वत आनी दोंगर आशिल्ल्यान रेल्वेमार्ग व्हरचे खातीर तांचे मदल्यान साबार बोगदे खणल्यात.लोचेबर्ग,सेंट गोथार्ड आनी सिम्पलोक हे थंयचे मुखेल बोगदें सिम्पलोन बोगद्याची लांबाय 19. किमी. आसून संवसारांतल्या व्हड बोगद्यांभितर ताचो आस्पाव जाता.देशांतले रस्तेंय रुंद आनी बरे आसून,ऊंच पर्वतांचेरय ते पातळळ्या.रस्त्यां खातीरय खूब बोगदे खणिल्ले आसात.ऊंच प्रदेशांतल्या रस्त्यांचेर शिंयांच्या दिसांनी हिंम जमिल्ल्यान ते वर्सांतले कांय म्हयनेच उक्ते उरतात.1964त खणिल्लें ग्रेट सँट बर्नार्ड बनेल(बोगदो 5.6 किमी) स्वित्झर्लंड आनी इटालीक जोडटा.सँट गोथार्ड रोड टँनल(16.32 किमी) हे रस्त्या मार्गांवयलो संवसारांतलो सगळ्यांत व्हडलो बोगदो ऱ्हायन न्हंयेवरवीं कांय प्रमाणांत उदका येरादारी चलता.जिनिवा आनी झुरीच शारांत आंतरराश्ट्रीय विमानतळ आसात.

स्वित्झर्लंडात लागीं लागीं 90 दिसाळी उजवाडा येतात.चडशी खबरांप्रां जर्मन भाशेंतल्यान उजवाडायतात.रेडिओ आनी दुरचित्रवाणीवयलो कार्यावळी सरकाराच्या नियंत्रणाखाल प्रसारीत जातात.कांय खाजगी रेडोओ केंद्रीय थंय आसात,पोस्ट,टेलीग्राफ आनी टेलीफोनाचेरय सरकारी नियंत्रणाखाल चलता.

स्विडन उत्तर युरोपांतलें एक गिरेस्त उद्देगीक राश्ट्र.स्कॅन्डीनेवीयन व्दिपकल्पाचो तो उदेंत भाग.क्षेत्रफळाचे नदरेन युरोपांतले तें चवथ्या क्रमांकाचें राश्ट्र.क्षेत्रफळ 449,964 चौ.किमी.उत्तर-दक्षिण चडांत चड लांबाय 1,572 किमी आनी रुंदाय 499 किमी.दर्यादेग 7,564 किमी.देशाचे अस्तंतेक आनी वायव्येक नॉर्वे,उदेंतेक फिनलँड आनी बोथानिया आखात,आग्नेयेक बाल्टीक दर्या आनी नैत्र्यत्येक कॅट्गेट दर्या आसा.स्टॉल्कहोम हें देशाचें राजपाटण.क्रोना हें थंयचें अधिकृत चलन.

भूंयवर्णनः

स्विडन हो सकॅन्डीनेवीयन व्दिक्लपाचो एक उदेंत भाग.अस्तंतेकडले देशाची भूंय ऊंच दोंगरी आसून,उदेंते कडेन बोथनीय आखात आनी बाल्टीक दर्याकडेन ती देंवत रावल्या.देशाक लाबिल्ल्यो लांब दर्यादेगवयल्यो दक्षिणेकडच्यो वेळो रेंवाट आसात. जाल्यार अस्तंत आनी उत्तरेकडच्यो वेळो तळपी आनी सुक्यो आशिल्ल्यो.दर्यादेगांनी जुंव्यांचे खूब चोंबे आसात.गोट्लँड हो स्विडनांतलो सगळ्यांत व्हडलो जुंवो.ओलँड होय जुंवो म्हत्वाचो.दोनय जुंवे बाल्टीक दर्यांत आसात. भूंयरचणूकेचे नदरेन देशाचे चार वांटे केल्यात ते अशे-1) पर्वतीय प्रदेश 2) भितर आशिल्ली उत्तरभूंय 3) स्विडीश सकलभाग आनी 4) दक्षिणेकडची स्विडीश ऊंच भूंय.

उत्तरेकडेन आशिल्लो पर्वतीत प्रदेश हो कोलेन पर्वताचोच एक भाग.स्वडीन आनी नॉर्वे हांची शिम ह्या पर्वतान तयार केल्या.हिमान भरिल्लीं साबार ल्हान ल्हान तेमकां त्या प्रदेशांत आसात.त्या प्रदेशांतले 2,111 मी.उंचायेचें मॉट कॅबनॅकायसे हें देशातलें सगळ्यांत उंचेलें तेमूक.ह्या पर्वतीय प्रदेशाचो साप्प उत्तरेकडचो भाग वसू म्हळ्यार झाडां-पेडां नाशिल्लो देश.हो प्रदेश साप्प थंड.

उत्तरेकडचो भितरलो भाग हो दोंगरी प्रदेश.पायन आनी सप्रूसच्या दाट रानांनी हो प्रदेश भरला.ह्या भागांतल्यान दक्षिणे कडेन व्हांवपी खूब न्हंयो आसून,तांचेसावन खोल आनी अशीर देगणां तयार जाल्यांत ,बोथनिया सरोवरांय खूब आसात.ह्या प्रदेशांत आशिल्ले ठोरने न्हंयेन स्विडन आनी फिनलँड हांचे मदली शीम तयार केल्या.लुले,उमे,एनगर्मन आनी डाल ह्यो प्रदेशांतलो हेर म्हत्वाच्यो न्हंयो.

स्विडीश लोलँड हो स्विडनाचो मध्य आनी दक्षिणे कडचो सपाट प्रदेश.मध्य सपाट भाग खूब रुंद आसून थंय खूब तळीं आसात.त्या भागांतलीं बॉनेर्न आनी वाटेर्न हीं देशांतलीं सगळ्यांत व्हडलीं तळीं.बॉनेर्न ह्या तळ्यान देशाचो सुमार 5,584 किमी.भाग रेवडिल्लो आसून,युरोपांतलें तें एक सगळ्यांत व्हडलें तळें.दक्षिणे कडची सपाट भूंय ही मुखेलपणान पिकाळ शेतमी जमीन.

दक्षिणेकडचो ऊंच प्रदेश हो गॉटलँन्ड सडो म्हूण प्रसिद्द