Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/914

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

सोरो, पानां, सुपाऱ्यो आनी व्हंकलेखातीर व्होंट घेवन येतात. मागीर व्हंकलेची व्होंट भरतात आनी न्हवऱ्यावटेनच्यान हाडिल्लो हुंडो बांकाचेर दवरतात. व्हंकलेवटेनची मंडळी तो थारिल्ल्या प्रमाण आसा काय ना तें पळयतात आनी स्विकारता.

चौक म्हणजे बारा चौकोन आनी त्रिकोन हांणीं तयार केल्ली एक रांगोळी काडटात. तातूंत रंग भरतात. पयल्या चौकोनाचेर जायत्या देवतांक आवाहन करतात. उपरांत दुसऱ्या चौकोनाचेर एक पाट मांडटात. व्हंकल ताचेर बसता. सवाशिणी तिका हळद लायतात आनी तेलवण करतात. धवळारीण त्या वेळार पदां म्हणटा. दर एका चौकोनाचेर पाट दवरून सवाशिणी व्हंकलेक हळद लायतात. ताकालागून ही कार्यावळ तीन-चार वरां तरी चलता. ताच्या उपरांत व्हंकलेचो मामा तिका आपले मांडयेर घेता. मागीर एक सवाशीण दोगांकय हळद लायता. उपरांत मामा व्हंकलेक केळवण दिता. अशेचतरेन जांकां व्हंकलेक केळवण करपाची आसता ते तिका मांडयेर घेतात.

दुसऱ्या दिसा व्हंकलेक पाट्यार बसयतात. तिच्या फाटल्यान तिची आवय बसता. मागीर व्हंकलेक हळद लायतात. तिच्या केसांक नाल्लाचो रोस लायतात. मागीर तिचे तकलेर एक थाळी उमथी धरतात आनी तिचेर पांच कळशांतलें उदक वोततात. न्हाण घाल्या उपरांत ती घरांतल्या देवतांक विडो आनी तांदूळ ओंपता.

मागीर ती अश्टपुत्री न्हेसल्या उपरांत तिच्यो धेडयो तिच्या केसांत आनी विणयेंत फुलां माळटात आनी तिका भांगरां घालतात.

न्हवरो घोड्याचेर बसून दबाज्यान व्हंकलेच्या घरा येवपाक भायर सरता. तो हातांत नाल्ल आनी सुरी धरता. लग्नाच्या वेळार ताचो धेडो ह्यो वस्तू ऊंच धरता. मिरवणूक लागीं पावल्या बरोबर व्हंकलेची व्होंट भरतात आनी तिच्या गळ्यांत मंगळसूत्र बांदतात. न्हवरो माटवांत भितर सरतना प्रवेशदाराक लायिल्ली घाऱ्यांनी माळ तोडटा.

न्हवरो-व्हंकल तांदूळ आशिल्ल्या दोन परातींत एकामेकांक फुडो करून उबीं रावतात. तांचेमदीं अंतरपाट धरतात. अंतरपाटावयल्यान तांचे मानेभोंवतणी जानवें घालतात. मंगलाश्टकां म्हणून जाल्या उपरांत जानवें ल्हान करून व्हंकलेच्या गळ्यांत बांदतात. मागीर रोखडेच न्हवऱ्या-व्हंकलेचे भाव तांकां उखलतात आनी तांच्या जाग्यांची अदला-बदल करतात. मागीर न्हवरो-व्हंकल एकामेकांच्या गळ्यांत हार घालतात. जमिल्ले लोक तांकां केळवण भेटयतात.

केळवण जाल्याउपरांत भट पुरोयत न्हवऱ्या-व्हंकलेच्या वस्त्रांची गांठ मारता आनी न्हवऱ्याच्या दोन बाशींगांमदलें एक काडून व्हंकलेच्या कपलाक बांदता. न्हवऱ्याच्या मनगटांतलें चेंडूकय (कांकण) तो व्हंकलेच्या मनगटांत बांदता. ताच्या उपरांत पुरोयताचें काम सोंपता आनी न्हवरो-व्हंकल कांय खेळ खेळटात.

ताचेउपरांत व्हंकलपावणी घोड्यावयल्यान न्हवऱ्याच्या घरा वचपाक भायर सरता. वाटेर जायतीं देवळां, कुलदेवतां हांची भेट घेवन आनी पाटलाच्या घरा वचून मागीर व्हंकलपावणी न्हवऱ्याच्या घरा वता. घरांत भितर सरचेपयलीं न्हवऱ्या-व्हंकलेच्या तकलेर एक वस्त्र धरतात. दाराक बांदिल्ली माळ न्हवरो तो़डटा आनी व्हंकल उजवो पांय तांदळांचे पिशवेक लायता.

तिसऱ्या दिसा सकाळीं व्हंकलेक कुळारा व्हरतात आनी न्हाण घालून नवे कपडे न्हेसोवन परत तिका घोवागेर पावयतात.

मागीर न्हवरो-व्हंकलेन सुर्याक पांयां पडप, ऐरी नांवाच्या घटांच्या उतरंडीची पुजा करप आनी माटवाच्या दारांत लायिल्ल्यो केळी न्हवऱ्यान कापप हे विधी जावन लग्नाची कार्यावळ सोंपता.

पयलीं बायलांचो चडसो घोवागेरच जातालो. बाळंटेरावेळार वैजीण तिका पालव दिताली. बायलेक जशो वेणो येवपाक लागल्यो म्हणजे देवाक नाल्ल ओंपताले आनी तेराव्या दिसा तो फोडटाले. भुरगें आनी बाळंटीक बाजेचेर न्हीदयताले आनी चाळीस दिसांउपरांत ती बाज दर्याच्या उदकांत तीन दीस बुडोवन दवरताले. जल्मल्यापसून भुरग्याक आनी आवयक सद्दां दोन फावट तेल लावन न्हाणयताले. पूण आतां चडशो बायलो बाळंटेराक इस्पितळांनी वतात.

सव्या दिसा सटयेची पुजा करतात. एका पाट्याचेर मूठभर फोव, पांच विड्याचीं पानां, पांच सुपाऱ्यो, बादाम, खारको, नाल्ल, रूईचीं आनी कोडूलिंबाचीं पानां, दिवे, सव्वा रुपयो ह्यो वस्तू दवरतात. आवय भुरग्याक घेवन पाट्यालागीं न्हीदता. उपरांत वैजीण दारांत वचून सुपाची पुजा आवय पाट्यालागीं विडो, दक्षणा दवरून पाट्याक पांयां पडटा. वैजीण तिची व्होंट भरता आनी तिका 'सटयेंतल्यान सुटका जाली' काय विचारता. ती तीन फावट 'न्हय' अशी जाप दिता. रातचीं न्हीदचे पयलीं पाट्यालागीं कागद-पेन्सिल दवरतात. सदीदेवता येवन भुरग्याचें भविश्य बरयता असो समज आसा. दुसऱ्या दिसा सकाळीं घरांतलो कोणय कळनासतना पाट्यावयल्यो वस्तू व्हरून दर्यांत सोडटा.

बाराव्या दिसा सुयेर सोंपता. त्याच दिसा भट भुरग्याच्या जल्मावेळाचें नक्षत्र पळोवन खंयच्या अक्षरान सुरू जावपी नांव दवरचें तें सांगता. मागीर भुरग्याचो बारसो करतात. भुरग्याचें जावळ चडकरून एकवीरा वा खंडोबा हांच्या देवळांत वचून काडटात.

हे लोक मडें लासतात. ल्हान भुरग्यांक, तशेंच देवी, पटकी सारकिल्ल्या साथींनी मेल्ल्यांक मात पुरतात.

आसन्नमरण व्यक्तीच्या तोंडांत जमिल्ले सोयरे गंगाजल घालतात. व्यक्ती मेल्याउपरांत तिका नवे कपडे आनी अलंकार घालतात. कांय लोक दारांत भजनां म्हणत बसतात. सगळे नात्यातले