मुळाव्याध हांचेर गुणकारी आसा.
पिठाची भाकरी, बियो चड खाल्ल्यार विषबाधा जांव येता. ह्या तांबड्या साळकाक धार्मिक म्हत्वूय आसा.
निळें साळीकः मराठीः कृष्णकमळ; हिंदी आनी गुजरातीः निलम, नीलपद्म; संस्कृतः नीलोत्पल;इंग्लिशः ब्यू लोटस ऑफ इंडिया, इंडियन ब्यू वॉटर- लिली; लॅटिन निंफिया स्टोल्लॅटा; कूळः निंफिएसी.
खूब वर्सा जगपी साळकाची एक जात. ही मूळची आग्नेय आशियांतली. तिचो मूलक्षोड लांब वाटकुळो (लांबगोल); पानां 12- 20 सेंमी. वाटकुळ्या आकाराचीं, तळाकडे अशीर आनी खंडीत भागांनी आसतात. फुलां व्हडलीं निळीं,जांबळीं, धवीं आनी गुलाबी मंद वासाचीं, दिसभर फुलिल्लीं आसतात. बियांचेर उब्यो वळी आसता.
ह्या साळकाचो सगळो भाग खावपासारखो आसून बियो भूक वाडोवपी आनी मूलक्षोडाचो पिठो हेर साळकांप्रमाण वखदी आसता.
सिंग, ग्यानी झैलः (जल्मः 5 मे 1996 संधावन, फरिदकोट, पंजाब) . भारताचो सातवो राष्ट्राध्यक्ष. ताचें मूळनांव जर्नाल सींग. ताचो दल्म गरीब शेतकामती घराण्यांत जालो. ताचो बापूय किशन सिंग हो मुळांत मेस्त. पूण उपरांत ताणें जमीन घेवन शेतकी जीण आपणायली. झैल सिंग स वर्सांचो आसतनाच ताच्या बापायक मरण
आयलें. उपरांत ताचो सांबाळ ताचे आवयन केलो. आपलो भौशीक आनी राजकीय विचारसरणेचेर आवयन घालून दिल्ल्या संस्कारांचो व्हड वांटो आसा हें झैल सिंग मान्य करता. ताच्यो शिक्षणावुशीं व्हडलीशी म्हायतीं मेळना. पूण ताका ' ग्रंथी ' म्हळ्यार (पवित्र ग्रंथ साहेब वाचून ताचें स्पश्टीकरण करपी) जावपाचो नाद आशिल्ल्यान ताणें त्या मार्गान शिक्षण मेळयलें. ग्रंथी म्हूण वावूरताना ताणें पवित्र ग्रंथाविशीं व्हड गिन्यान मेळलें. देखून ताका ' ग्यानी ' हें नांव पडलें.
भुरग्यापणांतल्यान तो शांत आनी कश्टी स्वभावाचो. ल्हानपणांत ताणें मेस्तपण, धवडकाम, जातीं शिंवप, रस्ते करप, घरां शिंवप, शेतांत नांगर धरप असलीं कामां केल्यात. ताणें भुरगेपणांत तयाक केल्ली गुरू ग्रंथ साहेबाची पालखी ही एक बऱ्यांतली बरी कलाकृती आसा.
सुटकेझुजारी म्हणूनय ताणें नामना जोडल्यात. पंजाबाचो महाराज आनी ब्रिटीश सरकाराचे जुलमी राजवटीआड आवाज काडलो म्हूण ताका खूब खेपे बंदखणीची ख्यास्तूय भोगची पडली. जालियनवाला बागेंतली- दुखेस्त घडणूक, तशेंच भगत सिंग, राजगुरू, सुखदेव ह्या सारकिल्ल्या क्रांतिवीरांच्या प्रेरणेंतल्यान ताणें स्वातंत्र्यझुजांत वांटो घेतलो. सुवेक तो क्रांतीकारी पंगडाक मेळून बंद, उठाव घडोवन हाडप असलो वावर करतालो. पूण उपरांत काँग्रेस पक्षाक मेळून ताणें गांधीजीची विचारसरणी आपणायली. पंजाबांत काँग्रेस पक्षाची स्थापणूक करपाक ताणेंच फुडाकार घेतिल्लो. पिरायेच्या विसाव्या वर्सा 1936 त किसान मोर्चा आयोजीत केल्लो म्हूण ताका पयले खेप बंदखणीची ख्यास्त जाली. 1938त ताक धरलो आनी पांच वर्साखातीर खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. 1946त फरिदकोट जिल्ह्यांत राश्ट्रीय बावटो चळवळ घडोवन हाडिल्ल्या कारणान ताका परतून बंदखणीची ख्यास्त भोगची पडली. स्वातंत्र्य चळवळीवेळार ताका खूब खेप बंदखणींत रावंचो पडलो. देखून बंदखणींत आसतना ताणें आपलें नांव झैल सिंग लायलें. स्वातंत्र्या उपरांत त्याच नांवान ताणें प्रसिद्दी जोडली.
ग्यानी झैल सिंग एक खांपो संघटक आशिल्लो. तो फरिदकोट राज्य काँग्रेसचो संस्थापक आशिल्लो. हे संस्थेचो आनी राज्य प्रजा मंडळाचो अध्यक्ष म्हूण ताणें वावर केलो. तशेंच 1962त तो राज्य सभेचो वांगडी म्हूण वेंचून आयलो. 1962 त फरिदकोट मतदार संघातल्यान तो पंजाब विधानसभेचेर वेंचून आयलो. 1972 चे भौशिक आनी वेंचणूकेंत तो पंजाब विधानसभेचो परतून वेंचून येवन पंजाबाचो मुखेलमंत्री जालो. मुखेलमंत्री जाल्या उपरांत ताणें भौशिक आनी आर्थीक मळाचेर उदरगत घडोवन हाडपाखातीर साबार नव्यो येवजणो चालीक लायल्यो. केंद्र सरकारांत इंदिरा गांधीच्या मंत्रीमंडळांत गृमंत्री म्हूण ताणें वावर केलो. 15 जुलय 1982 दिसी तो भारताचो राश्ट्रपती म्हूण वेंचून आयलो. 25 जुलय 1982 ह्या दिसा भारताचो सातवो राश्ट्रपती ह्या नात्यान ताणें राज्यकारभाराचीं सुत्रां आपल्या हातांत घेतलीं. उपरांत 25 जुलय 1987 मेरेन हें पद ताणें सांबाळ्ळें.
ग्यानी झैल सिंगाचें म्हानपणांतूच म्हळ्यार पिरायेच्या अठराव्या वर्सा प्रधान कौर हिचेकडेन लग्न जालें. ग्यानीक एक चलो आनी तीन चलयो आसात. वाचन हो ग्यानीचो मुखेस छंद. तशेंच ताक संगीत आनी कवितांचोय नाद आशिल्लो.
सिंग, चौधरी चरणः (जल्मः 23 डिसेंबर 1902, मेरठ उत्तर प्रदेश; मरणः 29 मे 1987).
