वाजयतात आनी दाव्या हाताच्या बोटांनी तार कुशींतले तारेकडेन दामून स्वर निर्माण करतात. ह्या गजाक घोड्याचे केंस लायिल्ले आसता.
हकिम बकरात गौ हाणें सारंगी हे वाद्य निर्माण केलें म्हण्टात. तशेंच मियाँ कल्लूखॉन तें तयार केलें अशेंय सांगतात.
इ. स. च्या. १६ व्या शेंकड्याच्या निमाणेकडेन शार्ङ्गदेवान सारंगीचो उल्लेख केला. सारंगीच्या मध्यकालीन उल्लेखांवयल्यान हें मुळांत लोक वाद्य आसुंये आनी उपरांत फावो त्यो सुदारणा करून ताचो अभिजात वाद्यांत आस्पाव केलो आसुंये, अशें दिसता.
हें मधुर वाद्य आसून, ते साथ दिवपाखातीर तशेंच स्वतंत्र वादनाखातीर वापरतात.बुंदुखाँ, गुलाम साबिर, मिर्जा महमूद अली, रामनारायण हे कांय नामनेचे सारंगी वादक आसता.
सालदाञ्ज आंतोनियु :(जल्म : १५९८, मोरोक्को, आफ्रिका ; मरण : १६६३, साश्टी).
नामनेचो मिशनरी कवी. ताचो बापूय पुर्तुगेज आनी आवय इटालियन आशिल्लो. लश्करांत सामील जावपाक आंतोनियु भारतांत आयिल्लो. पूण योगायोगान तो जेजुइट सोसायटींक लागीं जालो. १६१५ त ताणें धर्मोपदेशकाचो पेशा आपणायलो आनी तेन्नाच्याच सुमार पन्नास वर्सां ताणें साश्टीच्या जेजुईत मिशनांत काम केलें.
ताणें कोंकणी आनी मराठीचो खोलायेन अभ्यास केलो. ह्यो भाशा तो सहजतायेन उलयतालो. ताणें ' सांत आंतोनीची जीवित्वकथा ' हो काव्यग्रंथ बरयलो. सेंट पिटरावरीच सेंट अँथनी हो दुसरो एक ख्रिस्त शिश्य जावन गेलो. सालदाञ्ज हाणें ताच्या चरित्राचो विशय घेवन आपले पुराणग्रंथ बरयलो. १६५५ त हो ग्रंथ मुद्रित जालो. ताचो ' जिवीतवृक्षाची फळें ' (Fruitos de Arvore do Vida) ह्या नांवाचो आनीक एक हस्तलिखित ग्रंथ लंडन हांगा आसून ताची मुद्रीत प्रत खंयच उपलब्ध ना.
सालदाञ्ज, विसेंत जुआंव पेद्रु : (वि. जे. पी. - खडप) (जल्म :९ जून १९२५, मंगळूर ; मरण : २२ फेब्रुवारी २०००, मंगळूर).
नामनेचो कोंकणी साहित्यिक. ताका वि. जे. पी. म्हूण वळखताले.ताणें प्राथमिक शिक्षण सेंट जॉजफ शाळेंत घेतलें. उपरांत एम. ए. जातकच मंगळूरच्या हायस्कुलांत शिक्षकाचें काम केलें. १९५० वर्सा कोंकणी फिल्म तयार करपाखातीर मुंबय गेलो. थंय तो हिंदुस्थान कोऑपरेटीव्ह इन्शुरंस सोसायटींत काम करूंक लागलो. तेन्नाच ताणें ' पयणारी ' हें कोंकणी सातोळें (कानडी लिपींत) चालू केलें. सात वर्सा तो त्या पत्राचो संपादक आशिल्लो. १९६० वर्सा तो परत मंगळूराक आयलो. मंगळूरांत कांय तेंप ताणें ' नवभारत ', तशेंच ' कन्नडवाणी ' ह्या कन्नड दिसाळ्यांचो संपादक म्हूण काम केलें.
' खडप ' ह्या लिखणे नांवान ताणें ५० वयर कादंबऱ्यो, सुमार ७० नाटकां आनी १५०० वयर कवनां आनी गितां तशेंच जायतें लिखाण केलां. चरित्र कादंबरीकार म्हणून ताची नामना आशिल्ली. टिपू सुलतान किरिस्तांव लोकांक बंदखणींत दवरिल्ले ताचेर आनी इन्क्विजिशनाचे फांटभूंयेर ताणें जायत्यो कादंबऱ्यो बरयल्यात तातुंतल्यो देवाचे कृर्पेन, बेलगाडीचो नालताजार, मोगाची महिमा, सायबा भोगोस, वांजेलाचे वाटेर, या तरी मंगळपरी हांची चड नामना आसा.
कोंकणी साहित्याच्या आनी कलेच्या मळार ताणें केल्ल्या उपाट वावराक लागून १९८२ वर्सा ताका अखिलभारतीय कोंकणी परिशदेचो अध्यक्ष केलो. १९७५-७६ वर्सा तो कर्नाटक कोंकणी भाशा मंडळाचो अध्यक्ष आशिल्लो. मंगळूरांत १९९२ वर्सा ' कर्नाटक साहित्य अकादमी ' स्थापना जाली. तिचो पयलो अध्यक्ष जावपाचो मान ताका मेळ्ळो. ' राकणो ' पत्राच्या संपादक मंडळांत ताणें २५ वर्सां काम केलां. तेभायर ' अमर कोंकणी ' हे नागरी आनी कन्नड लिपींत उजवाडाक येवपी पत्रिकेचो तो संपादक आशिल्लो.
ताका संगिताचीय आवड आशिल्ली. फिलमिनिक कॉयर घडोवन ताणें जायत्यो संगीत कार्यावळी केल्यात. ताणें योगाचो तशेंच होमयोपथीचोय अभ्यात केला.
सालदाना, जुजे लॅडिसलाव : (जल्म : २६ जून १९१३, सांत- इस्तेव, तिसवाडी ; मरण : ३० जून १९८१).
सुटकेझुजारी. ताणें माध्यमिक शिक्षण इंग्लिशींतल्यान घेतलें. गोवन युथ लीग, नॅशनल काँग्रेस गोवा आनी युनायटेड फ्रंट गोवन्स ह्या संघटनांच्या राजकीय फुडाऱ्यांच्या मार्गदर्शनाखाला तो वावर करतालो. हाचेभायर राश्ट्रीय पत्रकां वांटपाचेंय तो काम करतालो. पोलिसांनी ताक काणकोणा धरलो आनी पणजे हाडून णव म्हयने बंदखणींत दवरलो. उपरांत प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार चवकशी करून आग्वाद बंदखणींत दवरलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केलो.
सालाद :हरव्या भाज्यांपासून तयार केल्लो एक खाण प्रकार. प्राचीन काळापासून ' सालाद ' ह्या जिनसाक आमच्या आहारांत म्हत्व आसा. ऋषी- तपस्वी आपल्या आहारांत हरव्यो भाज्यो जांव कंदमूळां हांचोच आस्पाव करतालो. कारण ह्या हरव्या आहारांतल्यान तांकां
