तेचप्रमाण उत्तान श्रृंगार, प्रेम प्रणय भावनेच्या चित्रमाक लागून सनातनी लोकांनी ताचेर टिकेचो भडिमार करून मोठो बोवाळ केलो. सागराच्या ला़टा, ढासळलेले बुरूज, जगावेगळा, वादळातील नौका, निवारा, सोनोरी उन्हं, लक्ष्मणरेषा, बीजेची कोर, मोहन, मोडलेला माड, चांडाळ, कौमार्याचे बंध, मायेचा वाकसा, पाझर, एक वेडा माणूस, तानी ह्यो ताच्यो कथा आनी हेर नांवाचे ताचे कथा झेले बरेच गाजले.'मांडवी तू आटली' ही एक राजकीय स्वरूपाची कादंबरी आनी 'ब्राह्मण' (मूळ पुर्तुगेज कादंबरीचो अणकार) ही ताची दुसरी कादंबरी तेचप्रमाण ताचें गोव्याकडची माणसे (व्याक्तीचित्र) हें पुस्तकय बरेंच गाजलें.
फुडाराक आपल्या माय भाशेतल्यान कोंकणीतल्यान अभिव्याक्ती चड बरी जाता हें मतीन धरून ताणें बरींच उतरां कोंकणी बरोवपाक सुरवात केलीं आनी मराठी इतलेंच कसदार कोंकणी साहित्य मिर्मिलें. 'पापडा कवळ्यो', 'रामग्याली वागा भोवंडी', (भुरग्या कादमबरीका), कथाशिल्प (साहित्यसमीक्षा), 'खबरी कांय वर्माच्यो कांय कर्माच्यो'(ललितनिबंध) ही ताचीं गाजिल्लीं पुस्तकां. ताच्या 'खबरी' ललितनिबंधाक ताका १९८२ ह्या वर्सा साहित्य अकादमीचो पुरस्कार लाबलो. गोंय कला अकादमीचो साहित्या पुरस्कार फाव जालो. 'हेराल्ड ट्रिब्यूना' न संवसारांतल्या विंगड विंगड भातांतल्यान कथा सर्तींनी ताका मराठीखातीरचें पयलें बक्षिस, ताच्या 'मोहोर' हे कथेक मेळ्ळें १९६८ त विलेपार्ले गोमंतक मराठी साहित्य संमेलनांत ताच्या 'लक्ष्मणरेषा' ह्या कथा झेल्याक भांगरापद लाबलें.१९७७ त कुडचडे सावर्डे हांगा जाल्ल्या गो.म.सा. संमेलनाचे अध्यक्षपद ताणें भुशयलें .१९८० त गोंय सरकाराचो सहित्यिक म्हुणून राज्य पुरस्कारय ताणें जोडलो.
उपरोधिक, उपहासपूर्ण, नर्म-विनोदी शैलीन तशेंच सूचकतायेन ताणें गोंयची समाज जीण साहित्यांतल्यान चित्रायली. उत्तर श्रृंगार आनी प्रणय भावनेप्रमाण गंभीर वास्तवतायेन तामें लोकांक अंतर्मुखय केलें. गोंय स्वातंत्र लडो लोकांमुखार जीवो उबो केलो. समाजजीण व्यक्तीजीणेवांगडा स्वताच्या जीणेची चिरफाडय ताणें केली आनी ती करताना समाजीक दंभाचेर, धोंगापोंगाचेर बोटय दवरलें.
सरदेसाय, वामन बाळकृष्ण :( जल्म : २५ मे १९२३ वाडी- ताळवली, फोंडा).
ताचें पुराय नांव बाळकृष्ण प्रतापराव सरदेसाय. लायसियमचें ७ व्या वर्साचें शिकप करून, ताणें इश्कोल मेदिकाचें पयल्या वर्साचें शिक्षण घेतलें.
भुरगेपणासावन तो गोंया सुटकेखातीर वावुरलो. तरीय पूण तो खंयचेच एके संघटनेकडे बांदिल्लो नाशिल्लो . मुखेलपणान तो राश्ट्रीय प्रचाराचें काम करतालो. १९४७ त 'ज्वाला' चे अंक वांट्टना तो सांपडलो. ताच्या ह्या कामाकलागून, तशेंच भूमीगत कार्याक लागून ताका अटक करून प्रदेशीक लश्करी न्ययालयामुखार उबो केलो. तेन्ना ताका सात म्हयन्यानी ख्यास्त फर्मायली आनी ताचे सगळे राजकीय हक्क काडून घेतले.
उपरांत तो फोंडेच्या आल्मैदा कॉलेजींत, शिकोवपी म्हणून वावूरलो.थंय ताणें राश्ट्रीय चळवळी संबंदीत कार्य केलें. ताचें उपरांत तो वर्धा गेलो. थंयच्यान नागपूराक पावलो आनी थंय तो गोंय मुक्तताय चळवळींत वांटो घेवापाखातीर लोकांक तयार करूंक वावूरलो.
१९५५ त प्रो. फ्रन्सिस्को कुर्रय आफोंसु हाच्या फुडारपणाखाला आकाशवाणीचेर राश्ट्रीय कोंकण आनी पुर्तुगेज कार्यावळींखातीर ताणें काम केलें. हेचवेळार निकलाव मिनेझिस आनी लिबिया लोबो (उपरांत ती ताची घरकान्न जाली) हीचे वांगडा गोंयचे शिमेचेर १९५५ ते १९६१ मेरेन भूमीगत रेडिओ केंद्र (व्हॉयस ऑफ फ्रिडम ) चलयले. ऑक्टोबर १९६१ तच पुर्तुगेजांचे वसणुकेंतल्या प्रतिनिधींची आंतरराष्ट्रीय परिशद दिल्ली हांगा जाली. ते परिशदेंतय तो वांटेकार जालो. 'ऑपरेशन विजया' च्या वेळार लोकांक वांटपाक छापिल्ल्यो जायराती पयार करपाक ताणें व्हड आदार दिलो. तशेंच लश्करी कारवायेच्या वेळार पुर्तुगेजांनी बळजबरीन घेतिल्ल्या म्हत्वाच्या पुर्तुगेज कागदप्रतांचें इंग्लिशींत भाशांतर करपाचेंय काम ताणें केलें.
डॉ. दत्ताराम सुखठणकार, दिवाकर काकोडकार, जनार्दन, शिंक्रे, इव्हाग्रियु जॉर्ज, बाबला सिंगबाळ , नरसिंह सुखठणकार, प्रसाद सुखटणकार हे तांचे चळवळींतले वांगडी. गोंय मुक्तताये उपरांत ताणें सरकारी नोकरी केली. आंगोल हांगा राजदूत म्हणून ताणें काम केलें. निवृत्त काळांत 'गोवा टुडे' चो संपादक, तशेंच सुनापरांत दिसाळ्याचो प्रकाशक म्हणून तो वावूरलो.
मुळांत तो कवी, गोंय मुकेततायेचे चळवळीवेळार ताणें भोव सुंदर कविता 'अभिजित' हें नांव घेवन रचल्यात. ताचो सगळेतरेचो वावर मतींत घेवन भारत सरकारान ताक 'पदमश्री' भेटोवन ताचो भोवमान केला.
सरदेसा, विजयराव बाबासाहेब राणे :( जल्म : १२ सप्टेंबर १९३६, वडवाल दिवचल).
सुटकेझुजारी. तामें माध्यमिक मेरेन मराठींतल्यान शिक्षण घेतलें. गोवा लिबरेशन आर्मीचो तो वांगडी आशिल्लो. तो चडश्या भूंयगत क्रांतीकारी वावरांनी वांटो घेतालो. शिरगांव मीनाखणीचेर धाड घाल्लया आरोपाकाला पोलिसांनी ताका 31 मार्च 1957 दिसा अटक केली. ताका बरोच मार घालून दोन म्हयने पणजे पोलिस
