Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/835

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

दवरतात. ४-५ वर्सांनी झाडाक फळां योवपाक लागतात. १२-१८ वर्सानी भरपूर पिकावळ मेळटा.

सफरचंदाक ह-याच रोगांचो उपद्रव जाता. खोड काळें पडप (Stem Black) खोड तांबशे जावप (Stem Brown), स्कॅब, मीलड्यू, खोड खूज ह्या सारक्या रोगांचो उपद्रव जाता.किडींभितर खवळाची किड (Scales), मूळां पोखरपी किड ह्या किडींची लागण जाता.

फळां थोडी तांबशी जातकच अचळय काडटात. तीं लाकडी पेट्यांनी घालून देशाच्या हेर वाठारानी धाडटात. फळां खावपाखातीर वापरतात तशेंच तांचेपासून जाम, जेली करता. फळां सुकोवन तशेंच कॅनींग करून दवरतात. फळांच्या रोसा पासूम वायन, व्हीनेगर, ब्रॅन्डी तयार करतात. फळांत पेप्टीन हो पदार्थ चड आशिल्ल्यान पातळ परसाकडे जाता त्या मनशाक हें फळ वखदी गूण दिता. सालीचोय बरो वखदी उपेग जाता. - विश्राम गांवकार

समंध: भूत - पिशें हे योनींतलो एक प्रकार मेल्लेया मनशाक फटल्यान कोणूच सोयरो- धायरो नासता वा मेल्ल्या मनशाच्या मरणा उपरांतचे कांय संस्कार करपाचे उरल्या, मरणा उपरांत असो मनीस समंध जाता असो समज आसा.

एकाद्र्या मनशाची इत्सा पुराय जावचें पयलीं ताका मरण येता जाल्यार तो मनीस संमध जाता अशेंय म्हण्टात.

हावरो मनीस जर समंध जालो जाल्यार तो फाटल्यान उरिल्ले संपत्तीचो उपभोग हेर लोकांक घेवपाक दिना. असो समंध आपल्या दुस्मानाक त्रास दीत रावता अशी समजूक कांय लोकांमदीं आसा.

पिंपळ, वड वा रूमडाच्या झाडाचेर वा खंयच्याय पडक्या घरांत, बांयंत अशा सुवातींनी ताचो राबितो आसता अशें समजप जाता. समंध हो दांडगो आसता असो समज आसा. मांत्रिका कडल्यान समंधाची आराधना करीम ताका प्रसन्न करून घेतल्यार तो त्रास करीना, उरफाटें कुटुंबाच्या ब-याखतीर तो वावूरता असोय लोकांचो समज आसा.

समर्पण: देवाक ना जाल्यार इश्टदेवतेक वेगवेळ्यो वस्तू अर्पण करप, असो ह्या शब्दाचो अर्थ जाता. जी वस्त ज्या जाग्यावयल्यान आयल्या, थंय तिका पावोपाचो असो ह्या शब्दाचो आशय आसा. सगळे जीव देवाकडल्यान आयल्यात. समर्पण क्रियेंतल्यान ते परत देवाकडे पावतले, अशी समर्पणा फाटली भावना आसा.

समर्पणांतलो हो सगळ्यांत व्हडलो हेतू आसलो ती, सगळींच समर्पणां त्याच हेतून जायनात. तातूंत आनीकय कांय गौण भावना कार्यान्वित आसतात.

मनीस मेले उपरांत ताचो आत्मो परलोकांत वता. त्यावेळार तो रावता थंय वा थड्याकडेन ताका उपेग जावंचो ह्या हेतून अन्न उदक दवरपाची चाल पुर्विल्ल्या काळा सावन चलत आयल्या. फुडें आत्याविशीं खूह कल्पना प्रसृत जाल्यो, तांका दिव्य फाव जालें आनी तांका प्रसन्न करून घेवपाखातीर कांय जिन्नस अर्पण करपाची कल्पना जल्माक आयली. सैमाच्या घडामोडींत कितलेशाच शक्तींचो प्रत्यय येता., तांचेकडल्यान फायदो करून घवप वा तांचो कोप टाळप ह्या हेतून तांकां कितेंयतरी अर्पण करपााची प्रथा त्या उपरांत सुरू जाली. अन्नधान्य, फळां, पशुबली, नरबली अशीं कितलेशाच तरांचीं समर्पणा करपी आनी स्विकारपी हांच्या स्वभावधर्माक दवरून जावपाक लागलीं. सादारपणान जे दैवी शक्तीकडे संबंद प्रस्थापित करून घेवपाची इत्सा आसता. तिका अर्पण केल्लो पदार्थ आपणे भक्षण केल्ल्यान तो हेतू साघ्य जाता. ही समजूत सगळेकडे दिसून येता. रानांतल्या जमातींच्या बळिदानांत ही कल्पना आसता, तशी क्रिरिस्तांव धर्मांतल्या 'युखरिश्ट' ह्या विधींतय ती आसा. भूताखेतांचो राग टाळप आनी दवाक प्रसन्न करून लाब करून घेवप हो समर्पणांतलो हेतू जगांतल्या सगऴ्या मानवी समाजांत सापडटा. पूण अशें तरेचो खंयचोय हेतू मनांत दवरीनासतना देवान जे दिल्ले आसा, ते खातीर फक्त उपकार दाखोवपाचे भावनेन तरुंतलोच थोडो भाग ताका अर्पण करप ही रीत सगळ्यांकच सांपडटा.

समाजशास्त्त्र : समाज ह्या मानवी समुदायाचो शास्त्रीय अभ्यास करपी शास्त्र. समाजांतल्या घटकांचो म्हणजे व्यक्तींचो आनी संस्थाचो परस्पर संबंद आनी ह्यी संबंदातल्यान निर्माण जावपी सगऴ्या वेव्हारांची चिकित्सा, विश्लेशण, अनुमान, कारणां परिणाम हांचो आस्पाव ह्य अभ्यासांत जाता. मनीस कुऴयेंतल्यान दर एका घटकाक (समाजाक) समान आचार -विचारांची एक सतत आनी लांब अशी परंपरा आसता. हे परंपरेक संस्कृती म्हण्टात. ही संस्कृती त्या समाजाच्या सगळ्या सानाजिक संबंदांची म्हणजे रितीरिवाजांची, जिवीत तत्वज्ञानाची आचार, आहार,विचारांची सर्वमान्य वा भौमान्य आशी जिवीन प्रणाली आसता. समाज शास्त्रज्ञाच्या मता प्रमाण सगळे जिवसृश्टींत फक्त मनशाचेच बाबतींत सामाजिक वेव्हार अधिकृतपणान अभिप्रेत आसा.

समाज शास्त्राच्या अभ्यासांत जे मुकेल घटक येतात तातूंत समाजाची मुळावी संस्था म्हणून १)कुटूंब, सामाजिक बांदावळ नियंत्रीत दवरपी २) सामाजिक मुल्यां, सामाजिक वेव्हार जाचेर अधिश्ठीत जाला ती समाजाची ३) संस्कृती, हांचो आस्पाव जाता. ह्या