Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/808

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

द्रव्यांचो होम करून ‘पुरूषायेदं न मम’ असो त्याग म्हणचो. मागीर समिधा, चरू आनी आज्य हातूंतल्या दर एका द्रव्याच्या चाळीस आहुतींनी विरजाहोम करचो. तो जातकच ब्रम्हचाऱ्यांक कांय दानां दिवंचीं. मागीर तीन खेपे यजुर्मंत्र म्हणून अग्नीची ज्वाला प्राशन करीत आपल्या जाग्यार अग्नीचो समारोप करचो. घरांतल्यान भायर सरतना पूत आनी हेरांक हो आशिर्वाद दिवंचो-

सर्वे भवन्तु वेदाढ्याः सर्वे भवन्तु सोमपाः।

सर्वे पुत्रमुखं दृष्टवा सर्वे भवन्तु भिक्षुकाः।।

अर्थ- सगळे वेदपारंगत जांव, सगळे यज्ञांत सोमपान करपी जांव,सगळे पुतांचें तोंड पळोवन संन्यासी जांव.

ताचे उपरांत ‘न मे कश्र्चित नाहं कस्यचित्’ (म्हजो कोण ना आनी हांव कोणाचो न्हय) अशें पूत आनी हेरांक सांगून तांचो निरोप घेवंचो. मागीर जलाशयाचेर वचून उदकानच उदकांत तीन पोशे अर्घ्य दिवंचें.

पुत्रैषणा वित्तैषणा लोकैषणा सवैषणा मया परित्यक्ता

अभयं सर्व भूतेभ्यो मत्तः स्वाहा ।

अर्थ- म्हाका पुताची, धनद्रव्याची, यश किर्तीची आनी खंयच्याच गजालींची इत्सा ना. म्हज्यापसून आतां सगळ्या भूतांक अभय आसा.

अशें म्हणून परत एक फावट उदकांजली सोडची. बोंबलीभर उदकांत उदेंतेवटेन तोंड करून उबो रावन ‘तरत्समन्दी....’ ह्या सूक्ताचो पाठ करचो. हाचे फुडें आपूण भिक्षेचेर जगतलो अशें म्हणून आनीक एक पोसोभर उदक सोडचें. शिखा आनी जानवें उदकांत उडोवंचें. विष्णुची प्रार्थना करची. नागडो जावन उत्तरेवटेन पांच पावलां चलचें. कौपीन आनी वस्त्र घालचें. हातांत दंड, कमंडलू आनी आसन ह्यो वस्तू घेवंच्यो. गुरूक शरण वचचें आनी ताचे पांय धरून ‘म्हाका ब्रम्हज्ञान सांग’ अशें मागचें. गुरून एका शंखांत उदक घेवंचें आनी तें प्रणवमंत्रान अभिमंत्रित करून ताणें शिश्याक अभिशेक करचो. शांतिपाठ म्हणून शिश्याचे तकलेर हात दवरचो आनी ताच्या उजव्या कानांत ‘तत्त्वमसि’ जांव दुसरें खंयचेंय महावाक्य उच्चारून ताचो अर्थ सांगचो. मागीर संप्रदायाप्रमाण शिश्याचें नांव दवरचें.

मागीर खंयच्याय एका बऱ्या दिसा एकाद्रया गृहस्थान संन्याशाक मुखार बसोवन माती आनी उदकान ताचे पांय धुंवचे. मागीर त्या यतीन कटीची(कमरेची) शुध्दी करून कटिसूत्र आनी कौपीन धारण करची. कमराभोंवतणी वस्त्र गुंडाळचें. यतीन व्हड यतीक पांयां पडचें. गृहस्थी पुरुशांनी यतीक पांयां पडचें. यतीन ‘नारायण’ असो आर्शिवाद दिवंचो.

संन्याशान कांय गजाली पाळपाच्यो आसतात. ताणें सकाळीं फुडें उठचें. ब्रम्हणस्पतीच्या मंत्रांचो पाठ करचो. देहशुध्दी आनी दंडशुध्दी करची. प्रणवान दंतधावन करचें. न्हावन प्राणायाम आनी केशवादी नांवांनी तर्पण करचें. सूर्योपस्थान करून तीन खेप विष्णुपुजा करची. आपले उपजिवीके खातीर माधुकरी (भिक्षा) मागची. व्या हतिमंत्रांनी सूर्यादिदेवतांक आनी भूतांक भुंयेचेर भिक्षान्न दिवंचें. उरिल्लें अन्न विष्णुक निवेदीत करून जेवचें. जेवणा उपरांत आचमन करून सोळा प्राणायाम करचे. संन्याशाक भिक्षा घालतना दात्यान पयलीं ताच्या हाताचेर उदक घालून मागीरच भिक्षा घालची. यतीन वर्सकाळाशिवाय हेर काळांत गांवांत एक रात आनी लोक वस्तींत पांच राती रावंचें. पावसाळ्यांत चार म्हयने एकाच जाग्यार रावन आठ म्हयने भोंवचें. महाक्षेत्रांत रावप्यांनी भांवचें न्हय. भिक्षाटन, जप, न्हाण, ध्यान, शुचिर्भूतपणा आनी देवपुजा ह्यो स गजाली संन्याशाक गरजेच्यो आसात. यतीचीं आयदनां माती, कोंडो, लांकूड वा दुदयाचीं आसचीं. तशेंच हेर गजालींचें अध्ययन करिनासतना ताणें वेदार्थाचेंच मनन-चिंतन करचें.

एक फावट संन्यासाश्रम आपणायल्या उपरांत ताचो त्याग करून परत गृहस्थाश्रमांत येवपाक मेळना. अशा पुरूशाक जायत्यो शिक्षाय सांगिल्ल्यो आसात.

संन्यासी मेल्या उपरांत पुतान जांव शिश्यान वपन करचें आनी कळशीभर उदक अभिमंत्रित करचें. रूद्रसूक्त, विष्णुसूक्त आनी हेर ऋचा म्हणत यतीक न्हाण घालचें. आंगाक चंदन आनी गळ्यांत फुलांची माळ घालची. देड हात फोणकूल मारून तातूंत पंचगव्य शिंपडावचें. तीन जाग्यांचेर दंड मोडून यतीच्या उजव्या हाताचेर दवरचो. भूर्भुवः स्वः हो मंत्र म्हणून शंखान यतीचें मस्तक फोडचें. फोणकुलांत मीठ घालचें आनी तातूंत मेल्ल्या यतीक बसोवंचो. मागीर फोणकूल पुरोवंचे. जमिल्ल्या सगळ्यांनी न्हंयेचेर वचून न्हांवन घरा येवंचें. कुटीचकाचें दहन करचें; बहूदकाक पुरचो; हंसाक जलसमाधी दिवंची आनी परमहंसाक त्याच जाग्यार पुरचो अशें वचन आसा.

कर्त्यान फकत धा दीस तर्पण करचें. लिंगपूजन, पायसबली आनी दीप दान करचें. इकराव्या दिसा पार्वण श्राध्द करचें. बाराव्या दिसा नारायणबली करचो. तेराव्या दिसा तेरा संन्यासी वा तेरा ब्राम्हणांक जेवण घालचें. भाद्रपद कृष्ण पक्षांत दुवादशीक यतीचें महालयश्राध्द करचें अशेंय सांगलां.

आद्य शंकराचार्य, विवेकानंद, रामतीर्थ सारकिले जायते व्हड संन्यासी भारतांत जावन गेले. तांकां जायते शिश्य लाबले. ह्या सगळ्यांची शिश्यपरंपराय खूब व्हड आसा. तांचें ज्ञानप्रसाराचें कार्य अजूनय चालू आसा. हे सगळे संन्यासी वेदान्ती आशिल्ले.

वेदान्त आनी संन्यास हांचो लागिंचो संबंद आसा. वेदान्तसाधना म्हणजे आत्मसाधना. संन्यास हें तिचें एक गरजेचें आंग. जिवितांतल्यो मोलादीक गजाली त्यागून आत्मप्राप्तीचो साधक जावपाचें आसता. सगळीं मानवी बंधनां आनी बायल, घर, संपत्ती आनी पूत हांचे पास तोडूनच कोणय अध्यात्ममार्गावेल्यान वचपाक