Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/803

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

संज्यांवः संज्यांव हें सां जुंवाव म्हळ्यार सेंट जॉन ह्या उतराचें थळावें रूप. संज्यांव ही किरिस्तांव समाजांतली विशेश करून गोंयांतली एक भौशिक परब. जून म्हयन्याचे 24 तारखेक ही परब मनयतात. प्रोफेट इसाहाकडच्यान बापतिज्मा मेळिल्लो, सेंट जॉन, हाच्या नांवान ही परब गोंयांत व्हडा उमेदीन मनयतात. सेंट जॉन हाणें वाळवंटी विभागांत धर्मकार्याचो प्रसार केलो. लोकांनी एकामेकांक समजून घेवंचें आनी बरेपणान वागचें असो ताचो संदेश आशिल्लो.

ह्या दिसा किरिस्तांव समाजांतले दादले, सांज्यांवाचो उगडास करपी पदां म्हणटात, ताच्या नांवांचो जयजयकार करीत रस्त्यावयल्यान मिरवणुकेक वतात. गांवचे लोक हे मिरवणुकेंतल्या पंगडाक आंबे, पणस, अणसां सारकेल्लीं ह्या मोसमांतलीं फळां आनी सोरो तशेंच पैशे दितात. मिरवणुकेंतले लोक कपलाक चुट्ट्यांची, काटयेची कपलपट्टी(कपेल) बांदतात. नव्यानच लग्न जावन गेल्ल्यो गांवच्यो धुवो आपल्या घोवा वांगडा खासा संज्यांवाचे परबेक उपस्थिती लायतात. येतना जांवयान फळांचें वजें हाडपाची प्रथा आसा. हीं फळां गांवच्या लोकांक वांटप जाता. हे नवे जांवय संज्यांवाचे मिरवणुकेंत सामील जातात.

शेवटाक सगळे जाण गांवच्या बांयांची, न्हंयांनी उडयो मारून न्हातात. कांय न्हंयांचे देगेवयल्यान गांवांनी संज्यांवाच्या निमतान सजयल्या सांगोडावरवीं न्हंयेंतल्यान मिरवणूक काडटात.

गोंयांत (बारदेस), करमळी (तिसवाडी) आनी बाणावली (सालसेत) हांगा सेंट जॉनाचीं कपेलां आसात.

-कों.वि.सं.मं.

संजीविनी विद्याः मेल्ल्याक जिवो करपी एक विद्या. हिका मृतसंजीवनी अशें म्हणटात.हातूंत सगळ्या विद्यांचे सार आसून ती सदैव सुप्त आसता. ‘वं मृतसंजीविनी मृतमुल्यापय स्वाहा’ हो हे विद्येचो मंत्र आसा. ह्या मेत्राचो 108 खेपे जप केल्ल्यान तो सिध्द जाता. जाका ही विद्या फाव जाल्या अशा साधकान मेल्ल्या वा चितेचेर दवरिल्ल्या मड्याक स्पर्श करून ह्या मंत्राचो जप केल्यार मेल्लो मनीस जिवो जाता, असो हे विद्येचो महिमा सांगला.

ही विद्या खूब पुर्विल्ल्या काळासावन भारतांतल्या आचार्यांक कळटाली. देवसुरांच्या युध्दांत दानवांचो पुरोयत शुक्राचार्य हो विद्येच्या बळाचेर दानवांक जिवे करतालो अशी कथा महाभारतांत मेळटा. तशेंच ताणें हे विद्येचेर बलीक जिवो केल्ल्याचो दाखलो भागवत पुराणांत मेळटा. बलीच्या वांगडा जांच्यो मानो आनी हेर कुडीचे भाग तुटूंक नाशिल्ले तांकांय शुक्राचार्यान जिवे केल्ले. जालंधरनाथाक ही विद्या शुक्राचार्याकडल्यान मेळिल्ली. भृगुनय आपले बायलेक हेच विद्येन जिवी केल्ली अशो कथा पुराणांत आसा.

ब्रम्हपुराणाच्या मतान ही विद्यापरंपरा शिव-शुक्रचार्च-कच-बृहस्पती अशी आसा. बृहस्पतीन ही विद्या सगळ्या देवांक दिली.

संजीविनी ही एक वखदी वनस्पती आसून, ती मृताक जिवो करूंक शकता आनी ती द्रोणागिरीचेर सांपडटा अशीय आख्यायिका धर्म ग्रंथांनी मेळटा.

-कों.वि.सं.मं.

संत/साधूः सज्जन, परोपकारी देवभक्त आनी साक्षात्कारी मनशांक साधू संत अशें म्हणटात. साधू ह्या उतराचो अर्थ पुण्यवान, सदाचरणी, सज्जन असोय जाता. सत्कर्मरत, (सदांच बरें काम करपांत मग्न आसपी), निर्वेर (कोणाकडेंच दुस्मानपण नाशिल्लो), निरपेक्ष(कसलीच अपेक्षा न करपी) निसंग, निश्काम हीं संतांचीं लक्षणा सांगल्यांत. महाभारतांत संत हें उतर सदाचारी ह्या अर्थान आनी भागवतांत पवित्रात्मो ह्या अर्थान वापरलां. भर्तुहरीन संत ह्या उतराचो प्रयोग परोपकारी ह्या अर्थान केला. रामचरितमानसांत सज्जन, साधू, सत्पुरूष, भक्त आनी संत हे शब्द सारक्या अर्थाचे जावन आसात. हे संत काम, क्रोध आदी षड्(स) रिपूंक लागीं धरपी, भायल्या-भितरल्ल्यान शुध्द, निश्पाप,निश्र्चल, श्रध्दायुक्त, क्षमाशील, दयाळू,जितेंद्रिय,परोपकारी, दुसऱ्यांच्या दुख्खान विरगळपी आनी विरागी आसतात अशेंय त्या ग्रंथांत म्हळां.

सामान्य मनीस आनी साधू संत हाच्या विचारांत वेगळेंपण आसता. सामान्य लोक जाका सूख मानतात,ताका संतलोक अभिशाप मानतात. सामान्य लोक मरणाक भियेतात, पूण संत ताचें अपरिहार्यतत्त्व समजून घेवन तेविशी भयविरयत आसतात. लोक सुखोपभोग प्राप्त करून घेवपाखातीर यत्नांची पराकाश्ठा करतात जाल्यार संत विशय वैराग्य बाळगून यदृच्छालाभसंतुश्ट आसतात. सामान्य मनशाक मरणा उपरांत मोक्ष जायच आसता, पूण संतांक जीणेंतल्यान मुक्तताय जाय आसता. तेचखातीर तांची सगळी साधना आसता.

भारतांत संतांची परंपरा बरीच पोरनी आसा. द. भारतांत आळवार नांवांचे 12 वैष्णव संत जावन गेले. तांचो काळ सारको सांगूक जायना. नायन्मार नांवांचे शैव संतय द. भारतांत जावन गेले. हांची संख्या 63 आशिल्ल्याचें सांगतात. सादारणपणान इ.स.चो 5 वो तो 10 वो शेंकडो हो तांचो काळ मानतात. महाराष्ट्रांत आनी कर्नाटकांत वारकरी संप्रदायाचे बरेच संत जावन गेले. ज्ञानदेव, नामदेव, एकनाथ, तुकाराम, रामदास ह्या मराठी संतांनी महाराष्ट्रांत भक्तिमार्गाचो विकास केलो. कर्नाटकांतले पुरंदरदासादी संतय भक्तिमार्गीच आशिल्ले. उत्तर भारतांतली संतपरंपरा जयदेवासावन सुरू जाता आनी त्या दायजांत कबीर, रविदास, नानक, दादू दयाळ, तुळसीदास आदी संतांचो आस्पाव जाता. गुजरातांत नरसी मेहता, विजयसिंह बोडाणा, धन्नाभगत आदी संत जावन गेले. राजस्थानात संत मिराबाई प्रसिद्द आसा. आसामांत शंकर देव, माधवदेव आदी संत जाले. बंगालांत