रावता अशें सागलें.रोद्रीगीश रावलो.पूण शाव्हियॅर गव्हर्नर मार्टीम आफोंस द सौझा हाचे ध्वज-नौकेंतल्यान 7 एप्रिल 1541 ह्या दिसा भारतांत येवपाक भायर सरलो.
शाव्हियेर 6 मे 1542 ह्या दिसा गोंयांत पावलो. गोंयचे परस दक्षिणेंतलें कोची आऩी दर्या देगेवयलो वाठार हे ताच्या मिशनरी वावराचें मुखेल ठाणें आशिल्लें. ऑक्टोबर 1542 ते नोव्हेंबर 1543, फेब्रुवारी ते नोव्हेंबर 1544 आनी फेब्रुवारी 1548 त तो दर्या देगेवयल्या वाठारांत आशिल्लो. सिलोन (श्रीलंका) मलाक्का, मोलुकास आनी जपान हे वाठारय ताच्या मिशनरी वावराचीं मुखेल ठाणीं आशिल्लीं. जुलय 1545,1549,1551,1552 त मलाक्कांत तर 1549 ते 1551 मेरेन जपानांत ताचो राबितो आशिल्लो. ह्या काळांत ताणें हजारांनी लोकांचीं धर्मांतरां केलीं.अदीं मदीं गोंय आनी कोचीक ताणें जायत्यो भेटी दिल्यो. गोंयांत ताणें सेंट पॉल कॉलेज आनी सेमिनारीचें प्रशासन वेवस्थीत करपा कडेन लक्ष दिलें. कोचीत ताणें सिरीयन किरिस्तांव आनी कॅथालीक पंथीय हांचे मदीं एकवट सादपाचो यत्न केलो. एप्रिल 1552 त तोणें गोंयच्यान चीन देशांत वचपाचें थारायलें. ताच्या वांगडा चीनाच्या राजाचो राजपूत आशिल्लो.मलाक्काक पावतकूच तारवाच्या मुखेल्यान राजदूत आनी हेर प्रतिनिधींक फुडें व्हरपाक न्हंयकार दिलो. शाव्हियॅर एकलोच मुखार गेलो आनी ऑगस्ट म्हयन्यांत चीनांतल्या सानसियान जुंव्यार पावलो. ह्या जुंव्यावयल्यान ताका मुखेल जाग्यार व्हरपाखातीर ताणें जायत्या जाणां कडेन मागलें. पूण कोणूच तयार जालो ना. निमाणें नोव्हेंबर म्हयन्यांत तो दुयेंत पडलो आनी 3 डिसेंबर 1552 ह्या दिसा संवसाराक अंतरलो. शाव्हियॅराची कूड ताच्या जुंव्यार पुरली. ताची कूड शवपेटयेंत(काशांव) ल्यान दोन चुन्याचे थर घालून दवरली. जेन्ना हो काशांव 17 फेब्रुवारी 1553 ह्या दिसा उस्तून काडपाक आयलो तेन्ना शाव्हियॅराची कूड जशी पुरिल्ली तशीच आशिल्ली. ही कूड फुडें मलाक्कांत व्हरून काशांवाबगर पुरली.15 ऑगस्ट 1553 ह्या दिसा ही कूड परतून उस्तून काडली आनी थंयच्यान गोंयांत हाडली.16 मार्च 1553 ह्या दिसा ही कूड गोंयांत पावली आनी 1613 मेरेन सेंट पॉल कॉलेजींत सांबाळून दवरली. उपरांत थंयच्यान ती बाँ जेजूच्या प्रोफेसड हाउसांत व्हेली. सन 1624 त बाँ जेजूचे इगर्जेंत शाव्हीयॅराची कूड दवरली. आयज ती थंयच आसा. सन 1622 त ‘संत’ ही पदवी फ्रांसिश्कु शाव्हियॅराक दिली.सन 1663 त देनकार्य करपी पवित्र समाजान (Sacred Congregation of Rites)’भारताचो प्रेषीत’ (Apostle of the Indies) म्हणून ताचो भोवमान केलो.
गोंयांत दर वर्सा 3 डिसेंबराक ताचे यादीक फेस्त जाता. गोंयच्या धर्मीक भौशिक उत्सवांतलें हें एक नामनेचें फेस्त आसा. किरिस्तांव धर्मीया वांगडाच हेर धर्माचेय लोक फेस्ताक उपस्थित रावतात.थारावीक काळांत आनी खाशेले पर्वणी वेळार संत शाव्हियॅर फ्रांसिश्कुची कूड आशिल्ली पेटी लोक दर्शना खातीर उक्ती दवरतात. बाकीच्या काळांत ती बंद आसता.
-डॉ.बी.एस.शास्त्री
शास्त्रा: शास्त्र हो शास् ह्या धातूवयल्यान तयार जाल्लो शब्द.’शिष्यते अनेन इति शास्त्र’ अशीं ताची व्युत्पत्ती आसा. शिकोवप, शिक्षण दिवप, शासन दिवप, बराबर करप, सांगप अशे शास् धातुचे जायते अर्थ आसात. तशेंच शास्त्र ह्या शब्दाचे आज्ञा, नेम, विधी, धर्माची आज्ञा, विद्येचो विभाग सारकिल्ले जायते अर्थ आसात.
शास्त्र शब्दाच्यो दोन व्याख्या मेळटात-
प्रवृत्तिश्र्व निवृत्तिश्र्व पुंसां येनोपदिश्यते।
तध्दर्माश्र्वोपदिश्यन्ते शास्त्र शास्त्रविदो विदुः।।
अर्थ-मनशाच्या कर्माकडेन प्रवृत्ती आनी निवृत्ती तशेंच मनशाचे धर्म ह्यो गजाली जातूंत सांगल्यात ताका शास्त्र अशें म्हणटात.
अनेकसंशयोच्छेदि परोक्षार्थस्य दर्शकम्।
सर्वस्य लोचनं शास्त्र यस्य नास्त्यन्ध एव सः।।
अर्थ- शास्त्र खुबशा संशयांचें निराकरण करता. तशेंच अगम्य अशा परोक्ष विशयाचें दर्शन घडयता. ताका लागून शास्त्र होच सगळ्यांचो दोळो. तो मनशाक मेळ्ळो ना जाल्यार कुड्डोच म्हणपाचो.
हाचेवयल्यान शास्त्राक ‘दर्शन’ अशें दुसरें नांव मेळ्ळें. दर्शन शब्दाची व्युत्पत्ती’दृश्यते यत्,दृश्यते अनेन इति’ अशी आसा. हांगा ‘दृश्यते अनेन‘ अशी व्युत्पत्ती घेतल्यार हो शब्द वयल्या दुसऱ्या शब्दांत सांगिल्ल्या अर्थाक बरोबर बसता. म्हणून दर्शन म्हळ्यार शास्त्र असो अर्थ जावन न्याय, वैशेषिक, सांख्य, योग मीमांसा आनी वेदांत ह्या स शास्त्रांक दर्शनां म्हणपांत येवंक लागले. ह्या स दर्शनांक वैदिक जाल्यार चार्वाक, बौध्द, जैन,आदी दर्शनांक म्हळ्यार शास्त्रांक अवैदिक म्हणटात. न्याय, वैशेषिक ह्या शब्दांच्या शेवटाक शास्त्र वापरांत येतात.तांकां दर्शन लेगीत शब्द लावपांत येता, देखीक न्यायदर्शन आदी.
हीं शास्त्रां साधक-बाधक गजालींची चर्चा करून आपआपले सिध्दांत मांडटात. कांय शास्त्रांची थोडक्यांत म्हायती अशी-
न्यायः स शास्त्रांतलें एक शास्त्र. न्यायाचें प्रतिपादन करप हो ताचो विशय.‘प्रमाणैरर्थ परीक्षण न्यायः‘ अशी ताची व्याख्या वात्स्यायनान न्याय भाशेंत केल्ली आसा. प्रमाणांनी प्रमेय वस्तुचो आनी प्रमाणांचो खोलायेन विचार करप हो ताचो उद्देश. हाका ‘आन्वीक्षिकी विद्या‘ अशें दुसरेंय नांव आसा. ह्या आन्वीक्षिकी विद्येचे दोन अर्थ आसात. पयलो प्रत्यक्ष आनी आगम हांचेर आदारला जाल्यार दुसरो प्रत्यक्ष आनी शब्द प्रमाण हांचेर आदारला. हें सगळें शास्त्र तर्काचेर,
