Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/719

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

तो मुळचो केळशीचो. मराठी, कानडी, संस्कृत आनी पुर्तुगेज ह्या चार भासांनी ताणें प्राविण्य मेळयले. तो हुशार आशिल्ल्या कारणान इक्केरीचो राजा वेंकटप्पा हाचो परराश्ट्रीय वकील म्हूण ताची नेमणूक जाली.

ताच्या कर्तुपाचेर व्यंकटप्पा खूश आसलो आनी ताचें सगळें परराश्ट्रीय राजकारण विठ्ठल शणैच्या सल्ल्यान चलतालें अशें सांगतात.

-कों.वि.सं.मं.

शणै, शरतचंद्र: (जल्म:२३ मार्च १९५३ एर्नाकुलम-केरळ)

नामनेचो कोंकणी लेखक.श्री.ए.व्ही.रघुनाथ शणै आनी सौ.कनकबाई हांचो सगळ्यांत धाकलो पूत. पदार्थ विज्ञान हो विशय घेवन ताणें बी.एस्.सी विज्ञानाची पदवी जोडल्ली आसा आनी सद्या तो कॅनेरा ब‍ँकेंत काम करता.

१९७४ वर्सासावन ताणें कोंकणी आनी मल्याळम लेखनाक सुरवात केली.'कोंकण जनता' ह्या केरळांतल्या लोकप्रिय म्हयनाळ्यांतल्यान नेमान कविता बरोवन 'कोंकणी कवी' म्हूण ताणें खाशेली सुवात जोडली. कविता,गितां,काणयो(कथा), विनोदी लिखाण, बालसाहित्य, लेख अणकार आदी साहित्य प्रकार ताणें हाताळ्ळ्यात आनी कोंकणी साहित्याक योगदान दिलां.

१६व्या शेंकडयांतली संत मीराबाई हिचे जिणे वयल्या वट्ट साठ रचनांचो कोंकणी अणकार ताणें केला आनी १९८७ वर्सा उजवाडा आयिल्ल्या ह्या रचनांच्या 'मीराः जीवन आनी कवन' ह्या कविता संग्रहाक १९९१ वर्सा 'कोंकणी लँग्वेज इंस्टिटयूट' कोचीचो 'देवकीकृष्ण ट्रस्ट पुरस्कार' फावो जालो.१९८७ वर्सा ताणें चेन्नईचो मानेस्त संशोधक पी.बी. जनार्दन हाच्या मार्गदर्शनाखाल 'श्री कृष्ण कर्णमृतां'तल्या कांय पंदाचो कोंकणी अणकार केलो.

शरदचंद्र शणै हाणें आपल्या कोंकणी कवितांचो झेलो 'अंतरनाद' ह्या नांवान १९९७ वर्सा उजवाडा हाडलो आनी ताका १९९९ वर्साचो साहित्य अकादेमीचो पुरस्कार फावो जालो. जीण आनी मरणावयले विचार, मनीसकुळांतलो संघर्श, वैयक्तीक अणभव, दैव संकल्प आनी भक्तीभाव आनी खास करून कवितेची अनुभूती अशा पांच विभागांनी ह्या कविता संग्रहांतल्यो कविता वांटल्यात.

श्री. शरदचंद्र हाणें साहित्यसंकलनाचोय बरो वावर केला. केरळांतल्या समकालीन ११ कोंकणी लेखक कविंच्या कथा, कविता, निबंद आदी साहित्य प्रकारांचे ताणें केल्लें संकलन 'साहित्य संकलन' ह्या नांवान १९९५ वर्सा केरळ कोंकणी अकादेमीन उजवाडा हाडलें. १९९९ वर्सा ताणें 'काव्योद्यान-केरळ भुंयेचेर फुलल्ली कोंकणी कविता' हें कवितांचें संकलन स्वता संपादन करून उजवाडा हाडलें. हातूंत वट्ट ३५ कोंकणी कवींचो आस्पाव केल्लो आसा.

कवी प्रमाणेच एक अभ्यासक आशिल्ल्यान ताणें आतांमेरेन कितल्याशाच परिसंवादांनी चर्चासत्रांनी वांटो घेवन केरळांतल्या कोंकणी साहित्या संबंदी निबंद सादर केल्यात.

आयज श्री. ए. आर्. शरदचंद्र शणै हे कविता लेखना वांगडाच इग्लीश, मल्याळी भाशांतलें काव्य कोंकणींत हाडपाच्या वावराक आनी कथा कादंबरीच्या कोंकणी अणकाराच्या वावराक लागल्या.

-कमलाकर म्हाळशी

शततारका: नक्षत्रगणनेंतलें चोविसावें नखेत्र. हाका शतभिषकू वा शतभिषा अशें आनीक एक नांव आसा. हो एक शंबर तारकांचो मंडलाकृती चोंबो आसा. वरूण ही ह्या नखेत्राची देवता. ह्या नखेत्राचें शततारका हें नांव वेद काळा उपरांतचें आसा.

ह्या नखेत्राचेर जल्मल्ली व्यक्ती कोळी, मडवळ, सोऱ्याचो वा नस्तें विकपाचो धंदो करपी, सत्यवचनी, कठोर उलोवपी, धाडशी, अविचारी, स्वतंत्र वृत्तीची, जुगारी, कुमीर्गी, स्त्रीलंपट, हुशार दस्मानाचो नाश करपी अशी आसता, अशें कोंष्ठप्रदीपांत आनी नाक्षत्र फल दिवपी ग्रंथांत म्हळां.

शततारका हें नखेत्र कल्याणप्रद, उर्ध्वमुख, मंदलोचन आसा.

-कों.वि.सं.मं.

शतपथ ब्राम्हण: शुक्ल यजर्वेदाचो ब्राम्हणग्रंथ. शुक्ल यजुर्वेदाच्या माध्यंदिन आनी काण्व ह्या दोनूय फांटयांच्या दोनूय ब्राम्हणांचें नांव शतपथ अशेंच आसा. ह्या ब्राम्हणांत शबंर अध्याय आशिल्ल्यान ताका शतपथ नांव मेळ्ळां. माध्यंदिन शतपथ ब्राम्हणांत १४ कांडां, १०० अध्याय, ६८ प्रपाठक, ४३८ ब्राम्हणां आनी ७६२४ कंडिका आसात. काण्व शतपथ ब्राम्हणांत प्रपाठक विभाग नात. तातूंत १७ कांडा, १०४ अध्याय, ४३५ ब्राम्हणां आनी ६८०६ कंडिका आसात. ह्या दोनूय ब्राम्हणांत बरेंचशें सारकेपण आसा तशेंच कांय पाठभेद आसात.

माध्यंदिन शतपथ ब्राम्हणांत आयिल्ले विशय अशे आसात- पयल्या कांडांत दर्शपूर्णमास इष्टीचें आनी दुसऱ्या कांडांत आधान अग्निहोत्र, पिंडपितृयज्ञ, आग्रयण आनी चातृर्मास्य याग हांचें वर्णन आसा. तिसऱ्या आनी चवथ्या कांडांत सोमयागा कजेन संबंद अशा जायत्या यागांचें विवरण आसा. पांचव्या कांडांत वाजपेय आनी राजसूय ह्या यागांचें विवेचन आसा. स ते धा कांडांत उस्वासंभरण, विषणुक्रम, वनीवाहनकर्म,चयनवर्णन, शतरुद्रिय होम, चितिसंपत्ती, अग्नीची उपासना सारकिल्ल्या विशयांचें वर्णन आसा. इकराव्या कांडांत कांय कर्मां सागिल्लीं आसात आनी तीं समजुचीं म्हणून यज्ञयागांच्यो कथा दिल्ल्यो आसात. बाराव्या कांडां सौत्रामणी याग आनी प्रायश्र्चित हांचो विधी आसा. तेराव्या कांडांत अश्र्वमेध, सर्वमेध, पुरूषमेध आनी पितृमेध हांची चर्चा आसी. चवदावें कांड आरण्याक कांड म्हणून