Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/682

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

आनी महिषासुरमर्दिनी हांचीं शिल्पां आसात.


लेणें क्रमांक १८-हाच्या दर्शनी भागांत चार स्तंभ आसून गाभा-यांत शिवलिंग आसा.


लेणे क्रमांक १९-प्रदक्षिणापथ आशिल्लो गर्भगृह.सोळा खांब्यांचो सभामंडप आनी अग्रमंडप अशी हाची रचणूक आसा.सभामंडपाचे फुडले वटेन मदीं लकुलीश शिवाची मूर्त आसा.


लेणें क्रमांक १९ अ-बौध्द विहाराभसेन हें लेणें आसून अग्रमंडपाच्या दोनय वटांनी दोन ल्हान कुडी आसात.दर्शनी चार खांबे आसून,भितर वचपाखातीर तीन दारां आसात.त्याच भागांत उत्तरेक कुबेराची मूर्त आसा.


लेणें क्रमांक २०-हें एका ऊंच चौथ-याचेर आसून,चौथ-याच्या दोनय वटांनी दोन सोपान आसात.तांच्या भायल्या कठड्यांचेर हत्तीची सोंड आनी पांय दिसतात.चौथ-याच्या मदल्या भागाचेर शिवगणांच्यो आकृत्यो कोरांतल्यात.ह्या चौथ-याचेर आनीक एक चौथरो आसून,सोपणां चडून प्रांगणांत वतकच मदीं नंदीचो चबुतरो दिसता.कुशीच्या वण्टींनी उजवेवटेन महिषासुरमर्दिनी आनी दावे वटेन गणपतीची मूर्त आसा.


लेणे क्रमांक २१-हाका रामेश्र्वर नांवान वळखतात.प्रांगणांत ऊंच चौथ-याचेर नंदी आसा.उत्तरेकडल्या मंडपांत गणेशमूर्त आनी दक्षिणेकडल्या मंडपांत कार्तिकेयाची मूर्त आसा.मुखेल लेण्याच्या दर्शनी वटांनी अर्दस्तंभ आसात.मदलें रुद्र प्रवेशदार सोडून कुसीच्या खांब्यांक जोडपी एक सोबीत कठडो आसा.त्या कठड्याचेर हतयांची रांक आनी ताचेर दर एके कुशीक सात अशीं सुंदर मिथुनां आसात.ह्या कठड्याक तेकून कुशीचे वण्टींत उत्तरेक गंगा आनी दक्षिणेक यमुना हांच्यो सोबीत मूर्ती आसात.दर्शनी खांब्यांवयर कोनाड्यांत नाच करपी शिवगण आनी प्रवेश दाराचेर लकुलीश शिवाची मूर्त दिसता.सभामंडपाच्या दोनय वटांनी दोन दालनांनी सुंदर शिल्पपट आसात.उत्तरेवटेनच्या दालनांत फुडले वण्टीचेर तीन भागांनी शिव-पार्वतीच्या लग्नाची कथा चितरायल्या.कुशीचे वण्टीचेर महिषासुरमर्दीनी आनी कार्तिकेय हांचे शिल्पपट आसा.दक्षिणेकडल्या दालनांत मुखावयले वण्टींत वीणाधर शिव,सप्तमातृका आनि गणेश हांच्यो मूर्ती आसात.कुशीचे वण्टींत नटराज वण्टींत नटराज शिव,काल-काली हांचे शिल्पपट आसात.ह्या दालनाक तेंकुनूच अस्तंतेवटेनचे वण्टीचेर शिव-पार्वती सारीपाट खेळटना दिसतात.गर्भघरांत ऊंच चबुत-याचेर शिवलिंग आसा.प्रवेश दाराचेर दोन व्हडले द्वारपाल आसून तांच्या म्ह-यांत दोन सेवकांच्यो सोबीत मूर्ती आसात.


लेणें क्रमांक २२-हाका नीळकंठ अशें नांव आसा.प्रवेश दारा उपरांत प्रांगण आसा.तातूंत मदीं ऊंच चबुत-याचेर नंदीमंडप आसा.उजवे वटेंतल्या एका मंडपांत वीरभद्र,सप्तमातृका,गणेश आनी काल हांचीं शिल्पां आसात.मुखेल लेणें प्रांगणापरस खूब ऊंच अशा चौथ-याचेर आसून,मुखार सादे चवकोनी खांबे आसात.लेण्याच्या दोनय वटांनी खडप कोरांतून तातूंत दोन द्वारपाल गदेचेर हात दवरून उबे आसात अशें चित्र दाखयलां.अंतराळांत कुशीचे वण्टींत गणेश आनी कार्तिकेय हांच्यो मूर्ती आसून,फाटले वण्टींत गजलक्ष्मी आनी दुसरी एक देवी आसा.गर्भगृहांत शाळूंका आनी शिवलिंग आसा.त्या लिंगाचेर निळ्यो वळी आशिल्ल्यान ताका नीळकंठ हें नांव मेळ्ळां.

लेणें क्रमांक-२३ हें सामकें सादें आसा.

लेणें क्रमांक-२४ हातुंत चार शिवमंदिरां आसात पूण तातूंत शिवलिंगां नात.उरिल्ल्यो शाळुंका तेलाच्या घाणींभशेन दिसतात म्हूण ह्या लेण्याक तेली का घाना म्हण्टात.हातूंत गणपती आनी शिव हांच्यो ल्हान मूर्ती आसात.

लेणें क्रमांक-२५ हाका कुंभारवाडो म्हण्टात.हाच्या प्रांगणाच्या दर्शनी भागांत गजलक्ष्मी आसा.मुखेल लेणें खूब व्हड आसा.विस्तीर्ण मंडपाच्या उजव्या कोनशाक कुबेराचें सोबीत शिल्प आसा.मदल्या चवकोनांतल्या पाख्याचेर गजलक्ष्मी आसून,गाभा-या कडल्या पाख्याचेर,रथाचेर बशिल्ल्या सूर्याची प्रतिमा कोरांतल्या.गर्भगृहाच्या दोनय कुशींनी द्वारपाल आसून गर्भगृहांत फकत चबुतरो आसा ताचेर मूर्ती ना.


लेणेम क्रमांक २६-हें लेणें खूब व्हड आसून,तातूंत चार खांबे,दोन अर्दस्तंभ आसात.प्रवेश दारालागसार दोन गजमुखां कोरांतल्यांत.मदल्या दालनाच्या दोनय कुशींनी दोन मंडप आसून,फाटले वटेन दोन खांबे आनी दोन अर्दस्तंभ आसात.तांच्या फाटल्यान अंतराळ आसा.अर्दस्तंभांम्ह-यांत चवरां घेतिल्ल्यो सेविका आसून तांच्या म्ह-यांत एक मोटवो दादलो आनी दुसरी सेविका आसा.ताचे उपरांत गर्भगृह आसून ताचे भोंवतणी प्रदक्षिणापथ आसा.ह्या लेण्याक जानवसा म्हण्टात.


लेणें क्रमांक २७-हाका गौळणगुंफा म्हण्टात.


ह्या लेण्याच्या माथ्याचेर उदकाचो झरो व्हांवता.हाचे फुडले खांबे अश्टकोनी आशिल्ले.पूण आतां तातुंतलो एकच उरला.ताच्या फाटल्यान लांब पूण अशीर असो अग्रमंडप आसा.मदीं एक दार आसा.दाराचे उजवे वटेन बलराम,सुभद्रा आनी कृष्ण हांच्यो मूर्ती आसात.कुशीचे वण्टींत शेषशायी नारायणाची ओबड-धोबड मूर्त आसा.दाराचे दावे वटेन ब्रह्मा,विष्णु आनी महेश हांच्यो उब्यो प्रतिमा आसून,कुशिचे वण्टींत पूथ्वीचो उध्दार करपी वराह आसा.दावे वटेन दोन जनेलांनी महिषासुरमर्दिनीचें शिल्प आसा.भितरल्या मंडपाचे वण्टींत तीन कुडी आसात.अंतराळाच्या दर्शनी भागांत दोन खांबे आसून,गर्भगृहाच्या प्रवेश दाराम्ह-यांत द्वारपाल कोरांतल्यांत.गर्भगृहांत