कबरी इराणि पद्दतीच्यो आसात.आग्रा आनि दिल्लीचे राजवाडे,ताजमहाल आणि आग्रा किल्ल्यांतली मोती मशीद हीं मोगल-शिल्पकाळांतलीम रत्नां दिल्लीची जामा मशीद भव्य आसून तिची रचणूक सोबीत आसा.औरंगजेबाचे कारकिर्दींत मात हे शिल्पपद्दतीक देंवती कला लागली.
मुसलमानी सत्ता दिल्लीक स्थापन जाल्याउपरांत सुरवेक जें बांदकाम जालें,तातूंत हिंदूंच्या देवळांची मोडतोड करून मेळयल्ल्या भागाचो चडन वापर केल्लो.ताच्याउपरांत बांदिल्ल्या वास्तूंणि हिंदू कारागिरांची कला स्पश्टपणान दिसता.हिंदूंची जायतीं प्रतिकां मुस्लिम वास्तुशिल्पांत सांपडटात.तांची रचणूक मात वेगळी आसता.
पुर्विल्ल्या काळांतलीं अशे तरेचीं जायती शिल्पां आतां उपलब्ध नात. पून मध्दययुगांतले राजप्रसाद,घांट, तळीं, किल्ले-कोट, मेल्ल्यांचीं स्मारकां हीं वास्तुशिल्पां बरींच पळोवपाक मेळटात.उ.भारतांत तीं सगळेकडेन आसात. अशा बांदकामांनीय वास्तुकलेचें दर्शन घडटा.तशेंच भारताच्या सगळ्या भागांनी अशीं पुर्विल्लीं आणि मध्ययुगीन वास्तुशास्त्राचे दोन सदळ अशे वर्ग करूं येतात.भारतीय,चिनी, जपानि आणि हेर उदेंती स्वतंत्र शैलि आशिल्ल्यो वास्तशास्त्र हो पयलो वर्ग युरोपीय आनि अमेरिकी स्वतंत्र शैलीचें वास्तुशास्त्र हो दुसरो वर्ग.
वास्तुशास्त्राचे विकास परंपरेंत त्या त्या राश्ट्राचे जीवन पद्दतीचो परिणाम दिसता.वास्तुशास्त्राच्या इतिहासाक त्या त्या काळांतली विचार धारा स्पर्श करून गेल्ली दिसता.रोमन वास्तुशास्त्रांत विज्ञानीक निर्मिती दिसता.फ्रेंच वास्तुशास्त्रांत, क्रियाशिलता मेळटा.मुसलीम वास्तुशास्त्रांचेर यथार्थ वादाचो प्रभाव दिसता तर भारतीय वास्तुशास्त्रांत अध्यात्म प्रतित जाल्लें मेळटा.
आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या काळांत, वास्तुशास्त्राच्या सगळ्या आदल्या शैलींक छेदून, एक सर्वव्यापी आनी समान अशी संसारीक शैली निर्माण जावंक लागल्या. अर्थीक संदर्भ घेवन, उपयुक्तता हि मोख नदरे मुखार दवरून आणि जाग्याची काटकसर लक्षांत दवरून चडांत चड सुवात आडावपी पसरट बांदावळी आतां खुबच उण्यो जातात.ते बदला जायते मजली,भोव उद्देशी आणि चडांत चड वापरांत उरपी अशो उंच बांदावळी उबारपाकडेन संवसारीक कल दिसूंक लागला. आदल्या बांदावळीचें अलंकारीक कलाकुसरीचें रूप अनावश्यक जावन आतां आधुनिक बीन कलाकुसरीचें रसरळ रेशेंतलें रूप चडांत चड बांदावळिंक प्राप्त जावंक लागलां.वास्तुशास्त्राच्यो आदल्यो सगळ्योच शेली आतां आडवादान दिसूंक लागल्यातन आनी आधुनिक ग्लोबल शैलीचो प्रभाव आतां आधुनिक बांदावळीनी झळकूंक लागला.
वास्तुशांती: वास्तुपुरसाचे प्रसन्नतेखातीर आनि बांदील्ल्या घरांत यजमानाक आयुश्य, आरोग्य, निर्विघ्नता, संपत्ती ह्या गजालींची प्राप्ती जावपाखातीर ज्यो धर्मीक विधी करतात ताका वास्तुशांती अशें म्हण्टात.
मत्स्यपुराणांत अध्याय २५३ ते २५७ हातूंत नवी वास्तु निर्माण केल्या उपरांत शांती करपाचो विधी सांगला.
पयलीं म्हत्वाच्या कार्याविशींचे बांदावळीचो आराखडो आनी देवक दवरपाचो विधी भटाकडल्यान करून घेवन फुडलें कार्य करतात.
वास्तुशांतीचे स्थापणुकेखातीर दोन चवकोनि वेदी तयार करतात.तांतुंतल्या उत्तर वेदीच्या चारूय कोनशांनी खिळे मारून, कुशीक भात दवरून अग्निस्थापना करतात ताका वास्तूमंपळ म्हण्टात. वेदीचेर शिखी,पर्जन्य, जयमत अशा ४५ देवतांचें आवाहन करतात. वास्तुदेवता हो एक दादलो आसा, अशी कल्पना करून ताच्या वेगवेगळ्या अवयवांच्या जाग्यार देवतांची स्थापना करून वास्तुमंडलाच्या मदल्या भागार वास्तुपुरसाची प्रतिमा दवरून सगळ्या देवतांसयत ताची पुजा करतात आनि होमाच्यावेळार ग्रहांखातीर समिधा, चरूं आनी आज्य हांचें हवन करतात.ह्या वास्तुमंडलांतल्या देवतांखातीर रूमडाच्यो समिधा, तीळ, पायस आनी आज्य हांची आहुति दितात.वास्तोष्पी हे मुखेल देवतेखातीर वयल्या चारय हविर्द्रव्याची दर एकी १०८ आहुती दितात.तेचपरी वास्तोष्पतिसुक्तांन वास्तोष्पतीखातीर बेल ओंपतात.
होमाउपरांत सगळ्या देवतांक चरुचो बळी दितात.उपरांत यजमान आनि ताची घरकान्न न्हावन धुवन नविं वस्तां न्हेसतात.उपरांत ब्राह्मण यजमान दांपत्याचेर तांच्या घरच्यांसयत ऋत्विज अभिशेक करतात.तिनपोडी सूत घेवन पवमान आनि राक्षोघ्न हीं सुक्तां म्हणत नव्या घराभोंवतणी गुठलायतात.त्या वेळार, यजमान आनी ताची घरकान उदकाची धार धरीत घराभोंवतणी प्रदक्षणां घालतात आनी घराचे आग्नेय दिकेच्या सालाच्या कोनशाक फोंडकूल खणटात.एके पेटयेंत सात धान्यां, धंयभात,फुलां आनी शेळो ह्यो वस्तू घालून तातूंत वास्तुपुरसाची मूर्तब दवरतात.त्या वेळार मंगल वाद्दां वाजयतात.उपरांत ती पेटी फोंडकुलांत दवरून वास्तुपुरसाची प्रार्थना करतात आनी खड्डो मातयेन पुरयतात.उपरांत यजमान भटाक दक्षणां दिवन शांतिविधी सोंपयता.
थारायल्ल्या म्हूर्तार घर प्रवेश(गृहप्रवेश)करतात.तेन्ना यजमान धंय़,अक्षथआ,गंध,फुलां आनी उदक घाल्ली कळसुली हातांत घेवन ब्राह्मणाच्या(भटाच्या)फाटल्यान चलत घरांत प्रवेश करता. त्या वेळार गृहा मा बिभीत ह्या मंत्राचो जप करतात. गृहप्रवेश केल्या उपरांत यजमान गणपतिपूजन आनी पुण्याहवाचन करता.
दर वर्सा वा दर ऋतूंत वास्तुशमन होम करचो अशें सत्याषाढा गृह्यसूत्रांत सांगला.
