Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/620

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

हो एकच आसा.पूण अभ्यासकामच्या मतान शांडिल्यगोत्री वामन हो वेगळो आशिल्लो.शांडिल्यगोत्री वामनाची निश्र्चित रचना म्हळ्यार विराटपर्व.

राजाराम प्रासादीच्या मतान वामनाची मूळ समाधी आनी वृंदावन वाईलागसारच्या गरूघर हांगा आसा.रेठरेकर नांवाच्या ताच्या एका शिश्यान वामनाचो पादुका कोरेगावांक हाडून थंय ताचें वृंदावन बांदलें.पूण क्रानोले ह्या अभ्यासकाच्या मतान गुरूघरचि समाधी ही शके १६२० उपरांतची आसून ति वसिष्ठ वामनाची नासुंये वा कोरेगांवची समाधी पळोवन गुरूघर आनी वामनाचो संबंद लक्षांत घेवन थंय नवी समाधी बांदली आसुंये.

यथार्थदीपीकाकार वामनाचें वाङ्मय अशें आसा.निगमसार,चित्सुधा,राजयोग,कर्मतत्व,गीता समश्र्लोकी,कृष्णजल्म,वेणुसुधा,वनसुधा,नामसुधा,बालक्रीडा,रासक्रीडा,वनक्रीडा,ब्रम्हस्तुती,कंसवध,राधाविलास,राधाभुजंग,हरिविलास,द्वारकाविजय,नाममहिमा,कात्यायनीव्रत,भामाविलास हीं कृष्णवर्णनाचेर प्रकरणां आनी रामकथेचेर रामजल्म,अहिल्योध्दार,सीतास्वयंवर,जटायुस्तुती,सीता- लोपामुद्रासंवाद,भरतभाव,दशावतार,वामनावतार,नृसिंहचरित्र,गीतार्णव-सुधा,अपरोक्षानुभूती,चरमंजरी आनी पदपदांतरां.हाचेभायर वामनान संस्कृत भाशेंत सिध्दांतविजय,श्रुतिसार,अनुभूतिलेश हीं प्रकरणां रचल्यांत. पिरायेचे निमाणें अवस्थेंत ताणें यथार्थदीपिका ही गीताटीका बरयली.ह्या पंडिती वळणाच्या ग्रंथांत ताणें अध्यात्माचें शास्त्र मांडलां.गीतेन सांगिल्लें तत्वज्ञान यर्थाथपणान सांगपाच्या हेतान ताणें ही टीका रचली.प्रतिपक्षाचें खंडन करप हें वामनाचें एक खाशेलपण ह्या ग्रंथांत जाणवता. वामनाची चडशी सगळीच स्फुट रचना रसाळ आसा.तातूंत ज्ञाननिश्ठ पूण सगुणोपासक ही ताची भुमिका स्पश्ट दिसता.भगवदभक्ती ही ताची श्रेश्ठ प्रेरणा.अध्यात्माचें अनुसंधान सोडीनासताना तो श्रृंगार,करुण,वात्सल्य हे रस उत्कटतायेन उक्तायता.

वामनपुराण:(पळेयात पुराणां)

वायंगणकार, पंढरीनाथ हरिश्चंद्र :(जल्म:९ मार्च १९३७, ओशेल-शिवोली).

गोंयचो सुटकेझुजारी.ताणें माध्यमिक मेरेन मराठिंतल्यान शिक्षण घेतलें.१९५४ सावन तो आझाद गोमंतक दल संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.उपरांत तो रँक्युअर पेट्रिओटिका चो वांगडी जालो.सुटके झुजा-यांमदीं पत्रकां वांटप,तेचपरी फुडा-यांक पुर्तुगेज कारवायाविशीं खबरो पावोवप असलीं कामां तो करतालो.१९५७ वर्सा पोलिसांनी ताका अटक केली आनी तीन दीस मेरेन म्हापसा पोलिस ठाण्यांत दवरलो.१९५८त ताका आनीक एक फावट अटक केली आनी एक म्हयनो बमदखणींत दवरलो.१९५९ वर्सा ताका परत अटक जाली.हे खेपेक ताका आग्वाद बंदखणींत दवरिल्लो.१९ डिसेंबर १९६१ ह्या दिसा जेन्ना गोंय स्वतंत्र जालें तेन्ना भारतीय सैन्यान ताची सुटका केली.१९६२ वर्सा ओशेल ग्रामपंचायतीचो सरपंच म्हुण ताका वेंचुन काडलो.भारत सरकारान सुटके झुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केलो.

वायंगें:(मराठी: वांगे; कन्नड: वडाने कायी; गुजराती: वेंगन; रींगणा हिंदी: बैंगन; इंग्लीश: ब्रिंजल,एगप्लांट; लँटीन: सोलँनम मेलोंजेना; कूळ: सोलँनेसी).

एक भाजयेचें झाड.ताचें खोड कांटेरी वा बिनकांटेरी आसुन वनस्पतीचे सगळे भाग केंसाळ आसतात.ह्या झोपाक जायत्यो खांदयो आसुन ताचि उंचाय ०.६ ते २.४ मीटर आसता.पानां सादीं एका आड एक तांतयां आकारांचीं आनी खंडित देगेचीं आसतात.

Brinjal plant with leaves

वायंगें:१)पानां,फुलां आनी फळांसयत खांदी २)फूल ३)लांबशे वाटकुळे वायंगें ४)लांब वायंगें. फुलां निळसर जांभळीं आसुन एक एकटी वा २ ते ५ च्या घोसांत येतात.ताच्या सगळ्याच फुलांक फळां धरतातच अशें ना.शास्त्रज्ञांनी फुलांतल्यान किंजलाच्या लांबायेप्रमाण ताची चार गटांत विभागणीं केल्ली आसा.लांब किंजल,मध्यम किंजल,थोडें आंखुड किंजल आनी सूक्ष्म किंजल.हातुंतल्यान पयल्या दोन प्रकारच्या फुलांक फलधारणा जाता.अशा फुलांचो देंठाकडलो भाग भायल्यान फुगीर दिसता.मृदुफळां मोठीं,लांबशीं वाटकुळीं वा लांबट,धवें,हळडुवें,पाचवें आनी गडद जांभळें वा ह्या रंगाच्यो वेगवेगळ्यो सया वा ओळी आशिल्ली,२.५ ते २५ सेंमी.लांब चकचकीत वा गुळगुळीत आसतात.