Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/592

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

- ३४) आनी 'पुअर लॅा कमिशन ऑफ १९०५' ह्या दोन आयोगांचो उल्लेख केल्लो आसा.

प्रचाराच्या तंत्रांत मानसशास्त्रीय संकल्पनांचो आनी निश्कर्शांचो कसो उपेग करपाक जाय आनी करपांत येता हें ताणें दाखोनम दिलें. मनशाचें राजकीय मत आनी ताचो राजसंस्थेक आसपी तेंको वा विरोध हो अपरिहार्यपणान प्रचाराचो प्रभाव आसता. ताच्या मतान रेडिओ, टी.व्ही., दिसाळीं, भाशणां आदी साधनांचो मनशाचेर चड परिणाम जाता. तशेंच राजकीय ध्येयधोरण थारावप वा पसंत करप ही प्रक्रिया व्यक्तिगत क्रिया नासून समाजीक आसा अशें ताचें मत आशिल्लें.

मनशांमदली विचारशक्ती ल्हव ल्हव वाडूंक जाय आनी तेखातीर शिक्षणाची तशेंच जाणीवपूर्वक यत्नांची गरज आसा अशें ताच्या विचारांचें सार आशिल्लें.

व्यक्तिस्वातंत्र्याक हयकारात्मक आनी न्हयकारात्मक अशो दोन बाजु आसल्यो तरी स्वातंत्र्य आनी लोकशाय हीं मुल्यां सांबाळूंक जाय अशें ग्रॅहॅम प्रतिपादन करता. तेखातीर सनदी लोकशायेंत सुदारणा जावंक जाय, त्या अधिकाऱ्यांनी संकुचीत वृत्ती सोडून जबाबदारीन निर्णय घेवपाची वृत्ती आपणावंक जाय अशें शासकीय सुदारणेचे कांय मार्गय तो सुचयता.

'ऑन सोशल हेरिटेज' ह्या आपल्या ग्रंथांत तो आंतरराश्ट्रीय शांततायेविशींचे विचार मांडटा.

- कों. वि. सं. मं.


वाइनबर्ग, स्टीव्हन : (जल्म : ३ मे १९३३ न्यूयॅार्क).

अमेरिकन सैध्दांतिक भौतिकीविज्ञ. १९५४ वर्सा ताणें कॅार्नेल विद्यापिठाची पदवी मेळयली. उपरांत कोपनहेगनांतल्या नील्स बोर इन्स्टिट्युटांत ताणें एक वर्स अध्ययन केलें. १९५७ वर्सा प्रिन्स्टन विद्यापिठाची पीएच.डी. पदवी घेतली. १९५७ - ५९ त ताणें कोलंबिया विद्यापिठांत आनी १९५९ - ६० त लॅारेन्स बर्कली रेडिएशन लॅबोरेटरींत डॅाक्टरेट पदव्युत्तर संशोधन केलें.

१९६० - ६९ त ताणें बर्कली हांगा कॅलिफोर्निया विद्यापिठांत प्राध्यापक म्हण काम केलें. १९६८ ० ६९ त मॅसॅचूसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॅालॅाजींत अभ्यागत प्राध्यापक १९६९ - ७३ त प्राध्यापक, १९७३ - ८३ त हार्व्हर्ड विद्यापिठांत हिगिन्स प्राध्यापक, १९७३ - ८३ स्मिथसोनियन अॅस्ट्रोफिजिकल ऑब्झर्व्हेटरींत वरिश्ठ शास्त्रज्ञ आनी १९७५ - ७७ स्टॅनफर्ड विद्यापिठांत अभ्यागत प्राध्यापक, अॅस्टिन हांगाच्या टेक्सास विद्यापिठांत विज्ञान विशयाचो जोसे रिजेंटल प्राध्यापक म्हण काम केलें. तेभायर येल, नॅार्थ वेस्टर्न, ऑक्सफर्ड, कोलंबिया, जॅान हॅापकिन्स, केंब्रिज स्टॅाकहोम ह्या विद्यापिठांत अभ्यागत अधिव्याख्यातो म्हण काम केलां.

ताणें बरयल्लें साहित्य - ग्रॅव्हिटेशन अँन्ड कॅास्मॅालॅाजी; प्रिन्सिपल्स अॅन्ड अॅप्लिकेशन्स फॅार द जनरल थिअरी ऑफ रिलेटिव्हिटी (१९७२), द फर्स्ट थ्री मिनिटस; मॅाडर्न व्ह्यू ऑफ द ओरिजिन ऑफ द युनिव्हर्स (१९७७), द डिस्कव्हरी ऑफ सबअॅटॅामिक पार्टिकल्स (१९८२) आनी आर.पी. फाइनमन हाचे वांगडा एलिमेंटरी पार्टिकल्स अँड ड लॅाज ऑफ फिजिक्स (१९८७) हे ग्रंथ आनी दोनशांपरस चड वैज्ञानिक लेख उजवाडायल्यात.

वाईनबर्ग हाणें १९५० उपरांत मूलकण भौतिकी विशयांत दुर्बल अणुकेंद्रीय परस्पर क्रिया सममिती नेम आनी पुंज क्षेत्र सिध्दांतांतल्या अनंत राशींच्यो समस्या हांचेर संशोधन करपाक सुरवात करून ह्या काळांत ताणें म्यूऑन आनी विचित्र कण हातुंतल्या दुर्बल परस्पर क्रियांच्या विश्र्लेशणांत भर घालून दुर्बल निर्विद्युत प्रवाहाच्या शक्यतेचें विवरण केलें.

तशेंच पुंज क्षेत्र सिध्दांतांतले संवेगअवकाश समाकलांच्या अभिसरणासंबंदींचें म्हत्वाचें प्रमेय सिध्द केलें. वाइनबर्ग हाणें एच्. गीऑर्गी आनी एच्. क्विन हांच्या वांगडा बृहत एकीकरण क्षेत्र सिध्दांताची बुन्याद घाली आनी विश्र्वरचनाशास्त्र पुंज प्रकीर्णन सिध्दांत आनी गुरूत्वाकर्षण पुंज सिध्दांत ह्या भौतिकींतल्या क्षेत्रांत मोलाचें काम केलें. चताची १९६८ वर्सा अमेरिकन अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सेसांत वेंचणूक जाली. तो अमेरिकन फिजिकल सोसायटी, इंटरनॅशनल अॅस्ट्रॅानॅामिकल युनियन आनी फिलॅासॅाफिकल सोसायटी ऑफ टेक्सास ह्या संस्थांचो वांगडी आशिल्लो.

मूलकण भौतिकींत म्हत्वाचें कार्य केल्ले खातीर ताका १९७९ वर्साचें नोबॅल पारितोशिक फावो जाला. मियामी विद्यापिठाचें जे. आर. ओपेनहायमर पारितोशिक (१९७३), अमेरिकन फिजिकल सोसायटीचें गणितीय भौतिकीखातीर आशिल्लें डॅनी हाइनमान पारितोशिक (१९७७), अमेरिकन इन्स्टिट्यूट ऑफ फिजिक्स्यू. एस. फाउंडेशनचो विज्ञान लेखन पुरस्कार (१९७७) हे भोवमान ताका फावो जाले. फ्रँक्लिन इन्स्टिट्यूटचें एलिअट क्रिसन पदक (१९७९) ताका फावो जालें. तेभायर ताका शिकागो (१९७९), येल (१९७९), रॅाचेस्टर (१९७९), सिटी युनिव्हर्सिटी, न्यूयॅार्क (१९८०), क्लार्क (१९८२) आनी डरमॅाथ (१९८४) ह्या विद्याप्ठांनी तशेंच वाइझमान इन्स्टिट्युटान सन्मानिनीय डी. एस्सी. आनी वॅाशिंग्टन कॅालेजान (१९८५) सन्माननीय डी. लीट्. ह्यो पदव्यो दिल्यो.

- कों. वि. सं. मं.


वांचो : अरुणाचल (नेफा) प्रदेशांतल्या तिरप वाठारांतली एक आदिवासी जमात. इंग्लीश राडजवटींत हे लोक खुबच रानटी अवस्थेंत आशिल्ले. हे लोक रंगान काळे, चेपट्या नाकाचे, बारीक दोळ्यांचे