वस्त्रकला आनी वस्त्रां : मनीस कुळयेच्या इतिहासांतली एक आदीम तशीच म्हत्वाची कला. सैमान दिल्ले उक्ते कुडीचेर कसलें ना कसलें आवरण घालून ती धांपप आनी कुडीची सोबीतकाय प्रदर्शीत करपाखातीर त्या आवरणाचेर कलाकसुरी करप ही मनीस कुळयेची सामकी आरंभाची पद्दत दिसता. पुर्विल्ल्या काळांत मनीस झाडांच्यो साली, जनावरांची कातडी हांचो 'वस्त्र' म्हणून वापर करतालो, अशे उल्लेख जायत्या ग्रंथांनी सांपडटात. कालांतरान मानवी संस्कृती, राजकारण, धर्म हांच्या स्थित्यंतराकलागून कपड्यांच्या उद्देगाचेर आनी प्रसाराचेर परिणाम जाल्लो दिसता. आधुनिक काळांत सुती, रेशमी, टेरिकॅाट, टेरिलीन आदी वेगवेगळ्या तरेच्या कपड्यांनी वस्त्रप्रावरणांत जायते बदल घडून आयिल्ले आसात. प्रगत तंत्रज्ञानाक लागून कापड निर्मितींत दिसानदीस बदल जायत आसून तातूंत वेगळेपण आनी आधुनिकीकरण दिसून येता.
विणिल्लो कपडो म्हणजे वस्त्र अशें परंपरागत अर्थान म्हण्टात. टसर ह्या लॅटीन उतराचो 'विणप' असो अर्थ जाता. सूत विणून ताचेपसून मागाचेर कपडो तयार करतात. वेगवेगळे तरेच्या कपड्यांचो वस्त्रांत आस्पाव करतात. तंतू आनी सूत हांचो वापर कपडे तयार करपाखातीर करतात. ते प्रक्रियेक 'कापड उद्देग' अशी संज्ञा दितात.
कापडगिरणींतल्यान निर्माण करपांत येवपी वेगवेगळ्या ओडलायण्या कपड्यांत मोव सुती कपडो, नायलॅान, टेरिलीन, टेरिकॅाट हांचो आस्पाव जाता. वेगवेगळ्या वस्तूंचे निर्मितीखातीर कपड्याचो उपेग जाता. हातूंत वेगवेगळ्या खेळांत वापरपांत येवपी जाळयो, होड्यांचीं शिडां, ग्रंथवेश्टनां, पताका, रोधक पट्ट्यो, टपालवाहतुकीच्यो पिशव्यो, पॅराशूट, टंकलेखन यंत्रांच्यो फिती, सत्र्यो हांचो मपखेलपणान आस्पाव जाता. तशेंच स्वयंचलित यंत्रांचे कारखानदार गालिचे, खुर्च्यो, गादयो हांच्या पड्ड्यांखातीर, दवाखान्यांतल्यो बँडेज पट्ट्यो, शल्यचिकित्सेखातीर लागपी दोरो आनी चिकटपट्ट्यो हांचेखातीर कपड्याचो उपेग करतात.
अश्मयुगीन संस्कृतींतल्या लोकांचो राहणीमानाचो अभ्यास केल्यार वस्त्रकलेच्या विकासाची वळख जाता. इजिप्त आनी पेरू हांच्यांत आर्विल्ले संस्कृतींनी कापडतंतुंचो व्हड प्रमाणाचेर सांठो करून दवरुल्ल्याचें मेळटा. ६,००० ते ७,००० वर्सांपयलींचें लिनन कापड इजिप्तांत मेळिल्लें आसून इ.स. प. पंदराव्या शेंकड्यांतले चित्रजवनिकेचे नमुने मेळटात. भारतांत सु. इ.स.प. २००० वर्सांपसून सामको मोव, लागीं लागीं पारदर्शक सुती कपडो विणटाले आनी ग्रीक देशामेरेन निर्यात करताले. ग्रीक लोक ताका 'नेब्युला व्हेंतो' म्हणजे 'विणिल्लो वारो' अशें म्हण्टाले. चीनांत सु. ५०० वर्सांपय लीं रेशीमकपडो तयार जातालो म्हणपाचो अदमास आसा.
रोमन साम्राज्याच्या काळांत आनी हान साम्राज्याच्या काळांत (इ.स.प. २०० ते इ.स. २००) वस्त्रकलेचे कांय नमुने उपलब्ध आसले तरीय तातूंत दोन शेंकड्यांत नेटान वाड जाल्ल्या रेशीम अत्पादनाची बरीच आंकडेवारी सांपडटा. सिरियांतल्या पामीर हांगाच्यान आशियेच्या फुडें गेल्लो रेशीममार्ग सायबीरियांतल्या नॅाइन उलोमेरेन पाविल्लो दिसता. इ.स.प. पयल्या शेंकड्यांत रेशीम उत्पादनाखातीर मागाचो चडसो फरेग जातालो म्हणपाचें तो दाखयता.
पुर्विल्ल्या काळांत जागतिक उत्पादनांत नामनेक पाविल्लो कॅाप्टिक कपडो इजिप्तांतल्या थड्यांनी सांपडला. पयल्या ते सातव्या शेंकड्यांतल्या वस्त्रप्रकारांचे पूर्ण आनी खंडप्राय नमुने जगांतल्या वेगवेगळ्या संग्रहालयांत जतन केल्ले दिसतात. आठव्या शेंकड्यांतलो बायंझंटिन रेशमी कपड्याचो दर्जो धाव्या ते बाराव्या शेंकड्यांतल्या रेशमी कपड्याचे तुळेन कमी प्रतीचो मेळटा. ह्याच काळांत बगदाद, सिरिया, इराण, इजिप्त स्पेन ह्या देशांनी नामनेक पाविल्लें इस्लाम काळांतलें रेशमी कपड्याचें उत्पादन जालें. इकराव्या शेंकड्यांत सिसिली ताब्यांत वचचेपयलीं तें इस्लाम काळांतल्या रेशमी कापड उत्पादनाचें प्रसिद्द केंद्र आशिल्लें. तेराव्या शेंकड्यांतल्या मोगल राजांनी सु. ६०० वर्सांपसून मुसलमानी राजांच्या काळांत ना जाल्लें रेशीमकापड उत्पादन परत सुरू केलें. युरोपीय देशांतले बाजारपेठेंत चीनी कापड आकृतिबंधांतलें महत्तम स्थित्यंतर, दर्जो आनी गुणवत्ता हांकांलागून नामनेक पावलें.
मध्ययुगीन काळांत इटली आनी स्पेन हीं रेशमी कापडनिर्मिती मुखेल केंद्रां आशिल्लीं. चीन आनी भारत हांच्या रेशमी आनी सुती कपडो हांचे आयातीकलागून २०० वर्सां खंडित जाल्लें युरोपांतलें कापड उत्पादन परत व्हड प्रमाणाचेर जावपाक लागलें. १६ आनी १७ हे दोन शेंकडे म्हणजे इराणी कापड उत्पादनाचीं भांगरा युगां मानतात.
सतराव्या शेंकड्याच्या अदमासाक इटली हें रेशीम उत्पादनाचें मुखेल कांद्र जालें. ताचे उपरांत फ्रांसांतल्या रेशीम उत्पादनाक देंवती कळा लागली आनी हेर उत्पादनांचो उदय जालो. बऱ्याच युरोपीय देशांनी रेशमी कपडो वापराचेर बंदी हाडली. पूण उद्देगीक क्रांतीकलागून सूतकताई, विणकाम आनी कापड छपाई हांच्या साधनांत सुदारणां घडून आयल्यो. एकुणिसाव्या शेंकड्याचे सुरवेक वस्त्रकलेच्या इतिहासांत जाल्लो म्हत्वाचो बदल म्हणजे हातमागाक जॅक जोडपांत आयिल्ल्यान यंत्रीक पद्दतीन वेगवेगळी कलाकुसर आशिल्ल्या कपड्याचें उत्पादन करप शक्य जालें. विल्यम मॅारिस (१८३४ - ९६) ह्या इंग्लीश कलाकारान पड्ड्याचो कपडो आनी छपाईचो कपडो हांचेर नवमध्ययुगीन आकृतिबंध काडून पयलींच्या सहयोगी संबंदांचो फरक ना केलो आनी कलाकार आनी वेवसायीक हांचो मेळ घडोवन हाडलो. हिख्तार गुइमार ह्या फ्रांसांतल्या कलाकारान अठराव्या शेंकड्यात भरतकाम आनी ताचे फांटे दाखोवपी ओडलायणी आनी स्वतंत्र शैली ह्या शेंकड्याचे सुरवेक प्रसारीत केली. ताकालागून एकुणिसाव्या शेंकड्यांत
