कोंकणी विश्वकोश : ४ गतीन वाडपाक लागले. हे वेगवान वाडीळ १९६0 च्या अदमासाक तेंणशी गांठली. ह्याच सुमाशक संवसारीक लोकसंख्या दर वसा २ टक्क्यांजी म्हळ्यार ६.८ कोटींनी वाडत आशिल्ली. तेउपरांत मात संवशारीक लोकसंख्यावाडीचो वर्मुकी दर १.७% इतलो आसा. दुसन्या म्हाझुजाउपरांत विकसनशील राश्ट्रांतल्या बन्याच देशांतल्या समाजीक संस्कृतीक बदलाक लागून जाल्ली जल्म प्रमाणांतली घट विकसजशील देशांमर्दी दिसूज आयलीला. मरण प्रमाणांत जेटाल जावपी घट आली थीर जजजप्रमाण हाका लागूज लोकसंख्येंत भरपूर वाड जाली. १९६५ उपरांत मात मरणाच्या प्रमाणावांगडाच जल्माचें 9९८0 मेरेज सगळ्या विकसञशीळत देशांमदीं जल्मप्रमाणांत थीश्वाड लोकसंख्येक (स्टेबल पॉप्युलेशज) योग्य अशी सकयली पातळी गांठली. वेवसाय वा नोकरी करपी बायलांच्या लज्जाक जाल्लो कळाव आजी ताकाच लागूज प्रजोत्पादनाक लागिल्लो वेळ आली गर्भनिरोधक साधजांचो वापर हांकां लागूज प्रणत देशांतले लोकसंख्या लोकसंएव्या सिध्दांत : लोकसंख्येची देशाचे सर्वांगीण अभ्यास जायत आयला. लोकसंख्येचे जियोजन, तिचे नियंत्रण हे लोकसंख्याशास्त्र ही कल्पज्ञा खूब आदली. प्लेटो, अॅरिस्टोटल आजी चित्नी बुदवंत हॉणी आदर्श (Optimum) लोकसंख्येची कल्पना मांडिल्ली. राश्ट्र संरक्षणाश्वातीर व्हड लोकसंख्येची पुरस्कार रोमज बुदवंतांजी केल्लो. इब्ज उवलदूज (१३३२ - १४0६) ह्या मुसलमाज सिध्दांत मांडली. जॉज ग्रेण्ट आनी विल्यम पेटी ह्या सारकिल्लया सतशव्या शेंकडद्यांतल्या विचारवंतांनी अर्थीक, शजकीय आळी मिलिटरी (संरक्षण) संदर्भ घेवल वाडटे लोकसंख्येची पुरस्कार केलो. अठशव्या शेंकडद्यांत affs H of #ETH ETG 96.92 & ‘An essay on the Principal of Population' हो प्रबंध बरोवज जवो सिध्दांत मुरवार हाडलो. ह्या सिध्दांता प्रमाण लोकसंख्या ही भूमितीचे श्रेणीत तर अब्जधान्य उत्पादन आणिताचे श्रेणीळ वाडटा आशिल्लयाञ थशवीक काळाउपरांत लोकसंश्व्येचेश् दोन तऐचे जिर्बध येवज पडटात. पावता अशें जरी आसले तरी विज्ञानीक उदरगतीक लागूज सैमीक जिर्बधाचे प्रमाण उणे जायत वता आशिल्लग्नान मजीझ जिमीत कृत्रीम ኧQo9 लोकसंरव्याशास्त्र निर्बधाकडे जाय तितले लक्ष दिलेजा तश् काल्तांतशन मजशाची अधीशती ह्या सिध्दांताच्या आदाशन लोकसंख्येची अांकडेवारी अानी अथींक, समाजीक विकास, उदएगत हांच्या मदत्तो संबंद शास्त्रीय पद्दतील सोदून काडपाची गरज अभ्यासकांक दिसली. मेल्थझच्या फुडाशच्या लोकसंख्या शास्त्राच्या अभ्याझांत मेल्थझच्या सिध्दांताचे योगदान घडल्तां. समाजवादी, मार्कमवादी आनी मनातत्ववादी हांणी अर्थीक आजी समाजीक समस्यांक लोकसंख्या जापसालदार जा अशें मालूज तेरवातीर सदोश समाज वेवस्थेक आजी अर्थवेवस्थेक दोश दिला. अशें जारी आश्मलतें तशी विसाव्या शेकडद्यामेरेन भेोतेक विकसित, विकसनशील राश्ट्रांनी अर्थीक आनी समाजीक उदरगतीश्वातीर लोकसंख्येचे जियंत्रण हें एक महत्वाचे उद्दश्ट माजलां. हें उद्दश्ट सार्थं करपाचे कार्यावळीक शश्ट्रीय महत्व दिलां. लोक-संश्व्यावाड ही अर्थीक अानी समाजीक अरिश्ट निर्माण करपाक कितपत जापसालदार आसा आजी हेश् एवंयच्या घटकांचो तातूंत केितलो वांटी आमा हो वादाचो विशय जालो तरी लोकसंख्यावाड आजी समाजीक, अर्थीक अश्टि हांचे लागींचे जातें आसा ही विचार आतां घट जायत रावला. १९८0 चे जनगणनेप्रमाण ९८.३ कोटी आशिल्ली. भारताची लोकसंख्या १९८१ चे जजणणजेप्रमाण ६८.५ कोटी आशिल्ली, संवझाराच्या पुशय भूय वाठाशंतलो २.४% भूयभाण भारतांत आसा, पूण लोकसंख्या १६% इतल्तीच आसा. संस्कृताय नंदताली म्हणपाचे बरेच दाश्वले आमकां मेळटात. तक्तो क्र, ४ (अ) आजी (ब) ल इतिहासिक काळांतली तशेंच २0 व्या शेंकडद्यांतल्या भारताची लोकसंख्या दिल्ली आसा. इ.स. १८७१ त भारतान पयली जनगणजा केली. भितश्ल्या जजणणजेच्या आंकडद्यांची तुळा कॅरप कठीण. त्या काळांतल्या लोकशंख्या वाडींत नियमितपणाचो पुशय उणाव आशिल्लो, तातूंत चडउतार आशिल्ले. श्विस्ता पयलीं ३00 ते इ.स. १६00 ह्या दरम्यान लोकसंख्या उणी जाली अशे तरेची घट १८७१-८१, १८९१- १९09 आजी १९११ - २१ ह्या जजणणजा काळांतूय दिसून येता, १९१८त त्या १९११-२१ ह्या दशकांत लोकसंरव्या कमी जाली.
