ह्या माथाळ्याखाला लोकवेदाचो वावर सुरू केल्लो. लोकगितां, लोक काणयो, उमाणीं, म्हणीं, एकठावन कांय प्रमाणांत तांचें वर्गिकरण आनी विश्लेशण करून उजवाडावपाक सुरवात केल्ली.
'इलीयड' (iliad)आनी ऑडेसी (odyssey) सारकीं ग्रीक लोककाव्यां,बॅबीलाॅनांतल्या गीलगामीशाच्यो वीरकथा, अरेबीयन नायट्स, इसापकथा, पंचतंत्र ह्या सारकें चीरंजीक आनी जगप्रसिद्द लोकसाहित्य एकठांय करून दवरपाचें काम कोणें केलें, ते व्यक्तीचें नांव जरी आयज मेळना आसलें, तरी कोणें तरी त्या लोकवेदाचें म्हत्व जाणाजावन करून दवरिल्लें ही गजाल निश्चीत.
एकुणिसाव्या शतमानाचे सुरवातेक म्हळ्यार 1812 वर्सा जॅकब ग्रीम आनी व्हिलियम ग्रीम ह्या दोन जर्मन भावांनी किंडर उंड हावून्स मर्चंट ह्या नांवान जर्मनींतल्या भुरग्यांच्या काणयांचो एक संग्रह उजवाडाक हाडलो.
1878 वर्सा इंग्लंडांत 'लंडन फोकलोर सोसायटी' नांवाचे संस्थेची स्थापना जाली. 'जर्नल ऑफ अमेरिकन फोकलोर' नांवाचें नेमाळें हे संस्थेचे वतीन उजवाडाक येवंक लागलें.
संवसारांतल्या हेर देशांतय लोकवेदाचो स्वतंत्र रितीन वावर करपी जायत्यो संस्था आनी नेमाळीं उपरांत जल्माक आयलीं. लोकवेद संग्रहालयां आनी परिशदो घडल्यो. लोकवेदाच्या वावराक नेट आयलो.
भारतांत पारंपारीक कथांचे संग्राहक म्हण कांय व्यक्तींचीं नांवां प्रसिद्द आसात. वररूची, गुणादय, महीदास, ऐतरेय, मार्कंडेय, व्यासपुत्र, शुक, विष्णुशर्मा ह्यो तातुंतल्यो कांय व्यक्ती जावन आसात. तांणी एकठांय केल्ल्या कथांचे कल्पनाबंध लोककथांनीय मेळटात. दूरदूश्टी आशिल्ल्या ह्या विद्वानांनी, वेव्हारज्ञान शिकोवपी, नीत अनितीची वळख करून दिवपी आनी चतुरतायेन- विवेकान भरिल्ल्या कांय कथांचें संकलन करून तांकां तांचे मूळ भाशेंतल्यान संस्कृत भाशेंत हाडून ग्रंथांचें रूप दिलें. पंचतंत्र, कथासरित्सागर, हितोपदेश, बेताळ पंचविशी, सिंहासन बत्तिशी, शूक्र बहात्तरी, ह्यासारक्या ग्रथांचो हे वळेरेंत आस्पाव करूं येता. हें काम करपाफाटल्यान लोकवेदाचो वावर करपाचो हेत नाशिल्ल्यान, लोकवेदाच्या वावराचें मूळावण अठराव्या शतमानांत पडलें अशेंच म्हणचें पडटा.
1784 वर्सा कलकत्यांत 'एशियाटीक सोसायटी' हे संस्थेची स्थापना जाली. हे संस्थेचें एक मुखपत्र उजवाडाक येतालें. आशिया खंडाचो इतिहास, विज्ञान, कला, साहित्य हांच्या वांगडाच भारतांतल्या लोकवेदाचेरय थोडें भोव लिखाण ह्या नेमाळ्यांत उजवाडाक येतालें. मात 'पुरातन प्रथा'ह्या माथाळ्याखाला तें उजवाडायिल्लें दिसता.
1872 वर्सा भारतीय पुरातन प्रथा ह्या नेमाळ्याचो जल्म जालो. भास, इतिहास, साहित्य, शिल्प हांच्या वांगडाच लोकवेदाक हातूंत जागो दिल्लो दिसता. 1932 वर्सा हें नेमाळें बंद पडलें.
1938 वर्सा न्यू इंडियन अॅन्टीक्वेयरी नांवाचें एक नेमाळें डाॅ. प. कृ गोडे हाच्या संपादनाखाला कांय वर्सा पुण्याक उजवाडाक येतालें.पूण तें चड वर्सां तग धरूंक पावलेंना.
इंडियन एन्टीक्वेयरीच्या फाटोफाट लोकवेदाक पोशक असो वावर बाॅम्बे अॅन्थाॅपाॅलोजीकल सोसोयटी हे 1885 वर्सा स्थापन जाल्ले संस्थेन केलो. हे सोसोयटीच्या पयल्या पंचवीस वर्सांच्या अध्यक्षांचीं नांवां पळयल्यार तीं ब्रिटीश राजवटींतल्या कांय अधिका-यांचीं नांवां आसात हें कळटा. ब्रिटीश राजवट गांवागांवांनी लोकप्रिय जावंची आनी थंयच्या लोकांचीं मतां कळचीं ह्या हेतान ब्रिटीश सरकारान तांच्या अधिका-यांक गांव- गांवच्या जाती- जमातींचेर ग्रंथ बरोवंक सांगिल्लें. तशींच गॅजेटियरांय तयार केल्लीं. कांय जाणांनी मन लावन लोकसंस्कृतायेचे नदरेन म्हत्वपूर्ण वावर केलो.भारतांत ब्रिटीश अधिका-यांवांगडा ब्रिटीश धर्मप्रचारकांनीय बरोच वावर केल्लो दिसता.
संवसारांतल्या हेर राश्ट्रांसारकीच आयज भारतांतय लोकवेदाच्या वावराक गाती आयल्या. झवरेचंद्र मेघाणी, राम नरेश त्रिपाठी, काका कालेलकर, साने
