Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/481

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

सिरिया हांचेकडेन आसात. लेबानी पौं हें देशाचें अधिकृत चलन. बॅंक आॅफ लेबानन ही देशाची मघ्यवर्ती बॅंक.

येरादारी आनी संचारण: देशाची उंच सखल भूंय आनी उणो निधी हांकां लागून रस्त्या़च्या मळार जायतशी उदरगत जावंक ना. देशाचो हें संवसारांत नामना मेळिल्लें बंदर. सायडन, ट्रिपोली आनी जूनिया हीं हेर म्हत्वाचीं बंदरां. बेरुत हो अंतर्देशी आनी आंतरराश्ट्रीय विमानतळ। बेरुत हांगा स्वयंचलीत दूरध्वनी पद्दत आसा. लेबानी प्रक्षेपण केंद्रांवरवीं अरबी, फ्रेंच, इंग्लीश रेडिओ कार्यक्रम प्रसारीत करतात. दोन वेपारी दूरचित्रवाणी सेवा संस्थांकडच्यान अरबी, फ्रेंच आनी इंग्लिशींतल्यान दुरचित्रवाणी प्रसारीत जातात.


लोक आनी समाजजीण : लेबाननांत वेगवेगळ्या वंशांच्या धर्मांची आनी पंगडांची भरसण जाल्ले लोक आसात, तातूंत फिनिशियन, ग्रीक, आर्मेनियन आनी अरब म्हत्वाचे. चडशे लेबानी अरब आसात. ते मुखेलपणान मुस्लिम आनी किरिस्तांव अशा दोन गटांनी विभागिल्ले आसून त्या प्रत्येकांत वेगवेगळेम धर्ममत आनी पंथ मानपी आनीकूय पंगड आसात. मुसलमानांचे सुन्नी आनी शिया अशे दोन पंथ आसात. ड्रूझिझ हे इस्लाम धर्मासावन वेगळे जाल्ले म्हतगवाचे अल्पसंखी लोक किरिस्तावांभितर मॅरोनायट, ग्रीक आठर्थोडाॅक्स, आर्मेनियन, ग्रीक रोमन कॅथलिक आनी प्रोटेस्टंट अशे मुखेल पंगड आसात. दर एका वांशिक गटाच्यो आपआपल्यो राजकीय संघटना आनी समलश्करी समुह आसात. ज्यू आनी सिरियन कॅथलीक लोकाचोय आस्पाव ह्या देशांत जाता. वट्ट लोकसंरव्येंतले सुमार ७५% लोक शारांत जाल्यार फकत २५% गांवगि-या वाठारांनी रावतात.



लेलाॅयर, ल्वी फ्रेदेरिको :(जल्म ६ सप्टेंबर १९०६, पॅरिस).


अर्जेटिनांतलो जीवरसायनसास्त्रज्ञ। जटिल(घुस्पल्ली संरचना आशिल्लया) शर्करांचे साद्या कार्बोहायड्रेटांच्या रुपांतले कुडके करपाच्या प्रक्रियांविशीं ताणें अनुसंघान केलें. हातूंतल्यान शे्करा न्यूक्लिओटायडांचो सोद लागलो आनी तांचें कार्बोहायड्रेटाच्या चयापचयांतकलें कार्य स्पश्ट जालें. ह्या संशोधनाखातीर ताकान १९७० वर्साच्या रसायनाशास्त्राचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो.

ताचें शिक्षण ब्वेनस ए्रीझ हांगा जालें. १९३२ वर्सा ताणें ब्वेनस विद्यापिठाचे शरिरक्रियावैज्ञानिक संस्थेंत साहाय्यक म्हणून काम केलें. उपरांत केंब्रिज विद्यापिठांतले जीवरासायनीक प्रयोगशाळेंत संशोधक म्हणून काम करतकच १९३७ वर्सा हेच ताणें वसाम्लांच्या आॅक्सिडीभवनाविशींचो अभ्यास केलो. उपरांत कांय काळ ताणें अमेरिकेंतल्या वाॅशिंग्टन(१९४४) आनी कोलंबिया(१९४४-४५) विद्यापिऔंत संशोधन केलें. अर्जेटिनाक परत येतकच ताणें ब्वेनस एअरीझ विद्यापिठंतल्या जीवरसायनशास्त्र विभागाचो मुखेल म्हणून काम केलें. ताणें लॅक्टोजाचें (दुग्घ शर्करेचें) उत्पादन करपाक सुरवात केली. हातुंल्यानूच शर्करा न्यूक्लिओटायडांचो सोद लागलो. विशिश्ट यकृत एंझायमां आसल्या बगर ग्लुकोजापसून ग्लाकोजेन हि म्हत्वाची शर्करा शरीरांत निर्माण जावंक शकना हें ताणें दाखोवन दिलें. अशे तरेन ताणें एंझायमांचो सोग लायलो. ताणें ग्लायकोजेनच्या वापराचेरय अनुसंधान केलें आनी ताची यंत्रणा उक्ती केली। हेभायर ताणें ग्लुकोज डायफाॅस्फेट (१९४८), युरिडीन डायफाॅस्फेट ग्लुकोज(१९५०) आनी युरिडीन डायफाॅस्फेट अॅसिटिग्लुकोज अमाइन(१९५३) हांचें विलगीकरण केलें. तशेंच १९६० वर्सा ताणें स्टार्चाचें जैव संक्ष्लेशन केलें आनी १९६४ वर्सा मक्याच्या दाण्यांतल्यान अॅडिनोसीन न्यूक्लिओटाइडां वेगळीं केलीं.

तो अर्जेटाइन अॅडव्हान्समेंट आ२फ सायन्सचो चेअरमन(१९५८-५९), नॅशनल रिसर्च कौन्सिल(१९५७-६४) आनी नॅशनल अॅकॅडेमी आॅफ मेडिसीन(१९६१) हांचो वांगडी आशिल्लो। तशेंच यू.एस्.नॅशनल अॅकॅडेमी आॅफ सायन्सेस(१९६०), अमेरिकन अॅकॅडेमी आॅफ आर्ट्स अॅणड सायन्सेस(१९६१), अमेरिकन फिलाॅसाॅफिकल सोसायटी, लंडनची राॅयल सोसायटी(१९७२) हांचेंय परदेशी वांगडीपण ताका मेळ्ळिल्लें। ताका पॅरिस, ग्रानाडा(स्पे), कार्डोबा ह्या विद्यापिठांच्यो डाॅक्टरेट पदव्यो आनी टी.ड्यूकेट जोन्स स्मृतिपुरस्कार(१९५७), गेर्डनर प्रतिशठान पुरस्कार(१९६६) हे भोवमान मेळ्ळयात.


लेसर: लेसर(laser) हें उतर light amplification by stimulated emission of radiation ह्या उतरगटांतलीं आद्याक्षरां घेवन तयार जालां. हाचो अर्थ माध्यम पदार्थांतल्या अणूमक वा रेणूणक उजवाड उर्जेच्या उजवाडाचें विवर्धन(amplification) करप असो जाता. स्वयंचलीतपणान उजवाड उत्सर्जन(emission) करपी आदोलकाक लेसर म्हण्टात. उजवाडाचें अशेतरेन विवर्धन करपी प्रयुक्तीक(device) लेसर विवर्धक(amplifier) अशें म्हण्टात.

प्रारणाच्या प्रभावानूच अणरेणूंपसून उत्सर्जित प्रारण निर्माण जावपाची संकल्पना अॅल्बर्ट आयन्स्टायन हाणें १९१७त पयलीं मांडली। पूण ताका लेसर ह्या प्रभावी प्रारणस्त्रोताविशीं कल्पना आशिल्लयाचो संकेत मेळना. ह्या तत्वाचो उपेग १९५० वर्सा अमेरिकेंतल्या कोलमबिया विद्यापिऔांत सी.एच्. टाउन्स हानें करून उद्दीपित सूक्ष्मतरंग विवर्धित प्रारण(मेसर) निर्माण केलें. त्याच अदमासाक