Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/439

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

ऑफ द नॅशनल अ‍ॅकॅडमी ऑफ सायन्सीस' हातूंत उजवाडाक आयलें. कों. वि. सं. मं.

लिंकनन, अब्राहम :(जल्म: १२ फेब्रुवारि १८०९, काँटकी - अमेरिका;मरण: १५ एप्रिल १८५५, अमेरिका). अमेरिकेचो आदलो राष्ट्राध्यक्ष. ताचो जल्म एका गरीब घराण्यांत जालो. तो थवय काम करतालो. लिंकनान आपलें मुळावें शिक्षण घरचे घराच घेतलें.तेभायर ताचें वाचनय चालूच आशिल्लें. इ.स.१८३१त तो इलिनॉय राज्यांतल्यान्यू सलिम गांवांत स्थायीक जालो. कांय दीस ताणें एका दुकानांत काम केलें. उपरांत तें दुकान ताणें विकतें घेतलें. पूण ह्या वेपारांत ताका व्हडलेशें यश मेळ्ळेंना. तेन्ना ताणें टपाल खात्यांत नोकरी धरली.ह्या काळांत ताचें स्वयंशिक्षण चालूच आशिल्लें.ताणें कायद्याचो खोलायेन अभ्यास केलो. इ.स. १८३४त तो राज्यविधीमंडळाचेर वेंचून आयलो. १८३६त ताका वकिलीची सनद मेळ्ळी आनी ताणें वकिली वेवसायं सुरू केलो.हातांत घेतिल्ल्या कामविशीं निश्ठा आनी युक्तिवादांतली सुबोधताय ह्या गुणांक लागून ताका ह्या वेवसायांन बरेंच यश मेळ्ळें. इ. स. १८४७ उपरांत दोन वर्साच्या काळांत लिंकनाची एमेरीकेचे कोंग्रेसीचेर निवड जाली.त्या वेळार ताणें कोलंबिया राज्यांतल्या गुलामांचे मुक्ततायेविशीं एक विधेयक मांडले. गुलामगिरी एकदम नश्ट करिनासतना गुलामांक ल्हव ल्हव मुक्तताय दिवंची म्हणजे अर्थवेवस्थेचेर विपरीत परिणामं जायनासतना फावो ती सुदारणा जावंक शकतली अशें ताचें मत आशिल्लें. इ.स. १८५४त लिंकनाची परत अमेरिकेचे कोंग्रेसीचेर वेंचणूक जाली. त्या वेळार ताचो राजकीय प्रतिस्पर्धी स्टीफन डग्लस हाणें गुलामगिरिक आनी गुलामांच्या वेपाराक प्रोत्साहन दिवपी विधेयक अमेरिकन कोंग्रेसींत मांडलें. तेन्ना आपल्या विग पक्षाच्या धोरणाचेर लिंकनान खर टिका केली.तेचपरी ताणें पक्षत्याग केलो आनी तो रिपब्लिकन पक्षाखातीर काम करूंक लागलो.ताणें अमेरिकन कोंग्रेसीन गुलामगिरीआड विधेयक मंजूर करचें असो आग्रो घरलो.

इ.स १८५८ चे वेंचणुकेंत डग्लसाआड लिंकन वेंचून आयलो. अमेरिकाच्या दक्षिण राज्यांत गुलामगिरीच प्रश्नावयल्यान तेन्ना फुटीर प्रवृत्तीतयार जाल्ल्यो. हे प्रवृत्तीचेर लिंकनाक खर टिका केली. फुडें इ. स. १८५८चे वेंचणुकेंत लिंकनाक जरी हार घेवंची पडली तरी प्रचार मोहिमेंतली ताचीं भाशणां बरींच गाजालीं आणि ताची नामना जाली. उपरांतच्या काळांत डेमोक्रॅटिक पक्षांत फूट पडली आनी हाचो परिणाम म्हणून वेंचणुके उपरांत दक्षिण कॅरोळायन राज्य संघराज्यांतल्यान भर पडलें. ताचेच वांगडा आनीक स घटकराज्यां कुशीन सरलीं.तेन्ना अमेरिकेंत यादवी झुज सुरू जालें. सुरवेक जरी लिंकनान सबुरीचें धोरणा धरलें तरी राष्ट्रच्या एकचाराखातीर ताका झुजाचो खर निर्णय घेवंचो पडलो. फुडें जानेवारी १८६३ दिसा लिंकनान अमेरिंकेतल्या दक्षिणच्या राज्यांतली गुलामगिरी नश्ट करपाखातीर जाहीरनामो उजवाडायलो.तेप्रमाण सुमार दोन लाख गुलामांक मुक्त केले. फुडें हे घटनेक मंजुरीय मेळ्ळी. पूण त्या वेळार लिंकन संवंसारांत नाशिल्लो. यादवी झुजाक जैत मेळिल्ल्याच्या दुसर्‍याच म्हळ्यार १४ एप्रिल १८६५ ह्या दिसा लिंकन एका नाट्या प्रयोगाक गेल्लेकडेन , जॉन विल्कीस बुथ ह्या अभिनेत्यान गुळी घलून ताका जिवेशीं मारलो. दुसर्‍या दिसा ताका मंरण आयलें. यादवी झुजा काळांत लिकनाच्या खंबीर फुडारपणाचें दर्शन जाले. जायत्या तरांच्या विरोधांक तोंड दिवन ताणें राष्ट्राचो एकचार सांबाळपाचो यत्न केलो. झुज सुरू आसतना तातूंत वीर मरण आयिल्ल्या झुजार्‍यांचे यादीक लिंकनान जें भाशण केलें ताचो संवंसारांतच्या इतिहासांतल्या मेजकया वक्वृत्वपूर्ण आनीप्रभावी भाशणांमदीं आस्पावं जाता. 'आमचें सरकार हें लोकांचें, लोकांनी चलयल्लें आनी लोकांखतीर काम करपी ' हीं ताचीं भाधणांतलीं उतरां स्फूर्तदिणीं थारलीं. कों. वि. सं. मं, लिंग: चिन्न, कुरु वा प्रतीक सजिवाचे जातींतळ्या घटकांचें प्रजोत्पादनाचे नदरेन नर आनी मादी अशा दोन पंगडांनी विभाजन करपी लक्षणां म्हणजे लिंग (दादलो) आनी योनी (बायल). लिंग हे संकल्पनेफाटल्यान मुखेलपणान दादालो बायल मंदलो फरक दाखोवपी संकेत आसा. व्याकरणांत नाम, सर्वनाम, विशेशण, क्रियापद हांचे संबंदीं दादालो (पुल्लिंगी) आनी बायल (स्त्रिलिंगी) हे भेद दाखोवपी व्याकरणी विचराक (नेमांक) लिंग म्हणटात. संस्कृतीक संदर्भ: कसंलेयन वंस्तूचें वा भावनेचें चिन्न वा प्रतीक. पंरब्रह्माचेंव्यापंक स्वरूप.मेदिनीकोशांत लिंग उतराचे अर्थ