Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/42

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

यारी वापरतात. तशेंच गँट्रीभायर उबीं आशिल्ल्या वाहनांचेरूय सामान दवरपाखातीर तिचो उपेग जाता.

बंदरांतल्यो यारीः तारवावयलो म्हाल चडोवपाक आनी देवोंवपाक अशा यारींचो उपेग करतात.

बांदकामाची मनोरा यारीः धा-वीस मजली इमारतींचें बांदकाम करतना काँक्रीट आनी हेर म्हाल सतत चडोवंच्या कामाखातीर मनोरा यारीचो बरो उपेग जाता.

घोळटी यारीः व्हड बांदकामां सुरू आसतना जड रूळ, यंत्रसामुग्रेचे भाग आदी पक्क्या वा कच्च्या रस्त्यांवयल्यान सतत हालोवंचे पडटात. अशा कामांखातीर मनोरा यारीचो उपेग करतात.

यारींतलो दोर आनी वजन हुमकळावपाच्या आंकडयाची सतत झीज जायत आसता. अशे तरेन यारीच्या म्हत्वाच्या भागांचेर येवपी ताण वेगवेगळ्या प्रकारच्या संवेदक प्रयुक्तींनी मेजून ताचेवयले मर्यादेमेरेन पावचे पयलीं नियंत्रकाक सुचवणूक दिवपाची वेवस्था आतां यारींत करतात. तशेंच फावो त्या वेऴार यारींची अधिकाऱ्याकडल्यान तपासणी करून घेवप कायदयान सक्तीचें.

यारीसाहबः (इ.स.चो १७वो शेंकडो).

उत्तर भारतांतलो एक संत. मुहंमद हें ताचें मूळ नांव आसुंये अशें म्हण्टात. तो बावरी पंथाचो अनुयायी आनी बीरू साहेबाचो शिश्य आशिल्लो. खानदानी घराण्यांत ताचो जल्म जालो, अशें अभ्यासकांचें मत आसा. हाची गादी दिल्लीक आसून थंयच ताची समाधी आसा. केशवदास, सूफीशाह, शेखनशाह, हसन मुहंमद आनी बुलासाहेब हे हाचे पांच मुखेल शिश्य. तांतूंतल्या पयल्या चार शिश्यांचो संबंद दिल्लीचे गादयेकडेन आसून बुलासाहेबाचो संबंद राजीपूर जिल्ह्याकडेन आसा.

यारीचो रत्नावली नांवाचो एक काव्यसंग्रह प्रसिद्द आसा. हाणें योगमार्गाकूच विहंगम मत अशें म्हळां. हाची कविता अनलंकृत आसुनूय भावनात्मक आसा. हाचे भाशेचेर फारसी अरबीचो प्रभाव आसा. हाणें कवित, साखी, सवैया सारकिल्या छंदांनी रचणुको केल्ल्यो आसात.

यास्कः (स.न.पयलीं ७वो वा ८वो शेंकडो).

एक भाशाशास्त्रज्ञ आचार्य आनी निरुक्त ह्या ग्रंथाचो कर्तो. हाचें चरित्र उपलब्ध ना.

यास्काक तौलनीक भाशाशास्त्राचो आद्य पंडीत मानतात. ताचे पयलीं जावन गेल्ले शाकटायन, गग्य आनी औदुंबरायण हे वैयाकरण आनी उपरांतचो पाणिनी हांचेमदलो यास्क हो दुवो, अशें एक मत आसा.

वेद हे अपौरूशेय आसात म्हणपाची आनी वेदांचो अर्थ समजून घेनासतना ते फकत पाठ करप म्हणजे वजें घेतिल्लेभाशेन जाता अशें ताचें म्हणणें. कारण अर्थज्ञानाबगर उतरां हीं वांझ गायेभाशेन आसून तीं गिन्यान दिवपाक शकनात आनी जांकां वेदांचें अर्थज्ञान जालें ताचें ह्या लोकांत आनी परलोकांतूय कल्याण जातलें, अशें तो म्हण्टा. अशा वेदार्थज्ञानाक मार्गदर्शक म्हणून निरुक्त ही निघंटाचेर ताणें टिका बरयली.

तो भारद्वाज हाचो शिश्य आशिल्लो आनी जातूकणर्य हो ताचो शिश्य आशिल्लो. महाभारतांत हाचो उल्लेख आसा. तशेंच नाश पाविल्लें निरुक्त विष्णूच्या प्रसादान ताका मेळ्ळें अशेंय म्हळां. हो पास्कर देशांतलो आसुंये असो अदमास आसा.

याह्याखान,आगामुहम्मदः (जल्मः ४ फेब्रुवारी १९१७,पेशावर; मरणः १० ऑगस्ट १९८०, रावळपिंडी).

पाकिस्तानाचो राश्ट्राध्यक्ष (१९६९-७१) आनी एक कुशळ सेनानी. नादिरशाहाच्या वंशजांतले लश्करी परंपरा आशिल्ल्या कुटुंबांत ताचो जल्म जालो.

पंजाब विद्यापिठांत उंचेलें शिक्षण घेवन डेहराडूनाचे लश्करी अकदमींतल्यान ताणें पदवी घेतली. उपरांत ब्रिटीश सैन्यांत सॅकंड लॅफ्टनंट ह्या पदाचेर ताची नेमणूक जाली.

दुसऱ्या म्हाझुजांत (१९३१-४५) ताणें इटली आनी मध्यउदेंत ब्रिटीश सैन्यांत बरी कामगिरी केली. भारत-पाकिस्तानाचे फाळणेउपरांत ताणें पाकिस्तानाच्या लश्करांत काम केलें. त्याच अदमासाक १९४७ वर्सा ताणें पाकिस्तानांत लश्करी सेवेखातीर स्टाफ कॉलेजीची स्थापणुक केली. भारताबरोबरच्या काश्मीर झुजांत ताणें बरें कर्तूब दाखयल्ल्यान लश्करांत ब्रिगेडियर ह्या उंचेल्या पदाचेर ताची नेमणूक जाली. हें पद मेळिल्लो स्वतंत्र पाकिस्तानाचो तो पयलो सैनीक. उपरांत तो जनरल जावन १९६६ वर्सा ताची सेनामुखेली म्हणून नेमणूक जाली.

आयूबखान हो पाकिस्तानाचो फिल्ड मार्शल आसतना ताणें पाकिस्तानांतलो राजकीय उठाव मोडपाचें म्हत्वाचें काम याह्याखानाकडेन सोंपयलें. तेन्ना परतून राजकीय परिस्थिती इबाडिल्ल्यान लश्करी कायदो लायलो आनी याह्याखानाची मुखेल प्रशासक म्हणून नेमणूक जाली. मार्च १९६९ वर्सा आयूबखानान राश्ट्राधेयक्षपदाचो राजिनामो दिलो आनी याह्याखानाची राश्ट्राध्यक्षपदाचेर नेमणूक जाली.