Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/414

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

पद्दत चड प्रचारांत आसा. लांकडांतले रसायनीक तरेन संयोग जाल्लें उदक सोडून हेर सगळे उदक काडून उडयतकच लांकूड पुराय तरेन सुकिल्ल्याचें मानतात.उदक काडून उडोवपाखातीर लांकूड भट्टेंत 100° सॅ. तापमानांत सुकयतात. सुकें लाकूंड आर्द्र हवेंत उक्तें दवरतकच तें परत उदक शोशून घेता आनी फुगता. शोशून वा काडून उडयल्ल्या उदकाच्या समान शेंकड्या प्रमाणाखातीर वेगवेगळ्या लांकडाचे बाबतींत ताच्या घनफळांत जावपी बदलांत फरक मेळटा. सादारणपणान जड लांकडां हलक्या लांकडांपरस चड फुगतात आनी आकुंचीत जातात. पूण आकुंचन आनी फुगप हें घनतेच्या बरोबर प्रमाणांत आसताच अशें ना. लांकडांच्या कुडक्याचें वेगवेगळ्या दिशांतलें आकुंचन आनी फुगप सारकें नासता. खूब गुंजो आशिल्ल्या लांकडावरी जाचीं सुतां वेगवेगळ्या दिशांक आसतात अशा लांकडाचो कुडको सुकल्यार चड करुन फुटपाची शक्यताय आसता. लांकडाच्या कुडक्याची उश्णताय उत्पन्न करपाची क्षमताय वाडट्या जलांशावांगडा उणी जायत वता. लांकडाचें जलनक्रियेंत मुक्त जावपी उश्णताय चड करून काश्टमय घटकांपासून उत्पन्न जाता.हाका लागून चड जड लांकूड चड उश्णताय दिवंक शकता. लांकडाच्या वजनांतय जायते फरक आसतात. चडशीं घट लांकडास जड आसतात. घटपणा, बळ तशेंच उश्णताय मोल हे नदरेन लांकडाचें वजन म्हत्वाचें आसता.

शक्त: लांकडांतली शक्त ही लांकडांतले खाशेलें जडसाणीक आनी ताका लागून निर्माण जावपी विकृतींक प्रतिकार करपाचे लांकडाचें क्षमतायेखातीर म्हत्वाची आसता. लांकडांतले शक्तीचो आस्पाव आशिल्ली मुखेल प्रतिकार खाशेलपणां अशीं: लांकडांतले सुतांच्या दिशेंतल्या संपिडनाक प्रतिकार, 2) कडसाण वा बागोवपाक प्रतिकार करपाची तांक 3)ताणांतली शक्त वा लांबायाचे दिशेंतल्या भाराक प्रतिकार करपाची तांक, 4)कर्तन शक्त वा सलाचे दिशेन वा ताचे आडवे दिशेन तुटपाक प्रतिकार करपाची तंतुची क्षमताय. लांकडांत आशिल्ली शक्त आनी ल्हवसाण हांचो संयोग हो ताचो एक बरो यंत्रीक गूणधर्म जलांश. हो लांकडाचो शक्तींतलो म्हत्वाचो घटक. लांकूड जशें जशें हवेंतलें उदक शोशून घेता तशी तशी ताची शक्त आनी कडसाण उणी जायत वता. लांकडांतलीं गुंजां आनी हेर दोश हांचोय ताचे शक्तीचेर परिणाम जाता. गुंजाचे आकारमान,स्वरूप,सुवात म्हत्वाची आसता. लांकडाचें वजन शक्तीचे नदरेन म्हत्वाचे आसता. घटसाण: दर एका लांकडांत वेगवेगळी घटसाण आसता. लांकडांचें वजन घटकांची संरचना आनी रांपोवपाचें प्रमाण हांचेर लांकडाची घटसाण आदारून आसता. लवचिकताय आनी चिवटसाण: लांकडांत आशिल्ले जलांश ताचे लवचिकतायेचेर व्हड प्रमाणांत परिणाम करता. तिगप: ज्या लाकडांत कुसपाचे प्रक्रियेक प्रतिकार करपाची क्षमताय आसता तें लांकूड चड तिगता. लांकूड सैमीक रितीन कुसना. ताका कवकां वा सुक्ष्मजंतू कारणीभूत आसतात. कवकां आनी सुक्ष्मजंतू हांकां जगपाक आनी प्रसारणाक फावोशी उश्णताय,आर्द्रताय आनी प्राणवायू गरजेचो आसता. ह्यो गजाली कुशीक दवरल्यार कुसपाची प्रक्रिया शक्य जायना आनी लाकूड बरोच तेंप मेरेन तिगूंक शकता. जायते खेपे लांकडांतल्या मध्यकाश्टाचेरय लांकडाचें तिगप आदारून आसता. मध्यकाश्ठ जितलें गाड तितलें लांकूड चड तिगता. लांकडाच्यो व्हायट सीडार, ईस्टर्न आनी वॅस्टर्न सीडार, ब्लॅक वॉलनट, सायप्रस, रॅड वुड, व्हायट ओक,रॅड अॅश, यॅलो पॉप्लर, शुगर पायन ह्या जातींचो टिकाऊपणा मध्यम आसा. व्हायट एल्म,बीच,हिकरी,हार्ड मॅपल,व्हायटअॅश,हेमलॉक,स्प्रूस ह्यो जाती इबाडपी जाल्यार बासवूड,अॅस्पेन,निलो,सिकॅमूर,बाल्सम ह्यो जाती रोखड्योच इबाडपी आसात. भारतांतल्यो अंजन,काळो शिरीष,खैर, जांभो,देवदार,शिसू, सायल ह्यो जाती बऱ्यो तिगपी;किंजळ,तामणा,धामणी,धवो शिरीष,शिसवी आदी जाती मध्यम तिगपी, अक्रोड,आंबो,ऐन,धावडो,पेटारी,जांबळ,तांबडो देवदार ह्यो जाती उण्यो तिगपी आसात.

लांकडाच्या वापराप्रमाण ताचे बरे प्रतीचो विचार करतना सरासरी वजन,जलांश,ताण शक्त आनी तिगप, उजो आनी हवा प्रतिबंधकताय लवचिकताय आदी गजालींचो विचार करचो पडटा. सैमीक लांकडांत, चिरो,फूट,गुंजां आदी जायते दोश आसतात.तेचपरी लांकडाच्या आजव्या छेदांतली तंतुची दिशा,उतार, सलगताय ह्योय गजाली विचारांत घेवच्यो पडटात.

भारतांतल्या कांय म्हत्वाच्या जातींच्या लांकडांचे गूणधर्म आनी उपेग: नांव गुणधर्म उपेग अंजन कठीण आनी जड खांबे अर्जुनसादडा खूब घट्ट पाटी,वांशे आंबो भरड आनी वेगवेगळ्यो कोशिका जळणाचे लांकूड आनी हलके

            रचना,किटकांक आवडपी आनी घट    प्रतीच्या कामांखातीर

ओंवळ जड,पिंगशें,बरें पॉलीश जावपी सादे घरबांदावळी खातीर ऐन तांबश्या करड्या रंगाचें, दाट,तिगपी सगळ्या तरांच्या इमारतींच्या

            आनी बळकट                   कामाखातीर